Vedat Erdem
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bilim Uzmanı
vedaterdem1@gmail.com

Teknoloji Geliştirme Bölgesi ile İhtisas Teknoloji Geliştirme Bölgesinde Ar-Ge, Yenilik ve Tasarım Faaliyetlerinde Bulunanlara Yapılan Her Teslim İstisna Kapsamında mıdır?

3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 13/m maddesinde, “26/6/2001 tarihli ve 4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu kapsamındaki teknoloji geliştirme bölgesi ile ihtisas teknoloji geliştirme bölgesinde, 28/2/2008 tarihli ve 5746 sayılı Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun kapsamındaki Ar-Ge ve tasarım merkezlerinde, 3/7/2014 tarihli ve 6550 sayılı Araştırma Altyapılarının Desteklenmesine Dair Kanun kapsamındaki araştırma laboratuvarlarında Ar-Ge, yenilik ve tasarım faaliyetlerinde bulunanlara, münhasıran bu faaliyetlerinde kullanılmak üzere yapılan yeni makine ve teçhizat teslimleri (İstisna kapsamında alınan makine ve teçhizatın, teslim tarihini takip eden takvim yılının başından itibaren üç yıl içinde, Ar-Ge, yenilik ve tasarım faaliyetleri dışında kullanılması veya elden çıkarılması hallerinde, zamanında alınmayan vergi alıcıdan, vergi ziyaı cezası uygulanarak gecikme faizi ile birlikte tahsil edilir. Zamanında alınmayan vergiler ile vergi cezalarında zamanaşımı, verginin tarhını veya cezanın kesilmesini gerektiren durumun meydana geldiği tarihi takip eden takvim yılının başından itibaren başlar.)” KDV’den müstesna olduğu hüküm altına alınmıştır.

Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliği’nin “Ar-Ge, Yenilik ve Tasarım Faaliyetlerinde Kullanılmak Üzere Yapılan Yeni Makina ve Teçhizat Teslimlerinde İstisna” başlıklı (II/B-14.) bölüm açıklamaları aşağıdaki gibidir.

14.1.1.İstisnadan Yararlanacak Alıcılar

İstisnadan;

--4691 sayılı Kanun kapsamındaki teknoloji geliştirme bölgesi ile ihtisas teknoloji geliştirme bölgesinde,

-5746 sayılı Kanun kapsamındaki Ar-Ge ve tasarım merkezlerinde,

-6550 sayılı Kanun kapsamındaki araştırma laboratuvarlarında

Ar-Ge, yenilik ve tasarım faaliyetlerinde bulunanlar yararlanır.

14.1.2.İstisna Kapsamına Giren Teslimler

 İstisna, bu Tebliğin (II/B-14.1.1.) ayrımında sayılanların, münhasıran Ar-Ge, yenilik ve tasarım faaliyetlerinde kullanmak üzere, yeni makina ve teçhizat alımlarında uygulanır.

Ar-Ge, yenilik ve tasarım faaliyetinde bulunanlara istisna kapsamında teslim edilecek makina ve teçhizatın, münhasıran Ar-Ge, yenilik ve tasarım faaliyetinde kullanılması gerekir. ArGe, yenilik ve tasarım faaliyetlerinin kapsamı ilgili mevzuat hükümlerine göre belirlenir.

İstisna “yeni” makina ve teçhizat teslimlerine tanındığından, istisna kapsamında teslime konu edilecek makina ve teçhizatın kullanılmamış olması gerekmektedir. Diğer taraftan, makina ve teçhizatın aksam, parça, aksesuar ve teferruatları istisna kapsamında değerlendirilmez.

Makina ve teçhizatın nitelik ve kapsamı, yatırım teşvik belgesi kapsamındaki makina ve teçhizat teslimlerinde istisna uygulamasına ilişkin düzenlemelerin yer aldığı bu Tebliğin (II/B-5.1.) bölümündeki açıklamalara göre belirlenir. 

14.2.İstisnanın Uygulaması

İstisna kapsamında makina ve teçhizat satın almak isteyen alıcılar, teknoloji geliştirme bölgesi ile ihtisas teknoloji geliştirme bölgesinde, Ar-Ge ve tasarım merkezlerinde ve araştırma laboratuvarlarında faaliyette bulunduklarına ve satın alacakları makina ve teçhizatı Ar-Ge, yenilik ve tasarım faaliyetlerinde kullanacaklarına dair ilgili birimlerden alacakları belge ile KDV yönünden bağlı oldukları vergi dairesine istisna belgesi almak için başvuruda bulunurlar. Başvuruda bulunanlar tarafından istisna kapsamında alınacak makina ve teçhizat listesi elektronik ortamda sisteme girilir.

İlgili vergi dairesi tarafından gerekli kontroller yapıldıktan sonra şartları sağlayanlara elektronik olarak sisteme girilen makina ve teçhizatla sınırlı olmak üzere istisna belgesi (EK:27) verilir.

Vergi dairesinden alınan istisna belgesinin alıcı tarafından onaylanmış bir örneği alıcılar tarafından satıcılara verilir. Bu belge satıcılar tarafından 213 sayılı Kanunun muhafaza ve ibraz hükümlerine uygun olarak saklanır.

Söz konusu istisna belgesi kapsamında makina ve teçhizat satan mükellef, istisna belgesi ekinin ilgili bölümünü fatura tarihi, numarası, mal miktarı ve tutarını belirtmek suretiyle onaylar ve bir örneğini alır. Teslim gerçekleştikçe alıcı ve satıcı alım/satım bilgilerini elektronik ortamda sisteme girerler.

İstisna kapsamındaki makine ve teçhizatın ithalat yoluyla temin edilmesi halinde söz konusu belge, ilgili gümrük idaresine ibraz edilir. İstisna belgesindeki istisna kapsamında ithal edilen makina ve teçhizata ilişkin bölüm doldurulduktan sonra ilgili gümrük idaresi tarafından bu bölüm de onaylanır.

Satıcı mükellefin iade talebi istisna belgesi ve elektronik sisteme yapılan alış ve satış girişleri esas alınmak suretiyle, iade için gerekli diğer belgeler de aranarak sonuçlandırılır.

14.4.İstisnanın Beyanı

Bu istisna kapsamında KDV hesaplanmayan teslimler, KDV beyannamesinde yer alan “İstisnalar-Diğer İade Hakkı Doğuran İşlemler” kulakçığının, “Tam İstisna Kapsamına Giren İşlemler” tablosunda 331 kod numaralı satır aracılığıyla beyan edilir.

Bu satırın “Teslim ve Hizmet Tutarı” sütununa istisnaya konu teslimlerin KDV hariç tutarı, “Yüklenilen KDV” sütununa bu teslimlere ilişkin alım ve giderlere ait belgelerde gösterilen toplam KDV tutarı yazılır. İade talep etmek istemeyen mükellefler, “Yüklenilen KDV” sütununa “0” yazmalıdır.

İstisna kapsamında mal alanlar, istisna belgesinin bittiği tarih itibarıyla istisna belgesini vergi dairesine ibraz ederek kapattırmak zorundadır. Vergi dairesi istisna belgesinde yer alan makina ve teçhizat listesinin satıcılar tarafından doldurulup doldurulmadığını ve faturalarla uyumunu kontrol ederek istisna belgesini kapatır.

Örnek özelgeler aşağıdaki gibidir.

1-“… 4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanununa göre kurulan … Teknokent Bölgesinde yürütmekte olduğunuz “82231 STB Kodlu Mobil Cihazlar İle Veri Okunabilmesi İçin Kullanıcı Ara Yüzü Geliştirilmesi” isimli Ar-Ge projesinde kullanılmak üzere “cep telefonu” alımının 3065 sayılı Katma Değer Vergisi (KDV) Kanununun 13/m maddesi kapsamında KDV’den istisna olup olmadığı hususunda Defterdarlığımız görüşünün talep edildiği anlaşılmaktadır.

…

Buna göre, cep telefonları münhasıran Ar-Ge, yenilik ve tasarım faaliyetlerinde kullanılabilecek makina ve teçhizat kapsamında değerlendirilemeyeceğinden, Firmanız tarafından bahse konu Ar-Ge projesinde kullanılmak üzere “cep telefonu” alımının 3065 sayılı KDV Kanununun 13/m maddesi kapsamında değerlendirilmesi mümkün bulunmamaktadır.” (E-61504625-130-2389)

2-“… Ondokuz Mayıs Üniversitesi (OMÜ) Döner Sermaye İşletme Müdürlüğüne bağlı Karadeniz İleri Teknoloji Araştırma ve Uygulama Merkezi (KİTAM) olarak, üniversite ve diğer kamu kurumlarında yürütülen araştırma-geliştirme (AR-GE) projelerinde ihtiyaç duyulan analiz altyapısının sağlandığı, aynı zamanda bölgedeki sanayi ile kamu kurumlarının test/analiz ihtiyacının karşılandığı, KİTAM’ın söz konusu analiz hizmetlerini bu hizmetler için gerekli cihaz ve sarfların temini ile bakım ve onarım masraflarını karşılamak üzere kar amacı gütmeksizin OMÜ Döner Sermaye İşletme Müdürlüğüne bağlı olarak belirli ücretler karşılığında yaptığı belirtilerek KİTAM tarafından sunulan analiz hizmetlerinin 3065 sayılı Katma Değer Vergisi (KDV) Kanununun 17/1-a maddesine göre istisna olup olmadığı ile 6550 sayılı Kanun kapsamında olan KİTAM’ın analiz hizmetleri için alacağı makine ve teçhizatın KDV’den istisna olup olmadığı hususunda görüşü talep edilmektedir.

Buna göre, KİTAM tarafından bölgedeki sanayi ve kamu kurumlarına verilen test/analiz hizmetleri ile bilimsel araştırmalar için verilen analiz ve laboratuvar hizmetlerinin 3065 sayılı Kanunun 17/1-a maddesi kapsamında değerlendirilmesi mümkün olmayıp, bu hizmetlerin genel hükümlere göre KDV’ye tabi tutulması gerekmektedir.

Öte yandan, KİTAM'ın söz konusu test/analiz hizmetlerinde kullanılmak üzere yeni makina ve teçhizat alımlarının 3065 sayılı Kanunun 13/m maddesi kapsamında KDV’den istisna tutulması mümkün değildir.” (E-36062021-130[2021-KDV-ÖZE/31]-61630)

3-“… Şirketinizin 14/1/2020 tarihinde TÜBİTAK (1512-BİGG) ve KOSGEB desteği ile … Teknopark bünyesinde travmatik beyin ve omurilik yaralanmaları, inmeler, nörolojik veya ortopedik nedenlerden kaynaklanan Serebral Palsi (SB), Kas Distrofisi gibi çeşitli hastalıklar sonucu yürüme yetisini kısmen yada tamamen kaybeden çocukların rehabilitasyon süreçlerini desteklemek amacıyla mobil yürüme robotu tasarlayarak Ar-Ge çalışmalarına devam ettiğini, bu bağlamda tasarlanan prototipin satış amaçlı değil test ve güncelleme amaçlı yapılarak gerekli inovasyonun sağlanacağını, yapılması hedeflenen projenin hali hazırda piyasadan alınamayacağı için CNC tezgahlarında üretilerek yapılanması gerektiği belirtilerek, projenize konu olan “mobil yürüme robotu”nun CNC tezgahlarında bütün olarak veya prototip parçalar halinde imal edilip Şirketinize tesliminde KDV Kanununun 13/m maddesi kapsamında istisnası uygulanıp uygulanmayacağı hususunda Başkanlığımız görüşü talep edilmektedir.

...

1 Sıra No.lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliğinde makine ve cihazlar, üretimde kullanılan her türlü makine ve cihazlar ile bunların eklentileri ve bu amaçla kullanılan taşıma gereçleri şeklinde tanımlanmıştır.

Buna göre, münhasıran Ar-Ge, yenilik ve tasarım faaliyetlerinde kullanmak üzere, yeni makina ve teçhizat alımları KDV’den istisna olup, mobil yürüme robotu parçalarının tasarlanarak CNC tezgahlarında prototip parçalar halinde veya bütün olarak imal ettirilmesi hizmet alımı niteliğinde olduğundan, söz konusu işlemlerin KDV Kanununun 13/m maddesi kapsamında değerlendirilmesi mümkün bulunmamaktadır.” (36062021-130[2021-KDV-ÖZE/01]-41473)

4-“… Üniversitenizde yürütülmekte olan TÜBİTAK AR-GE projesi kapsamında yurtdışında bir enstitüye biyolojik materyal gönderimi yapıldığı, belirli bekleme süresi sonunda Türkiye’ye geri gönderilen mikroorganizmaların liyofilize örnekleri paketinin … Havalimanı Gümrük Müdürlüğüne bağlı … geçici depolama sahasında beklemeye alındığı, gelen biyolojik materyal için tarafınızca herhangi bir ödeme yapılmayacağı, paketin Üniversiteniz Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümüne ulaştırılması için KDV muafiyet belgesi talep edildiği belirtilerek, söz konusu biyolojik materyal için KDV Kanununun 13/m maddesi kapsamında istisna uygulanıp uygulanmayacağı hususunda Başkanlığımız görüşü talep edilmektedir.

...

Buna göre, TÜBİTAK AR-GE projesi kapsamında yurtdışında bir enstitüye gönderilen biyolojik materyallerin, belirli bekleme süresi sonunda Türkiye’ye geri gönderilen mikroorganizmaların liyofilize örnekleri paketi, KDV Kanununun 13/m maddesi kapsamında yeni makine ve teçhizat olarak değerlendirilemeyeceğinden, söz konusu mikroorganizmaların liyofilize örneklerinin ithalinde KDV istisnasından yararlanılması mümkün bulunmamaktadır.” (E-36062021-130[2022-KDV-ÖZE/128]-102708)

KAYNAKLAR

3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu

Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliği

10.01.2024 tarihli E-61504625-130-2389 sayılı GİB Özelgesi

18.07.2022 tarihli E-36062021-130[2021-KDV-ÖZE/31]-61630 sayılı GİB Özelgesi

23.06.2021 tarihli 36062021-130[2021-KDV-ÖZE/01]-41473 sayılı GİB Özelgesi

11.12.2023 tarihli E-36062021-130[2022-KDV-ÖZE/128]-102708 sayılı GİB Özelgesi

05.03.2024

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.