Vedat Erdem
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bilim Uzmanı
vedaterdem1@gmail.com

İşe Başlamadan Önce Alınan Demirbaşların KDV’si ve Amortisman Uygulamaları

3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 1/1’inci maddesinde Türkiye’de ticari, sınai, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde yapılan teslim ve hizmetlerin KDV’ye tabi olduğu,

-29/1’inci maddesinde, mükelleflerin, yaptıkları vergiye tabi işlemler üzerinden hesaplanan KDV’den, bu Kanunda aksine hüküm olmadıkça, faaliyetlerine ilişkin olarak kendilerine yapılan teslim ve hizmetler nedeniyle ödenen fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen KDV’yi indirim konusu yapabilecekleri,

-29/3’üncü maddesinde, indirim hakkı vergiyi doğuran olayın vuku bulduğu takvim yılını takip eden takvim yılı aşılmamak şartıyla, ilgili vesikaların kanuni defterlere kaydedildiği vergilendirme döneminde kullanılabileceği,

34/1’inci maddesinde ise, yurt içinden sağlanan veya ithal olunan mal ve hizmetlere ait Katma Değer Vergisi, alış faturası veya benzeri vesikalar ve gümrük makbuzu üzerinden ayrıca gösterilmek ve bu vesikalar kanuni defterlere kaydedilmek şartıyla indirilebileceği hüküm altına alınmıştır.

213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 174’üncü maddesinde, “Defterler hesap dönemi itibariyle tutulur. Kayıtlar her hesap dönemi sonunda kapatılır ve ertesi dönem başında yeniden açılır. Hesap dönemi normal olarak takvim yılıdır.”

-219’uncu maddesinde; “Muameleler defterlere zamanında kaydedilir. Şöyle ki:

a) Muamelelerin işin hacmine ve icabına uygun olarak muhasebenin intizam ve vuzuhunu bozmayacak bir zaman zarfında kaydedilmesi şarttır. Bu gibi kayıtların on günden fazla geciktirilmesi caiz değildir.

b) Kayıtlarını devamlı olarak muhasebe fişleri, primanota ve bordro gibi yetkili amirlerin imza ve parafını taşıyan mazbut vesikalara dayanarak yürüten müesseselerde, muamelelerin bunlara işlenmesi, deftere işlenmesi hükmündedir. Ancak bu kayıtlar, muamelelerin esas defterlere 45 günden daha geç intikal ettirilmesine cevaz vermez.

c) Günlük kasa, günlük perakende satış ve hasılat defterleri ile serbest meslek kazanç defterine muameleler günü gününe kaydedilir.” hükümlerine yer verilmiştir.

Örnek idare görüşleri ise;

1- “… Şubat/2016 tarihinde faaliyete başladığınız, bir önceki yılda işyeriniz ile ilgili alınan demirbaşlara ilişkin KDV’nin indirim konusu yapılıp yapılamayacağı ve amortisman uygulanıp uygulanamayacağı hususlarında Defterdarlığımız görüşü talep edilmektedir.

…

Bu hükümlere göre, indirim hakkı, vergiyi doğuran olayın vuku bulduğu takvim yılını aşmamak şartıyla ilgili vesikaların kanuni defterlere kaydedildiği vergilendirme döneminde kullanılabilecektir. *

Satın aldığınız demirbaşlar için 2015 yılında tarafınıza fatura düzenlenerek vergiyi doğuran olayın vuku bulduğu, buna göre faaliyete başladığınız 2016/Şubat döneminde ilgili takvim yılı aşılmış olduğundan söz konusu faturada yer alan KDV’nin indirim konusu yapılması mümkün değildir.

            …

Bu hükümlere göre, mükellefiyet tesis ettirilmeden önce faaliyetinize ilişkin olarak devralınan demirbaşlara ait faturaların işe başlanılmasını müteakip Kanunun 219’uncu maddesinde yer alan süreler içerisinde yasal defterlere kaydedilmesi gerekmektedir.

            …

Buna göre; mükellefiyetinizin tesis edilmesinden evvel iktisap etmiş olduğunuz demirbaşı maliyet bedelinden, maliyet bedeli bilinmiyorsa alış tarihindeki rayice göre tahmin olunacak bedel üzerinden, demirbaşın iktisap tarihinden envantere alınma tarihine kadar ayrılması gereken amortisman tutarının düşülmesi sonucu oluşacak bedeli envantere dahil etmeniz gerekmektedir. Bu işlemden sonra, Bakanlığımızca belirlenen faydalı ömre göre amortisman süresi sona ermemişse kalan süre için amortisman ayrılması mümkün bulunmaktadır.”  (35831311-KDV-9)

2-Mükellefiyet tesisinden önce, faaliyete ilişkin olarak yapılan harcamaların kayıtlara alınması, bu harcamalara ait KDV’nin indirim konusu yapılıp yapılamayacağı hakkında verilen görüş ise “hayvancılık faaliyetiyle iştigal ettiğiniz, Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumundan almış olduğunuz destek ile ahır kurduğunuz ve ahır kurmak için yaptığınız demirbaş, teçhizat ve diğer harcamalarınıza ait alış faturalarınızı 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 54’üncü maddesince gerçek usule tabi vergi mükellefi olmadığınızdan dolayı kayıt altına almadığınız ancak daha sonra zirai kazancınızın gerçek usulde vergilendirilme şartlarını sağlaması nedeniyle gerçek usulde gelir vergisi mükellefi olduğunuz, bu durumda söz konusu faturaların geçmişe dönük olarak kaydedilmesinin mümkün olup olmadığı.

…

Bu hükümlere göre, indirim hakkı, vergiyi doğuran olayın vuku bulduğu takvim yılını aşmamak şartıyla ilgili vesikaların kanuni defterlere kaydedildiği vergilendirme döneminde kullanılabilecektir. *

Diğer taraftan, ilgide kayıtlı başvurunuz ve eklerinden, mükellefiyet tesis ettirilmeden önce faaliyetinize ilişkin olarak satın alınan emtia ve demirbaş malları için 2013 yılında fatura düzenlenerek vergiyi doğuran olayın vuku bulduğu, ancak 2015 yılında gerçek usulde vergi mükellefi olduğunuz anlaşılmıştır.

Buna göre, 2013 yılında satın alınan emtia ve demirbaşlar ile diğer harcamalarınıza ait faturalarda yer alan KDV’nin, KDV mükellefiyetinizin tesis ettirildiği 2015 yılında indirim konusu yapılması mümkün değildir.

…

Bununla birlikte, mezkûr Kanunun Geçici 5’inci maddesi, “Bu kanunun mer’iyete girdiği tarihte veya müteakip yıllarda ticari, zirai veya mesleki kazançları dolayısıyla yeniden Gelir Vergisine girecek veya basit usulden gerçek usule geçecek olan mükellefler ile öteden beri faaliyete devam eden serbest meslek erbabının amortismana tabi iktisadi kıymetleri maliyet bedeli, maliyet bedeli bilinmiyorsa bizzat kendilerince alış tarihindeki rayice göre tahmin olunacak bedeli ile değerlenir. Şu kadar ki, bu kıymetlerin alış tarihleri ile mükellefiyete giriş veya gerçek usule geçiş tarihi arasındaki yıllara ait amortismanlar tutarı bu değerden düşülür ve bakiyesinin amortismanına devam olunur.” hükmüne amirdir.

Buna göre, mükellefiyetinizin tesis edilmesinden evvel iktisap etmiş olduğunuz amortismana tabi demirbaş ve teçhizatların; maliyet bedelleri üzerinden, maliyet bedeli bilinmiyorsa alış tarihindeki rayice göre tahmin olunacak bedel üzerinden, iktisap tarihinden envantere alınma tarihine kadar ayrılması gereken amortisman tutarının düşülmesi sonucu oluşacak bedeller üzerinden envanterinize dahil etmeniz mümkün bulunmaktadır.” (65771276-120.02.99[40-2017/08]-2436)

Örneğin 20.000 TL bedelli bir bilgisayarın 25.12.2022 tarihinde alındığını ve mükellefiyetin ise 03.01.2023 tarihinde tesis ettirilmiş olduğunu varsayalım. Bu durumda ilgili demirbaş faturasının KDV’si “İndirim hakkı vergiyi doğuran olayın vuku bulduğu takvim yılını takip eden takvim yılı aşılmamak şartıyla, ilgili vesikaların kanuni defterlere kaydedildiği vergilendirme döneminde kullanılabilir” hükmü gereği 2023 yılında deftere kaydedildiği dönemde indirim konusu yapılabilir. Envantere kaydedilecek tutar ise 15.000’dir. (2022 yılı amortisman tutarının düşülmesi ile 20.000- 5.000)

KAYNAKLAR

3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu

213 sayılı Vergi Usul Kanunu

22.08.2016 Tarihli 35831311-KDV-9 Sayılı Özelge

31.01.2019 Tarihli 65771276-120.02.99[40-2017/08]-2436 Sayılı Özelge

* 3065 Say. Kan. 29-3 Md. “İndirim hakkı vergiyi doğuran olayın vuku bulduğu takvim yılını takip eden takvim yılı aşılmamak şartıyla, ilgili vesikaların kanuni defterlere kaydedildiği vergilendirme döneminde kullanılabilir. (7104 sayılı Kanunun 8’inci maddesi ile “takvim yılını takip eden” ibaresi eklenmiştir. (Yürürlük 1/1/2019)”

17.04.2023

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.