Vedat Erdem
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bilim Uzmanı
vedaterdem1@gmail.com

Katma Değer Vergisinde (KDV) İndirim Hakkı Tanınan ve Tanınmayan İşlemlerin Birlikte Yapılması Halinde İndirim Hakkı Nasıl Değerlendirilecek?

3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun;

-29’uncu maddesinde “1.Mükellefler, yaptıkları vergiye tabi işlemler üzerinden hesaplanan katma değer vergisinden, bu Kanunda aksine hüküm olmadıkça, faaliyetlerine ilişkin olarak aşağıdaki vergileri indirebilirler:

a) Kendilerine yapılan teslim ve hizmetler dolayısıyla hesaplanarak düzenlenen fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen katma değer vergisi,

b) İthal olunan mal ve hizmetler dolayısıyla ödenen katma değer vergisi,

c) Götürü veya telafi edici usulde vergiye tabi mükelleflerden gerçek usulde vergilendirmeye geçenlerin, çıkarılan envantere göre hesap dönemi başındaki mallara ait fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen katma değer vergisi,

ç) Vergi kesintisi yapmakla sorumlu tutulanlar tarafından sorumlu sıfatıyla beyan edilerek ödenen katma değer vergisi,

…”

-30’uncu maddesinde “Aşağıdaki vergiler mükellefin vergiye tabi işlemleri üzerinden hesaplanan katma değer vergisinden indirilemez:

a) Vergiye tabi olmayan veya vergiden istisna edilmiş bulunan malların teslimi ve hizmet ifası (Bu Kanunun 17’nci maddesinin (2) numaralı fıkrasının (b), (c) ve (d) bentleri ile (4) numaralı fıkrasının (ı) ve (ö) bentleri uyarınca katma değer vergisinden istisna edilen işlemler hariç) ile ilgili alış vesikalarında gösterilen veya bu mal ve hizmetlerin maliyetleri içinde yer alan katma değer vergisi,

…”

-33’üncü maddesinde “1.Bu Kanuna göre indirim hakkı tanınan işlemlerle indirim hakkı tanınmayan işlemlerin bir arada yapılması halinde, fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen Katma Değer Vergisinin ancak indirim hakkı tanınan işlemlere isabet eden kısmı indirim konusu yapılır.”

-58’inci maddesinde “Mükellefin vergiye tabi işlemleri üzerinden hesaplanan Katma Değer Vergisi ile mükellefçe indirilebilecek Katma Değer Vergisi, Gelir ve Kurumlar Vergisi matrahlarının tespitinde gider olarak kabul edilmez.”

hükümlerine yer verilmiştir.

Diğer yandan Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliği’nin “Kısmi Vergi İndirimi” başlıklı (III.C-4.) bölüm açıklamaları aşağıdaki gibidir.

3065 sayılı Kanunun kısmi vergi indirimini düzenleyen 33’üncü maddesinin birinci fıkrasında, Kanuna göre indirim hakkı tanınan işlemlerle indirim hakkı tanınmayan işlemlerin bir arada yapılması halinde, fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen KDV’nin ancak indirim hakkı tanınan işlemlere isabet eden kısmının indirim konusu yapılacağı hükme bağlanmış olup aynı maddenin ikinci fıkrasında ise, kısmi vergi indirimine ilişkin usul ve esasları tespite, Maliye Bakanlığının yetkili olduğu belirtilmiştir.

Madde hükmünün Bakanlığımıza verdiği yetki uyarınca, kısmi vergi indiriminin usul ve esasları aşağıdaki şekilde tespit edilmiştir.

İndirim hakkı tanınan ve tanınmayan işlemleri birlikte yapan mükellefler, alışlarında yüklendikleri vergileri, herhangi bir ayırım yapmaksızın tamamen o dönemde indirilebilir KDV hesabına intikal ettirirler. Daha sonra aynı dönemde, toplam satışlar içinde indirim hakkı tanınmayan işlemlerin oranı bulunur, bu oran, o dönemdeki toplam satışlar nedeniyle yüklenilen vergilere uygulanarak, istisna kapsamına giren işlemler dolayısıyla yüklenilen vergi miktarı hesaplanır. Bu şekilde bulunan vergisiz satışlara (kısmi istisna kapsamına giren işlemlere) ait yüklenilen vergiler, KDV beyannamesinin, “İlave Edilecek KDV” satırına yazılır.

İndirim hakkı tanınan ve tanınmayan işleri birlikte yapan mükellefler, müşterek genel giderler ile amortismana tabi iktisadi kıymetler nedeniyle yüklendikleri vergilerden, indirim konusu yapılacak olanlar ile indirim konusu yapılmayıp, gider hesaplarına aktarılacak olanları, bu bölümde belirtilen esaslara göre ayırıma tabi tutacaklardır.”

Somut olayın* sonuç bölümü aşağıdaki gibidir.

“Buna göre, gümrük antreposunda bulunan hazır giyim mamul ve hammaddelerinin millileştirilmeden Şirketiniz tarafından yurt dışı satış mağazalarına teslimi KDV’nin konusuna girmediğinden KDV beyannamesinde gösterilmeyecek ve bu işleme ilişkin yüklenilen KDV indirim konusu yapılamayacaktır.

Öte yandan, gümrük antreposunda bulunan malların ithali, 3065 sayılı Kanunun 1/2’nci maddesine göre KDV’ye tabi olup ithal edilen malların yurt içinde satışında da 3065 sayılı Kanunun 1/1’inci maddesine göre KDV hesaplanması gerekmektedir. Yurt içinde KDV hesaplanarak teslim edilen malların ithalinde ödenen KDV ise Şirketiniz tarafından (herhangi bir oranlamaya tabi tutulmaksızın) indirim konusu yapılabilecektir.

Diğer taraftan, Şirketinizin genel giderler ve ATİK’ler nedeniyle yüklendiği KDV’nin indirim hakkı tanınan ve tanınmayan işlemlerin oranı dikkate alınmak suretiyle indirim konusu yapılması, indirim hakkı tanınmayan işlemlere isabet eden KDV’nin indirim hesaplarından çıkarılmak suretiyle düzeltilmesi gerekmektedir.”

Örnek: Yukarıda yer alan somut olayı örneklemek gerekirse;

Antrepoya getirilen ve henüz millileşmemiş emtia için aşağıdaki giderlere katlanılmış olsun.

-Tercüme bedeli 1.000 TL + %20 KDV (200 TL KDV)

-Limandan antrepoya iç nakliye bedeli 20.000 TL + %20 KDV (4.000 TL KDV)

-Antrepo gümrük müşavirlik bedeli 10.000 TL + %20 KDV (2.000 TL KDV)

Bu emtianın %30’unun millileştirildiği, kalanın ise antrepoda devir edildiğini düşünelim. Bu durumda antrepodaki emtia için yukarıda yer alan işlemlere ait yüklenilen KDV’lerin ne kadarlık kısmı indirime konu edilecek?

Yukarıda yer alan işlemlere ait yüklenilen KDV’ler toplamı: 6.200 TL (200+4.000+2.000)

Toplam emtianın %70’i antrepoda devredildiği için yüklenilen 6.200 TL KDV’nin %70’i (6.200*%70=4.340 TL) indirim konusu yapılmayacaktır. Bu tutar maliyete yazılmalıdır.

Örneği çeşitlendirelim.

Bu giderler nedeniyle yüklenilen KDV’nin önceki KDV beyanlarında indirilmiş olsun. Bu durumda fazla indirilen tutarlar düzeltilmeli.

Kalan emtianın gümrükte devir işleminin gerçekleştiği dönem KDV düzeltme kaydı ise;

KAYNAKLAR

3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu

Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliği

*İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı’nın 39044742-130[Özelge]-E.440427 Sayılı 22.06.2020 Tarihli Özelgesi

22.04.2024

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.