Vedat Erdem
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bilim Uzmanı
vedaterdem1@gmail.com

İthalatta Gözetim Uygulamasının KDV İndirimine ve Birim Maliyete Etkisi

Gözetim belgesi “bir malın ithalatında, yerli üreticilerin zarar görmesine sebebiyet verebilecek miktarda artış olup olmadığının belirlenebilmesi için o malın ithal seyrinin izlenmesi amacıyla Dış Ticaret Müsteşarlığınca düzenlenen bir belgedir. Gözetim belgesinin ibrazı zorunluluğu ise, o malın, belli bir değerin altında kıymetle ithal edilmek istenmesi durumuna münhasır olmaktadır.” [1]

Bu durumda “ithal ettiğiniz ürünün birim USD CIF kıymetinin, tebliğ ile belirlenmiş birim USD CIF kıymetten daha düşük olması halinde gözetim belgesi almanız gerektiği anlamına gelmektedir. Söz konusu belgenin alımında işgücü, zaman ve parasal maliyetler olacaktır. Bu durumdan kaçınmak için ithalatçılar, eşyanın CIF bedelini arttırmak amacıyla hiç mevcut olmasa da eşyaya ilişkin gözetim tebliğinde belirlenen birim başına USD CIF kıymetin alt sınırı olarak belirlenen miktarı aşacak şekilde “yurtdışı gider” adı altında harcama kalemi beyanında bulunmaktadırlar. Böylece, ithalatçılar tarafından kendiliklerinden ilave beyanda bulunmak suretiyle daha fazla vergi yüküne katlanılmakta, böylece ilgili tebliğ ile belirlenen alt sınır aşılarak gözetim uygulamasının dışına çıkılmaktadır.” [2]

Bilindiği üzere 24 Kasım 2023 tarihli Resmî Gazete yayımlanan “İthalatta Gözetim ve Korunma Önlemi Uygulamaları Kapsamında Hesaplanan Katma Değer Vergisinin İndirim Hakkının Kaldırılmasına Dair Karar” ile ithalatta gözetim uygulamaları kapsamında hesaplanan katma değer vergilerinin indirim hakkı tamamen kaldırılmıştır.

Peki bu durumda indirim hakkı kaldırılan (gözetim farkına isabet eden) fakat gümrükte gözetim uygulaması ile fazladan yüklenilen KDV’nin durumu ne olacak?

Örnek: ADA … A.Ş.’nin Şubat 2025 döneminde gerçekleştirdiği ithalat bilgileri aşağıdaki gibidir. (İthalat miktarı 1.000 adet)

Gümrükte yüklenilen 383.300 TL KDV’nin indirilebilecek ve indirilemeyecek olan kısımları aşağıdaki gibi hesaplanacaktır.

İndirilemeyen 110.000 TL KDV ise mal maliyetine yazılmalıdır.

Yevmiye kaydı;

Görüldüğü üzere indirim hakkı kaldırılan (gözetim farkına isabet eden) fakat gümrükte gözetim uygulaması ile fazladan yüklenilen KDV (110.000) dönemin vergiye tabi işlemler üzerinden hesaplanan katma değer vergisinden indirilemeyecektir. İndirilemeyen KDV ise maliyetin eklentisi olarak değerlendirileceği için birim maliyet artış gösterecektir. Yani uygulama sonrası birim maliyet %7,77 artacaktır.

KAYNAKLAR

İthalatta Gözetim ve Korunma Önlemi Uygulamaları Kapsamında Hesaplanan Katma Değer Vergisinin İndirim Hakkının Kaldırılmasına Dair Karar

[1]   Danıştay 7. Daire Başkanlığı’nın 2022/4428 E., 2024/2232 K. sayılı kararı

[2] www.halkbankkobi.com.tr/tr/uzmanina-danisin/makaleler/dis-ticaret/ticaret-savaslarinda-savunma-araci-olarak-gozetim-uygulamasi.html

18.02.2025

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.

>> YILIN KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL + KDV  Ayrıntılar için tıklayın.