Vedat Erdem
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bilim Uzmanı
vedaterdem1@gmail.com

Transit Ticaret Kapsamında Yapılan Faaliyetler ile İlgili Bilinmesi Gerekenler

Türk Dil Kurumu güncel Türkçe sözlükte ticaret: “Ürün, mal vb. alım satımı;” transit geçmek ise: “1.bir yerden, dinlenmeden, beklemeden, durmadan geçmek. 2.mal gümrüksüz geçmek.” şeklinde tanımlanmıştır.

Transit Ticaretin Tanımı

Transit ticaret; “yurt dışından veya antrepodan satın alınan malın, yine yurt dışında yerleşik bir firmaya veya antrepoya satılmasıdır. Bahse konu dilekçenizde de ifade edildiği üzere satışa konu mal, serbest dolaşıma girmediğinden (millileştirilmediğinden) ithalat ve ihracat rejimi hükümlerine tabi değildir. Aynı şekilde malın antrepoda devir alan başka bir firma tarafından da yurtdışına satılması Transit Ticaret işlemidir.” (B.07.1.GİB.4.27.15.02-10-1225-VUK-17/-8 sayılı özelge)

Bir diğer ifade ise “transit ticaret, alış ve satış bedelleri arasında lehte fark esas olmak üzere (makul olmak üzere aleyhte fark kabul edilebilir) gerçek veya tüzel kişi transit tacirince yurt dışından alınan bir malın yine yurt dışına gönderilmesi şeklinde olmakla beraber, serbest bölgede yerleşik bir firmadan ya da antrepodan satın alınan malın ülkemiz üzerinden transit olarak veya doğrudan doğruya yurt dışında veya serbest bölgede yerleşik bir firmaya ya da antrepoya satılmasıdır.

Uluslararası anlaşmalarla ticareti yasaklanmış mallar ile Dış Ticaret Müsteşarlığı'nın madde politikası itibarıyla transit ticaretinin yapılmasını uygun görmediği mallar transit ticarete konu olamaz. Yine ithalat ve ihracat yapılması yasaklanmış ülkelerle de transit ticaret yapılamaz.

Transit ticaret işlemlerinin gümrük mevzuatında yer alan transit rejimi çerçevesinde yürütülmesi gerekmektedir. Transit ticarete konu olan mallarla ilgili olarak, ithalata ve ihracata ilişkin vergi, resim, harç ve fon tahsil edilmez. Gümrük idarelerince verilebilecek izne istinaden malların Türk gümrük hattını aşarak işçilik görmek üzere fiktif depo veya antrepolara alınması “fiili ithal” hükmünde değildir.” (B.07.1.GİB.4.34.19.02-019.01-900 sayılı özelge)

Transit Ticaretten Doğan Kazanç KDV Beyannamesine Konu Edilecek mi?

“Kurumunuz tarafından yurt dışından ithal edilen tıbbi ilaçlar Gümrük Kanunu uyarınca gümrük antrepo rejimi veya geçici depolama hükümlerinin uygulandığı yerlere konulması ve henüz millileştirilmeden tekrar yurt dışına satılması işleminde, mallara ilişkin fatura bilgileri kurumun mal varlığına girip çıkmasına ve satışın fatura ile belgelenmesine rağmen, millileştirilmeksizin satışa konu olduğu için malın teslimi Türkiye sınırları içinde olmaması nedeniyle, KDV’nin konusuna girmez ve KDV beyannamesinde hiçbir şekilde gösterilmez.” (B.07.1.GİB.4.34.19.02-019.01-900 sayılı özelge)

Transit Ticarette Fatura Düzeni, Fiyat ve Kur Farkları

“Transit ticaret kapsamında yapılan işlemlerde faturalandırma işleminde, yabancı ülke firmasınca adınıza fatura düzenlenmesi gerekmekte olup diğer taraftan da başka bir ülke veya serbest bölgede faaliyette bulunan firmaya mal satıldığında firmanızca da fatura düzenlenmesi gerekmektedir.

…

Şirketinizce Türkiye’ye getirilmeksizin yurt dışında mal satışı yapılması KDV’nin konusuna girmediğinden, bu işleme ait kur farkı, fiyat farkı ve vade farkı gibi unsurlar da KDV ye tabi olmayacaktır. Dolayısıyla bu işlemler Şirketiniz tarafından verilen 1 No.lu KDV Beyannamesine dahil edilmeyecektir.” (39044742-KDV.06.-1099 sayılı özelge)

“Bu itibarla, Vergi Usul Kanunun 227’nci maddesi uygulamasında, yurt dışında mukim olan firmaların düzenlediği belgelerin, ilgili ülke mevzuatına göre geçerli belge sayılması durumunda, mezkûr belgeler ispat/tevsik edici belge olarak kabul edilmektedir. Aksi durumda, yurt dışında mukim olan firmalar adına gider pusulası düzenlenmesi icap etmektedir.

Buna göre;

1-Yurt dışındaki firmalardan yaptığınız alımlar dolayısıyla söz konusu firmalarca şirketiniz adına, bulundukları ülke mevzuatına göre muteber bir belge düzenlenmesi,

2-Yurt dışındaki firmalardan aldığınız malların yine yurt dışındaki firmalara satışında, satışın yapıldığı firmalar adına şirketiniz tarafından fatura düzenlenmesi,

3-Söz konusu alım ve satım işlemlerine ilişkin muhasebe kayıtlarının Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliğlerinde belirtilen usul ve esaslar çerçevesinde kayıtlara intikal ettirilmesi gerekmektedir.” (67630374-130[2017/69]-15415 sayılı özelge)

Transit Ticaretten Doğan Kazancın Beyanı

“Tam mükellefiyete tabi şirketinizin, yurt dışından aldığı malları yurt içine girmeden gümrük üzerinden başka bir ülkeye ihraç etmesinden dolayı elde ettiği kazancın tamamının, ilgili dönem kurum kazancına ve geçici vergi beyanına dahil edilerek vergilendirilmesi gerekmektedir.” (11395140-105[VUK-1-21427]-E.356164 sayılı özelge)

Transit Ticaret Kapsamında Yüklenilen KDV’nin Durumu

“Buna göre, Gümrük Kanunu uyarınca gümrük antrepo rejimi veya geçici depolama hükümlerinin uygulandığı yerlerde bulunan eşyanın, yurtdışından getirilerek bu yerlere konulması ve bu yerlerde teslimi eşya millileşmedikçe KDV’den istisna tutulacaktır.

Bu açıklamalar çerçevesinde, firmanız tarafından ithal edilen her türlü sigara ve tütün mamullerinin millileştirilmeden gümrük dışı satış mağazalarına (duty free) satışı Kanunun 16/1-c maddesine göre KDV’den istisna olacaktır.

Öte yandan, firmanızın söz konusu satış nedeniyle yüklenmiş olduğu KDV, indirim konusu yapılamayacak, kurum kazancının tespitinde gider veya maliyet unsuru olarak dikkate alınabilecektir.” (B.07.1.GİB.4.34.17.01-KDV.06.-843 sayılı özelge)

Transit Ticarete Konu Olan Emtia Hangi Tarihe Stoklara Alınmalı

“Transit ticaret kapsamında 26/12/2013 tarihinde antrepoda bulunan ve yurt dışı faturasının düzenlenme tarihi 13/12/2013 olan millileşmemiş malın devrinin 14/01/2014 tarihinde gerçekleştiği belirtilerek bu malın hangi yıl stoklarında gösterileceği hususunda Başkanlığımız görüşü istenilmektedir.

Buna göre, satın aldığınız malların, 13/12/2013 tarihinde faturasının düzenlenmesi sebebiyle faturanın düzenlendiği tarihi kapsayan 2013 yılı stoklarınıza dahil edilmesi gerekmektedir.” (67854564-1741-446 sayılı özelge)

Transit Ticaret Kapsamında Oluşan Alacağın Şüpheli Hale Gelmesi

“Yurt dışından olan alacaklarınız için iş yaptığınız firmanın mukim olduğu ülkenin mahkemelerinde dava açılması veya ilgili ülkenin icra mevzuatı uyarınca icra takibine başlanılması halinde alacağın Vergi Usul Kanununun 323’üncü maddesine göre şüpheli hale geldiği kabul edilebilecek olup söz konusu takiplere başlanıldığı hesap döneminde karşılık ayrılması mümkün bulunmaktadır.

Söz konusu alacağın değersiz alacak olarak dikkate alınabilmesi için ise, ilgili ülke yasalarına uygun olarak takip edilmesi neticesinde alacağınızın tahsiline imkân kalmadığı hususunun yine bu ülke mevzuatına göre tevsiki gerekmektedir. Aksi halde bu alacağın değersiz alacak olarak hesaplarınıza intikal ettirilmesi ve zarar olarak kayıtlarınıza alınmasına imkân bulunmamaktadır.

Ayrıca, alacağın değersiz hale geldiği yıl hesaplarına zarar olarak yazılması gerekmekte olup, ilgili olduğu yılda zarar yazılmayan alacağın sonraki yıllarda dikkate alınması da mümkün değildir.” (77058783-105-110 sayılı özelge)

KAYNAKLAR

Gelir İdaresi Başkanlığı Özelgeleri

14.10.2024

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.