Vedat Erdem
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bilim Uzmanı
vedaterdem1@gmail.com

Turizm Payı Beyannamesi Nedir?

7183 sayılı Türkiye Turizm Tanıtım ve Geliştirme Ajansı Hakkında Kanunun amacı “Türkiye’nin turizm hedeflerine ulaşmasını teminen; turizm imkân ve fırsatlarının dünyada tanıtılmasına, turizm potansiyelinin tüm yönleri ile değerlendirilerek ülke ekonomisine kazandırılmasına, turizm yatırımlarının, turizmin ülke ekonomisindeki payının ve turizm sektörünün hizmet kalitesinin artırılmasına yönelik faaliyetlerde bulunmak, destek ve kaynak sağlamak amacıyla Türkiye Turizm Tanıtım ve Geliştirme Ajansının kurulması, yönetimi, denetimi, gelirleri ve faaliyetlerine ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.”

Bu Kanunda yazılı olan görevleri yerine getirmek ve yetkileri kullanmak üzere Bakanlıkla ilgili, tüzel kişiliği haiz, bu Kanunda belirtilen hususlar dışında özel hukuk hükümlerine tabi, Türkiye Turizm Tanıtım ve Geliştirme Ajansı kurulmuştur.

Ajansın Gelirleri Neler?

a) Genel bütçeden aktarılan tutarlardan,

b) 6’ncı maddeye göre alınacak turizm paylarından,

c) Her türlü bağış ve yardımlardan,

ç) Ajansın faaliyetlerinden elde edilen gelirlerden,

d) Diğer gelirlerden oluşur.

Turizm payı Nedir?

Ajansın kuruluş amaçlarının gerçekleştirilmesi ve faaliyetlerin finansmanında kullanılmak üzere turizm payı alınır.

Turizm payı;

a) Bileşik tesisler ile konaklama tesislerinden binde yedi buçuk,

b) Bakanlıktan belgeli yeme-içme ve eğlence tesislerinden binde yedi buçuk,

c) Deniz turizmi tesisleri ile Bakanlıktan belgeli deniz turizmi araçlarından binde yedi buçuk,

ç) Seyahat acentalarından (münferit uçak bileti satışları hariç) on binde yedi buçuk,

d) Havayolu işletmelerinden (ticari yolcu taşımacılığı faaliyetlerinden) on binde yedi buçuk,

e) Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü tarafından işletilenler hariç olmak üzere havalimanı ve terminal işletmelerinden binde iki, oranında olmak üzere bu ticari işletmelerin yatırımcısı veya işletmecisi olan gerçek veya tüzel kişilerin bu işletmelerdeki faaliyetleri sonucunda elde ettikleri net satış ve kira gelirlerinin toplamı üzerinden alınır. Kış, termal, sağlık, kırsal ve nitelikli spor turizmi gibi Bakanlık tarafından teşvik edilmesi uygun görülen turizm türlerinde faaliyet gösteren tesisler için bu oranlar yüzde elli indirimli olarak uygulanır.

Not: Türkiye Turizm Tanıtım ve Geliştirme Ajansının Bütçesinin Hazırlanması, Uygulanması, Harcamaların Yapılması ve Muhasebeleştirilmesi ile Turizm Payının Alınmasına İlişkin Yönetmelik ile Turizm payı oranları:

(Bileşik tesisler ile konaklama tesislerinin işletmecisi olan gerçek veya tüzel kişilerin bu ticari işletmelerdeki faaliyetleri sonucunda elde ettikleri net satış ve kira gelirlerinin toplamı üzerinden binde beş oranında alınır.

Bakanlıktan belgeli yeme-içme ve eğlence tesislerinin işletmecisi olan gerçek veya tüzel kişilerin bu ticari işletmelerdeki faaliyetleri sonucunda elde ettikleri net satış ve kira gelirlerinin toplamı üzerinden binde beş oranında alınır.

Deniz turizmi tesisleri işletmecisi olan gerçek veya tüzel kişilerin bu ticari işletmelerdeki faaliyetleri sonucunda elde ettikleri net satış ve kira gelirlerinin toplamı üzerinden binde beş oranında alınır.

Seyahat acentalarının işletmecisi olan gerçek veya tüzel kişilerin bu ticari işletmelerdeki faaliyetleri sonucunda elde ettikleri net satış ve kira gelirlerinin toplamı üzerinden on binde beş oranında alınır.

Sivil Havacılık Genel Müdürlüğünden alınan işletme ruhsatı ile taşımacılık faaliyetlerinde bulunan havayolu işletmelerinin (balon, hava taksi gibi işletmeler dahil) işletmecisi olan gerçek veya tüzel kişilerin bu ticari işletmelerdeki faaliyetleri sonucunda elde ettikleri net satış ve kira gelirlerinin toplamı üzerinden on binde beş oranında turizm payı alınır.

Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü tarafından işletilenler hariç olmak üzere havalimanı ve terminal işletmelerinin işletmecisi olan gerçek veya tüzel kişilerin bu ticari işletmelerdeki faaliyetleri sonucunda elde ettikleri net satış ve kira gelirlerinin toplamı üzerinden binde iki oranında turizm payı alınır.)

Ödenen turizm payı, kurumlar vergisi ve gelir vergisi mükellefleri tarafından matraha esas kazancın tespitinde gider olarak dikkate alınır. (Malî tablolar, tahakkuk esasına göre hazırlanır. Bu esasa göre tahsilat veya ödeme yapılıp yapılmadığına bakılmaksızın gelir ve giderler gerçekleştiğinde muhasebe kayıtlarına alınır ve ilgili oldukları dönemin malî tablolarına yansıtılır.)

Turizm Payı Beyannamesi ile ilgili açıklamalar (1 Sıra Nolu Turizm Payı Beyannamesi Genel Tebliği) ise aşağıdaki gibidir.

Tanımlar:

Bileşik tesisler: Bakanlık tarafından düzenlenen kısmi turizm işletmesi veya turizm işletmesi belgesiyle faaliyette bulunan turizm kentleri, turizm kompleksleri ve tatil merkezlerini,

Bakanlıktan belgeli yeme-içme ve eğlence tesisleri: Bakanlıktan kısmi turizm işletmesi belgesi ve turizm işletmesi belgesi alan müstakil 1. ve 2. sınıf lokantalar, lüks lokanta, özel yeme-içme tesisleri, gastronomi tesisleri, müstakil eğlence yerleri, bar, kafeterya, eğlence merkezleri ve günübirlik tesis işletmelerini,

Deniz turizmi araçları: Bakanlıktan turizm işletmesi belgesi alan gerçek ve tüzel kişilere ait ticari yatlar, kruvaziyer gemiler, günübirlik gezi tekneleri, dalabilir deniz turizmi araçları, yüzer deniz turizmi araçları, özel deniz turizmi araçları, turizm amaçlı su altı ve su üstü faaliyet araçları ile diğer deniz turizmi araçlarını,

Deniz turizmi tesisleri: Deniz turizmi araçlarına güvenli bağlama, karaya çekme, bakım, onarım hizmetleri, yolculara yeme, içme, dinlenme gibi hizmetleri sunan kruvaziyer gemi limanı, yat limanı, çekek yeri, rıhtım ve iskele gibi turizm tesislerini,

Havalimanı işletmeleri: Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü tarafından işletilenler hariç olmak üzere havaalanı işletiminden sorumlu olan ve Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü tarafından ruhsatlandırılan kuruluşları,

Havayolu işletmeleri: Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Sivil Havacılık Genel Müdürlüğünden alınan işletme ruhsatı ile taşımacılık faaliyetlerinde bulunan havayolu işletmelerini (balon, hava taksi gibi işletmeler dâhil),

Kira geliri: 7183 sayılı Kanunun 6’ncı maddesi kapsamında kalan işletmelerin işletmecisi tarafından üçüncü kişilere kiraya verilen alt ünitelerden elde edilen kira gelirini,

Konaklama tesisleri: Bakanlık tarafından düzenlenen kısmi turizm işletmesi veya turizm işletmesi belgesiyle ya da ilgili kurum veya kuruluş tarafından düzenlenen işyeri açma ve çalışma ruhsatıyla faaliyet gösteren oteller, tatil köyleri, butik oteller, konaklama içeren özel tesisler, moteller, hosteller, pansiyonlar, apart oteller ve konaklama içeren kırsal turizm tesisleri (dağ evi, köy evi, çiftlik evi, yayla evi ve oberj) ile kampingleri,

Net satışlar: 7183 sayılı Kanunun 6 ncı maddesi gereğince turizm payı ödeme yükümlülüğü bulunanların bu payın hesabında dikkate alınacak işletmelerindeki esas faaliyetleri çerçevesinde satılan mal ya da hizmetler karşılığında aldıkları veya tahakkuk ettirdikleri toplam değerler ile bunlarla ilgili sübvansiyonlar, satış tarihindeki vade farkları, ihracatla ilgili dönem içinde ortaya çıkan kur farkları gibi hasılat kalemlerine ait değerler toplamından, satış iskontoları ve iadeleri ile bu satışlar ile ilgili diğer indirimlerin (ihracatla ilgili dönem içinde ortaya çıkan olumsuz kur farkları gibi) düşülmesi sonucu bulunan tutarı,

Terminal işletmeleri: Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü tarafından inşa edilerek sonradan gerçek veya tüzel kişilere kiraya verilmek suretiyle işlettirilen ve Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü tarafından ruhsatlandırılan terminal işletmelerini,

Hazine ve Maliye Bakanlığına vermiş olduğu yetkiye dayanılarak Turizm Payı Beyannamesinin elektronik ortamda beyan edilmesi zorunluluğu getirilmiştir.

Hazine ve Maliye Bakanlığına vermiş olduğu yetkiye dayanılarak beyan dönemleri;

a) Kurumlar vergisi mükellefleri için aylık,

b) Diğerleri için üç aylık olarak belirlenmiştir.

Üç aylık beyan dönemleri aşağıda belirtilmiştir:

a) Birinci dönem; Ocak-Şubat-Mart.

b) İkinci dönem; Nisan-Mayıs-Haziran.

c) Üçüncü dönem; Temmuz-Ağustos-Eylül.

ç) Dördüncü dönem; Ekim-Kasım-Aralık.

Turizm payının beyan süresi, beyan dönemini takip eden ayın son günü olarak belirlenmiştir.

Turizm Payı Beyannamesinin, beyan dönemini takip eden ayın son günü saat 23.59’a kadar yetkili vergi dairesine elektronik ortamda gönderilmesi ve beyan edilen turizm payının aynı süre içerisinde ödenmesi gerekmektedir.

Turizm Payı Beyannamesini vermekle yükümlü olanlar, beyan dönemi içerisinde net satışı ve kira geliri bulunmasa dahi Turizm Payı Beyannamesini vermekle yükümlüdürler. Bu durumda beyannamenin, “Beyan edilecek turizm payı bulunmamaktadır” seçeneği işaretlenerek gönderilmesi gerekmektedir.

Örnek 1*: Antalya ilinde Kültür ve Turizm Bakanlığından 5 yıldızlı otel turizm işletmesi belgesiyle faaliyet gösteren otel ile Afyonkarahisar ilinde turizm işletmesi belgesi olmaksızın termal konaklama tesisi olarak faaliyet gösteren otelin işletmecisi (A) A.Ş.’nin, Afyonkarahisar ili Kocatepe Vergi Dairesinde kurumlar vergisi, katma değer vergisi ve gelir (stopaj) vergisi mükellefiyeti bulunmaktadır.

(A) A.Ş. Aralık/2024 döneminde Antalya ilindeki otel işletmeciliği faaliyetinden 1.000.000 TL net satış tutarı ve 100.000 TL kira geliri ile Afyonkarahisar ilindeki termal otel işletmeciliği faaliyetinden 500.000 TL net satış tutarı ve 100.000 TL kira geliri olmak üzere toplam 1.700.000 TL elde etmiştir.

Bu durumda, (A) A.Ş. Aralık/2024 dönemine ilişkin olarak vereceği Turizm Payı Beyannamesinde Antalya ilindeki otel için 1.100.000 TL toplam tutar üzerinden binde beş oranında 1.100.000 x 0,005 = 5.500 TL, Afyonkarahisar ilindeki termal otel için ise 600.000 TL toplam tutar üzerinden binde beş oranında hesaplanacak tutara yüzde elli indirim uygulanarak hesaplanan 600.000 x 0,005 = 3.000 / 2 = 1.500 TL turizm payını 31/01/2025 günü saat 23.59’a kadar Kocatepe Vergi Dairesine elektronik ortamda beyan edecek ve 5.500 + 1.500 = 7.000 TL turizm payını aynı sürede ödeyecektir.

Beyanname görseli aşağıdaki gibidir.

Tebliğin devam örnekleri ise deniz turizmi araçları turizm işletmesi belgesiyle icra edilen faaliyetlere, seyahat acentalığı faaliyetlerine, hava meydanlarında işletici kuruluşlara ilişkin (yolcu – yük) faaliyetlere yöneliktir.

KAYNAKLAR

7183 sayılı Türkiye Turizm Tanıtım ve Geliştirme Ajansı Hakkında Kanun

1 Sıra Nolu Turizm Payı Beyannamesi Genel Tebliği

Türkiye Turizm Tanıtım ve Geliştirme Ajansının Bütçesinin Hazırlanması, Uygulanması, Harcamaların Yapılması ve Muhasebeleştirilmesi ile Turizm Payının Alınmasına İlişkin Yönetmelik

*Tebliğdeki örnek revize edilmiştir.

20.01.2025

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.

>> YILIN KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL + KDV  Ayrıntılar için tıklayın.