Vedat Erdem
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bilim Uzmanı
vedaterdem1@gmail.com

Kar Marjı Nedir? Hesaplama Örneği

Ticari hayatta ürün veya hizmetlerin satış fiyatı belirlenirken kullanılan oranlar farklı seçildiğinde performans sonucu işletmeyi mutlu etmeyebilir. İşletme performansının göstergesi olan gelir tablosundaki bölüm karları mevcut ve potansiyel müşterilerin, ortakların vb. bilgi kullanıcılarının alacakları kararlara doğrudan etki ettiği bilinmektedir.

İşletme, satış fiyatını belirlerken istenen kar hedefine hangi hesaplama yöntemiyle belirleyeceğini hesaplama öncesinde belirlemelidir. Çünkü hesaplama yönteminin farklı olmasından dolayı iki farklı kar tutarı / kâr marjı hesaplanır.

Kâr marjı ticari mal satışı veya hizmet sunumundan elde edilen karın satış fiyatının yüzde kaçına tekabül ettiğini gösterir orandır. Kâr marjı yukarıdan aşağıya (gross profit) ya da aşağıdan yukarıya (markup) doğru hesaplanabilir. İki yöntemin hesaplama sonuçları birbirinden farklı olacaktır.

Yukarıdan aşağıya hesaplama yönteminde kâr marjını bulmak için öncelikle emtia veya hizmetin satış fiyatından alış maliyeti çıkartılır. Elde edilen sonuç satış fiyatına oranlanır. Aşağıdan yukarıya hesaplama yönteminde ise emtia veya hizmetin satış fiyatından alış maliyeti çıkarılarak alış maliyetine oranlanmasıdır.

Farkı net görebilmek için durumu sayısallaştırdığımızda;

Örnek: A işletmesi 5.000,00 TL’ye edindiği emtiayı, alış fiyatının %50’si oranında artırarak sattığını ve bu satışı gerçekleştirebilmek için ise 1.000,00 TL genel yönetim giderine katlandığını düşünelim. İşletme bu satış ile günün sonunda %50 brüt kar mı elde etti yoksa farklı bir kar mı? İşletmenin kâr marjını yukarıdan aşağıya ve aşağıdan yukarıya doğru hesaplayalım.

Yukarıdan aşağı hesaplama yöntemine göre;

A- BRÜT SATIŞLAR	7.500,00
1. Yurtiçi Satışlar	7.500,00
C- NET SATIŞLAR	7.500,00
D- SATIŞLARIN MALİYETİ (-)	5.000,00
2. Satılan Ticari Mallar Maliyeti (-)	5.000,00
BRÜT SATIŞ KARI VEYA ZARARI	2.500,00
E- FAALİYET GİDERLERİ (-)	1.000,00
3. Genel Yönetim Giderleri (-)	1.000,00
FAALİYET KARI VEYA ZARARI	1.500,00
Brüt Satış Kar Marjı	33,33%
(Satış Fiyatı-Alış Maliyeti) / Satış Fiyatı
[(7.500-5.000) / 7.500]

Aşağıdan yukarıya hesaplama yöntemine göre;

A- BRÜT SATIŞLAR	7.500,00
1. Yurtiçi Satışlar	7.500,00
C- NET SATIŞLAR	7.500,00
D- SATIŞLARIN MALİYETİ (-)	5.000,00
2. Satılan Ticari Mallar Maliyeti (-)	5.000,00
BRÜT SATIŞ KARI VEYA ZARARI	2.500,00
E- FAALİYET GİDERLERİ (-)	1.000,00
3. Genel Yönetim Giderleri (-)	1.000,00
FAALİYET KARI VEYA ZARARI	1.500,00
Brüt Satış Kar Marjı	50,00%
(Satış Fiyatı-Alış Maliyeti) / Satış Fiyatı
[(7.500-5.000) / 5.000]

İki hesaplama yöntemini dikey analiz sonuçları ile değerlendirdiğimizde ise, yani her 100,00 TL’lik hasılatın (satış fiyatının) değişimine baktığımızda;

1-Satış hasılatının %66,67’sinin satış maliyetinden oluştuğu,

2-Satış hasılatından satış maliyetinin düşmesi ile işletmeye %33,33 brüt kar kaldığı,

3-Genel yönetim giderinin hasılatın %13,33’nden oluştuğu,

4-Dönem sonu faaliyet karının ise satış hasılatının %20’sinin işletmeye kaldığı hesaplanmıştır.

A- BRÜT SATIŞLAR	7.500,00	Dikey Analiz
1. Yurtiçi Satışlar	7.500,00
C- NET SATIŞLAR	7.500,00	100,00%
D- SATIŞLARIN MALİYETİ (-)	5.000,00	66,67%
2. Satılan Ticari Mallar Maliyeti (-)	5.000,00
BRÜT SATIŞ KARI VEYA ZARARI	2.500,00	33,33%
E- FAALİYET GİDERLERİ (-)	1.000,00	13,33%
3. Genel Yönetim Giderleri (-)	1.000,00
FAALİYET KARI VEYA ZARARI	1.500,00	20,00%

Özetle alış fiyatının üzerine alış fiyatının belli bir yüzdesi kadar kar eklenerek belirlenen satış fiyatı ile işlem yapan işletmeler, gelir tablosunda farklı bir yüzdelikte kar elde ettiklerini göreceklerdir. Örnekteki işlem değerlerine dikey analiz ile bakıldığında 100,00 TL’lik bir satışın 66,67 TL’sinin maliyetten oluştuğu ve 33,33 TL brüt kar kaldığı görülmekte. İşletmeler brüt kâr marjı hesaplama yöntemi seçildikten sonra yapacakları analizlerde hesaplama yönteminin etkilerini göz önünde bulundurulması gerekliliğini göz ardı etmemelidirler. Son olarak “ölçemediğinizi iyileştiremezsiniz ve ölçmeden yönetemezsiniz.”

06.03.2020

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> YIL SONU KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV
     Ayrıntılar için tıklayın.

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.