Vedat Erdem
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bilim Uzmanı
vedaterdem1@gmail.com

Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşması Yönünden Romanya Mukimi Şirketin Türkiye’de Başlayıp Yurt Dışında Sona Eren, Yurt Dışında Başlayıp Türkiye’de Sona Eren ve Türkiye Sınırları İçinde Başlayan ve Sona Eren Taşımacılık Faaliyetlerinde Kurumlar Vergisi Stopajı

5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 3’üncü maddesinin 2’nci fıkrasında; Kanunun 1’inci maddesinde sayılan kurumlardan (sermaye şirketleri, iktisadî kamu kuruluşları, dernek veya vakıflara ait iktisadî işletmeler, iş ortaklıkları), kanuni ve iş merkezlerinden her ikisi de Türkiye’de bulunmayanların, dar mükellefiyet esasında sadece Türkiye’de elde ettikleri kazançlar üzerinden vergilendirileceği hüküm altına alınmıştır.

Diğer taraftan, Kurumlar Vergisi Kanunu’nun “Dar mükellefiyette vergi kesintisi” başlıklı 30’uncu maddesinde, “dar mükellefiyete tâbi kurumların aşağıdaki kazanç ve iratları üzerinden, bu kazanç ve iratları avanslar da dahil olmak üzere nakden veya hesaben ödeyen veya tahakkuk ettirenler tarafından %15 oranında kurumlar vergisi kesintisi yapılır.

1-Gelir Vergisi Kanunu’nda belirtilen esaslara göre birden fazla takvim yılına yaygın inşaat ve onarım işleri ile uğraşan kurumlara bu işleri ile ilgili olarak yapılan hak ediş ödemelerinden % 5,

2-Serbest meslek kazançlarından;

a) Petrol arama faaliyetleri dolayısıyla sağlanacak kazançlardan % 5,

b) Diğerlerinden % 20,

…”

Diğer yandan 01.07.1986 tarihinde imzalanan 01.01.1989 tarihinde vergiler açısından uygulanmaya başlanılan Türkiye Cumhuriyeti ile Romanya Sosyalist Cumhuriyeti Arasında Gelir ve Servet Üzerinden Alınan Vergilerde Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşması’nın Taşımacılık Teşebbüslerini düzenleyen 8’inci maddesinde;

“1. Bir Akit Devlet teşebbüsünün uluslararası trafikte gemi, uçak veya kara nakil vasıtası işletmesi dolayısıyla elde ettiği kazançlar, yalnızca bu Devlette vergilendirilebilecektir.

2. “Uluslararası trafik” terimi, bir Türk veya Romen teşebbüsü tarafından gemi, uçak veya kara nakil vasıtası işletilerek yapılan taşımacılığı ifade eder. Şu kadar ki, yalnızca Türkiye’nin veya Romanya’nın sınırları, içinde gerçekleştirilen gemi, uçak veya kara nakil vasıtası işletmeciliği bu kapsama dahil değildir.

3. Bu maddenin 1’inci fıkra hükümleri, aynı zamanda bir ortaklığa, bir bağlı işletmeye veya uluslararası işletilen bir acenteye iştirak dolayısıyla elde edilen kazançlara da uygulanacaktır.” hükümleri yer almaktadır.

Çalışma konumuz ile ilgili somut olayda idarenin vermiş olduğu görüşün* ilgili bölüm açıklamaları aşağıdaki gibidir.

1-Romanya mukimi** şirket tarafından yapılan ve Türkiye’de başlayıp yurt dışında sona eren veya yurt dışında başlayıp Türkiye’de sona eren taşıma işi karşılığı elde ettiği ulaştırma kazançlarının,

-Yabancı kurumun Türkiye'de işyeri veya daimî temsilcisi var ise bunlar tarafından kurumlar vergisi beyannamesi ile beyan edilip tahakkuk eden verginin ödenmesi,

-Yabancı kurumun Türkiye'de işyeri veya daimî temsilcisi bulunmuyor ise, bu durumda yabancı kuruma kazanç sağlayan şirketiniz tarafından Kurumlar Vergisi Kanununun 25 ila 29’uncu maddeleri gereğince beyan edilmesi ve beyan edilen verginin beyan süresi içerisinde ödenmesi,

-Yabancı ulaştırma kurumu adına yıllık veya özel beyanname verilmesi durumunda, indirim ve istisnalar düşülmeden önceki kurum kazancından, hesaplanan kurumlar vergisi düşüldükten sonra kalan tutarın ana merkeze (yurt dışına) aktarılan kısmı üzerinden, %15 oranında kurumlar vergisi kesintisi yapılarak muhtasar beyanname ile beyan edilerek ödenmesi gerekmektedir.

Romanya’da mukim bir taşımacılık teşebbüsünün uluslararası trafikte kara nakil vasıtaları ile yapacağı taşımacılık nedeniyle Türkiye kaynaklı elde edeceği kazançlar üzerinden Anlaşmanın yukarıda belirtilen 8’inci maddesinin 1’inci fıkrası uyarınca Türkiye’nin bir vergilendirme hakkı bulunmamakta olup, bu kazançların vergilendirilmesi yalnızca Romanya’da yapılacaktır.

2-Romanya’da mukim firmanın Türkiye sınırları içinde başlayan ve biten bir taşımacılık faaliyeti nedeniyle kazanç elde etmesi durumunda, bu kazançlar Anlaşmanın yukarıda belirtilen 8’inci maddesi kapsamında değil, Anlaşmanın birer örnekleri ekli 5 ve 7’nci maddeleri kapsamında değerlendirilecektir.

Anlaşmanın iç mevzuatımıza göre değişiklik gösterdiği durumda, Romanya teşebbüsünün Anlaşma hükümlerinden yararlanabilmesi için, Romanya yetkili makamlarından alacağı Romanya’da mukim olduğunu ve tüm dünya kazançları üzerinden bu ülkede vergilendirildiğini tevsik eden mukimlik belgesi ile bunun Türkçe tercümesinin noter veya Romanya’daki Türk Konsolosluklarından tasdikli birer örneğinin duruma göre Türkiye’deki ilgili vergi dairesi veya vergi sorumlularına ibraz etmesi gerekmektedir. Bu belgenin ibraz edilemediği durumda vergileme iç mevzuat hükümlerimiz çerçevesinde yapılacaktır.

KAYNAKLAR

Türkiye Cumhuriyeti ile Romanya Sosyalist Cumhuriyeti Arasında Gelir ve Servet Üzerinden Alınan Vergilerde Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşması

*68509125-125.01-[KDV/2016/02]—3103 sayılı 14.02.2019 tarihli Özelge

**mukim: “Bir yerde, bir evde oturan, eğleşen, ikamet eden.” (Türk Dil Kurumu güncel Türkçe sözlük)

09.09.2024

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.