Vedat Erdem
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bilim Uzmanı
vedaterdem1@gmail.com

Uluslararası Taşımacılık ile İlgili Verilen Özelgeler

26.04.2014 tarihli ve 28983 sayılı Resmî Gazetede yayımlanarak 01.05.2014 tarihinde yürürlüğe giren Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliği’nin “II/C. Taşımacılık İstisnası” başlıklı bölüm açıklamaları aşağıdaki gibidir.

3065 sayılı Kanunun (14/1) inci maddesinde Bakanlar Kuruluna verilen yetkiye dayanılarak yayımlanan 84/8889 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile transit ve Türkiye ile yabancı ülkeler arasında deniz, hava, karayolu ve demiryolu ile yapılan yük ve yolcu taşıma işlemleri KDV’den istisna edilmiştir.

İstisna kapsamına;

-Yabancı bir ülkede başlayıp Türkiye’den geçerek yabancı bir ülkede sona eren,

-Yabancı bir ülkede başlayıp Türkiye’de sona eren,

-Türkiye’de başlayıp yabancı bir ülkede sona eren, taşıma işleri girmektedir.

İstisna kapsamına giren taşıma faaliyetlerinin tamamının veya bir kısmının başka taşımacılara yaptırılması halinde, gerek taşıma işini yaptıran firmaya karşı muhatap olarak işi yüklenen organizatör firmanın, gerekse ikinci derece yüklenici olarak fiili nakliyeyi gerçekleştiren firmanın bu faaliyetleri istisna kapsamına girdiğinden, her iki faaliyet için de vergi hesaplanmaz. Ancak ikinci derece yüklenicinin taşıma faaliyetinin Türkiye içinde başlayıp bitmesi halinde, bu işler KDV’ye tabidir.

Mükelleflerin istisnadan yararlanabilmesi için taşımacılık faaliyetini yaptıkları dönemde uluslararası taşımacılık faaliyetinin yürütülmesine ilişkin ilgili mevzuat gereğince kendileri adına düzenlenmiş geçerli bir yetki belgesine sahip olmaları zorunludur. Taşımacılık faaliyetinde kullanılan taşıtların tek bir yetki belgesi eki taşıt belgesine kayıtlı olması gerektiğinden bu faaliyetin yetki belgesi eki taşıt belgesine kayıtlı öz mal veya kiralık araçlarla yapılması mümkündür.

Uluslararası taşımacılık işinin Ro-Ro gemileri vasıtasıyla ve dorse (römork) kullanılarak yurtiçi ve yurtdışında farklı çekicilerle gerçekleştirilmesi de mümkündür.

Serbest bölgeden yurtdışına veya yurtdışından serbest bölgeye yapılan taşımalar 3065 sayılı Kanunun 14’üncü maddesi gereğince KDV’den istisnadır. Ancak, serbest bölgeden ülke içindeki herhangi bir noktaya veya ülke içinden serbest bölgeye yapılan taşımacılık söz konusu istisna kapsamına girmemektedir. Yurtiçindeki noktanın; diğer bir serbest bölge, gümrüklü saha, gümrük antreposu, gümrüksüz satış mağazaları gibi yerler olması taşıma işinin vergiye tabi olmasını engellemez.

Bu istisna kapsamındaki taşımacılık işleri, hizmetin tamamlandığı döneme (yurt dışına yapılan veya transit taşımalarda en erken gümrük bölgesinden çıkıldığı döneme) ait KDV beyannamesinde yer alan “İstisnalar-Diğer İade Hakkı Doğuran İşlemler” kulakçığının, “Tam İstisna Kapsamına Giren İşlemler” tablosunda 311 kod numaralı “Uluslararası taşımacılık” satırı aracılığıyla beyan edilir.

Bu satırın “Teslim ve Hizmet Tutarı” sütununa istisnaya konu hizmet bedeli, “Yüklenilen KDV” sütununa bu hizmet dolayısıyla yüklenilen KDV tutarı yazılır. İade talep etmek istemeyen mükellefler, “Yüklenilen KDV” sütununa “0” yazmalıdır.

Örnek özelge bölümleri aşağıdaki gibidir. (Özelgeler 26.04.2014 sonrasına aittir.)

1-“… uluslararası taşımacılığa yönelik olarak gemiye yük bulma ya da yüke gemi bulma şeklinde yapılan brokerlik hizmetinin uluslararası taşımacılık kapsamında değerlendirilmesi ve bu hizmete ilişkin alınan bedellerin KDV Kanununun 14’üncü maddesi kapsamında KDV'den istisna tutulması mümkün bulunmaktadır.” (39044742-130[Özelge]-E.230462)

2-“Şirketinizce sunulan uluslararası taşımacılık hizmeti kapsamında Şirketinizce başka firmalardan alınan deniz ve hava limanlarında yüklerin ve konteynerlerin gemilere yüklenmesi ve indirilmesi gibi hizmetlerin (KDV Kanununun 13/b maddesi kapsamında istisna olan) Şirketiniz tarafından sunulan uluslararası taşımacılık organizasyonu kapsamında yapılan giderler olması ve Şirketinizce sunulan hizmetin KDV Kanununun 14 üncü maddesine göre uluslararası taşımacılık kapsamında bulunması kaydıyla, Şirketinizce düzenlenecek faturada KDV Kanununun 14 üncü maddesi kapsamında KDV hesaplanmayacaktır.” (39044742-130[Özelge]-125671)

3-“… uluslararası taşımacılık faaliyeti ile ilgili olarak yurt dışında yapmış olduğunuz giderler dolayısıyla ödediğiniz verginin, Şirketiniz tarafından hesaplanan KDV’den indirimi ve iadeye konu edilmesi mümkün değildir.” (85373914-130[53.01.151]-13274)

4-“… uluslararası taşımacılık işinde akaryakıt sarfiyatı, taşımacılık işinin doğrudan girdisini oluşturan mal olması nedeniyle, akaryakıta ilişkin ödenen KDV uluslararası taşımacılık işlemiyle ilgili olarak iade edilecek KDV hesabına doğrudan yüklenim olarak dahil edilir. Ancak lastik, yedek parça gibi alımlara ilişkin yüklenilen KDV'nin, uluslararası taşımacılık işleminden kaynaklanan iade hesabına Amortismana Tabi İktisadi Kıymet (ATİK) olarak dahil edilmesi gerekmektedir.” (98748888-130-8)

5-“… uluslararası taşımacılık faaliyetinde vergiyi doğuran olay hizmetin ifası ile, hizmetin ifasından önce fatura düzenlenmesi halinde ise faturanın düzenlendiği tarihte meydana gelmekte olup, Şirketinizce fatura hizmetin ifasından önce düzenlendiğinden, bedelin hesaplanmasında faturanın düzenlendiği tarihteki döviz kurunun esas alınması gerekmektedir.” (84974990-130-127301)

6-“… uluslararası taşımacılık istisnası uygulanması için taşıma işleminin, bu işi üstlenenin kendi araçları ile yapılması şart değildir.” (35672403-010.01[130-14-32-01-2013]-139)

7-“… aracın Türkiye’ye giriş çıkış tarihi, saati, işlem yaptığı gümrük müdürlüğünün yer aldığı, e-devlet üzerinden Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığının sınır işlemleri kapsamına giren sınır geçiş sorgulama belgesinin KDV Kanununun 14/1 inci maddesi çerçevesinde istisnanın tevsikinde tevsik edici belge olarak kullanılması mümkün bulunmaktadır.” (39044742-130-1427)

8-“… transit refakat belgelerinin (T1 ve T2) yapılan taşıma işinin uluslararası taşımacılık işi kapsamında olduğunu ispat etmesi ve gümrük giriş çıkış tarihiyle ilişkilendirilmesi kaydıyla, iade taleplerinizde tevsik edici belge olarak kabul edilebilecektir.”  (18008620-130[ÖZG-2014-44]-95)

9-“Şirketiniz tarafından hava yolu ile yapılan uluslararası taşımacılık işine istinaden Kanunun 14’üncü maddesi kapsamında yüklenilen ve indirim yoluyla telafi edilemeyen KDV ye ilişkin iade/mahsup taleplerinizin, anılan Tebliğin (II/C.1.3.) bölümünde belirtilen belgelerin ibrazı halinde yerine getirilmesi mümkün bulunmaktadır.” (39044742-010.01-82648)

10-“… uluslararası taşımacılık faaliyetinde bulunan Şirketinizin yurt dışında mukim müşterilere vermiş olduğu uluslararası taşımacılık hizmeti dolayısıyla elde ettiği kazanca kurumlar vergisi oranının 1 puan indirimli uygulanması mümkün bulunmaktadır.” (E-49327596-125[KVKÖZ.2022.93]-97624)

11-“… teslim ve hizmet ifalarına ilişkin olarak sonradan ortaya çıkan kur farklarının KDV matrahına dahil edilerek bu tutar üzerinden teslim ve hizmetin yapıldığı tarihte geçerli olan KDV oranına göre KDV hesaplanması gerekmektedir. Ancak, KDV Kanununun 14/1 maddesi kapsamında istisna olan uluslararası taşımacılık hizmetlerine ilişkin olarak sonradan ortaya çıkacak kur farkı faturalarında KDV hesaplanmayacaktır.” (E-36062021-130[24-2022/ÖZE-102]-21090)

12-“… uluslararası taşımacılık faaliyetini icra ettiğiniz araçlar için Şirketinize yurt dışında yapılacak akaryakıt teslimi KDV’nin konusuna girmeyecek olup, bu işlemin akaryakıt kartını kullandığınız Almanya mukimi firma tarafından Şirketinize ilave bir masraf tutarı alınmamak kaydıyla yansıtılması işleminde de KDV hesaplanmayacaktır.” (39044742-010.01-21204)

13-“Şirketinizin yurt dışından gelen hastaların takibine yönelik (hastanın taşınması, nakli, hastaya refakat edilmesi, hastanın yurt dışına gönderilmesi vb.) vermiş olduğu organizasyon/danışmanlık hizmetinin uluslararası taşımacılık faaliyeti kapsamında değerlendirilmesi mümkün bulunmamaktadır.” (76464994-130[KDV-2017-86] - 146718)

14-“… uluslararası taşımacılığa ilişkin olarak deniz ve hava taşıma araçlarına yapılan akaryakıt teslimleri, Tebliğde aranan şartların yerine getirilmesine bağlı olarak KDV'den istisna olup, uluslararası taşımacılık faaliyetinde bulunulmayan özel mülk olarak kullanılan yabancı bayraklı yatınıza ilişkin yaptığınız akaryakıt alımları KDV’ye tabi olacaktır.” (84974990-130[KDV-2/İ/11/2016/38]-434952)

15-“-Finansman gider kısıtlaması düzenlemesi uyarınca şirketinizce kullanılan yabancı kaynakların öz kaynaklarınızı aşması halinde, aşan kısma münhasır olmak üzere kullanılan yabancı kaynaklara ilişkin faiz, komisyon, kur farkı vb. gider ve maliyet unsurları toplamının %10’u kurum kazancınızın tespitinde kanunen kabul edilmeyen gider olarak dikkate alınacaktır.

-Söz konusu uygulamada finansman giderlerinin yanı sıra finansman geliri de elde etmiş olan mükelleflerin söz konusu gelir ve giderlerini birbiri ile mukayese etmek suretiyle netleştirmeleri mümkün değildir. Böylece, hizmet alınan farklı işletmelere (satıcılara) ilişkin kur farkı gelir ve giderlerinin mahsuplaştırılarak finansman gideri kısıtlamasında dikkate alınması söz konusu olmayacaktır.

-Ancak, hizmet alınan aynı işletmeye (satıcıya) ilişkin kur farkı gelir ve giderlerinin mahsuplaştırılarak finansman gideri kısıtlamasında dikkate alınması mümkündür.” (62030549-125[11/2022]-596248)

KAYNAKLAR

Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliği

Gelir İdaresi Başkanlığı Özelgeleri

12.08.2024

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.