Vedat Erdem
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bilim Uzmanı
vedaterdem1@gmail.com

İş Sözleşmesini Fesheden Taraf Karşı Tarafa Tazminat Öder mi?

4857 Sayılı İş Kanunu’nun 17’nci maddesinde “Belirsiz süreli iş sözleşmelerinin feshinden önce durumun diğer tarafa bildirilmesi gerekir” hükmü yer almaktadır. Hükmün devamında ise;

“İş sözleşmeleri;

a) İşi altı aydan az sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak iki hafta sonra,

b) İşi altı aydan bir buçuk yıla kadar sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak dört hafta sonra,

c) İşi bir buçuk yıldan üç yıla kadar sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak altı hafta sonra,

d) İşi üç yıldan fazla sürmüş işçi için, bildirim yapılmasından başlayarak sekiz hafta sonra, feshedilmiş sayılır.

Bu süreler asgari olup sözleşmeler ile artırılabilir.

Bildirim şartına uymayan taraf, bildirim süresine ilişkin ücret tutarında tazminat ödemek zorundadır.

İşveren bildirim süresine ait ücreti peşin vermek suretiyle iş sözleşmesini feshedebilir.”

Hükümden anlaşılan taraflardan birinin  iş akdini sonlandırmak istemesi halinde bu durumu 4857 Sayılı İş Kanunu’nun 17’nci maddesinde belirtilen süreleri dâhilinde karşı tarafa bildirmek zorundadır. Amaç, taraflardan birinin iş sözleşmesini aniden feshetmesi halinde diğer tarafın mağdur olmasını engellemektir.

Örnek yargı kararları aşağıdaki gibidir.

1-“DAVA: Davacı, kıdem tazminatı, ihbar tazminatı ile fazla mesai ücreti, ulusal bayram ve genel tatil ücreti alacaklarının ödetilmesine karar verilmesini istemiştir. Yerel mahkemece, davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.

…

A) Davacı İsteminin Özeti: Davacı, iş akdinin işveren tarafından haksız ve bildirimsiz olarak feshedildiği iddiasıyla kıdem ve ihbar tazminatları, fazla çalışma, ulusal bayram ve genel tatil ücreti alacaklarının ödetilmesine karar verilmesini talep etmiştir.

B) Davalı Cevabının Özeti: Davalı, davacının istifa ederek kendi isteğiyle işten ayrıldığını savunarak davanın reddini istemiştir.

C) Yerel Mahkeme Kararının Özeti: Mahkemece, dosyadaki delillere ve bilirkişi raporuna dayanarak istifa dilekçesinde davacının imzasının bulunmaması ve tanık beyanlarından davacı ve arkadaşlarının zam taleplerinin kabul edilmemesi nedeniyle iş akdinin işveren tarafından haklı neden olmaksızın feshedildiği gerekçesiyle kıdem ve ihbar tazminatlarının kabulüne, fazla çalışma ile ulusal bayram ve genel tatil ücreti taleplerinin kısmen kabulüne karar verilmiştir.

D) Temyiz: Kararı davalı temyiz etmiştir.

E) Gerekçe:

1-Dosyadaki yazılara toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre, davalının aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde değildir.

2- İhbar önelleri ve ihbar tazminatı yönlerinden taraflar arasında uyuşmazlık söz konusudur.

İhbar tazminatı, iş sözleşmesini fesheden tarafın karşı tarafa ödemesi gereken bir tazminat olması nedeniyle, iş sözleşmesini fesheden tarafın feshi haklı bir nedene dayansa dahi, ihbar tazminatına hak kazanması mümkün olmaz. İşçinin 1475 sayılı Yasanın 14’üncü maddesi hükümleri uyarınca emeklilik, muvazzaf askerlik, evlilik gibi nedenlerle iş sözleşmesini feshetmesi durumunda ihbar tazminatı talep hakkı bulunmamaktadır. Anılan fesihlerde işveren de ihbar tazminatı talep edemez.

Somut uyuşmazlıkta; davalı tanık beyanlarından davacının iş akdini zam isteğinin kabul edilmemesi üzerine fazla çalışma ile ulusal bayram ve genel tatil ücretlerinin ödenmemesi nedeniyle 4857 Sayılı Kanunun 24/ll-e bendi uyarınca haklı nedenle feshettiği anlaşılmaktadır. İhbar tazminatı, iş sözleşmesini fesheden tarafın karşı tarafa ödemesi gereken bir tazminat olması nedeniyle, iş sözleşmesini fesheden tarafın feshi haklı bir nedene dayansa dahi ihbar tazminatına hak kazanması mümkün olmadığından davacının ihbar tazminatı talebinin reddi gerekirken, kabulüne karar verilmesi hatalı olup, bozmayı gerektirmiştir.

F)SONUÇ:

Temyiz olunan kararın yukarıda yazılı sebepten BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 17.02.2016 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.” 9. Hukuk Dairesi 2014/34509 E., 2016/3031 K.

2-“DAVA: Davacı, kıdem tazminatı ile ihbar tazminatı alacaklarının ödetilmesine karar verilmesini istemiştir.

Mahkeme, isteği kısmen hüküm altına almıştır.

Hüküm süresi içinde davalı avukatı tarafından temyiz edilmiş olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

Davacı, davalıya ait iş yerinde 16.10.2007-31.12.2009 tarihleri arasında çalıştığını, iş sözleşmesinin işverence haksız feshedildiğini ileri sürerek, kıdem ve ihbar tazminatlarının tahsilini istemiştir.

Davalı, davacının 31.12.2009 tarihinde istifa ederek işten ayrıldığını, bu sebeple kıdem ve ihbar tazminatı talep edemeyeceğini savunarak, davanın reddini talep etmiştir.
Mahkemece, bozma ilamına uyularak yapılan yargılama sonunda, toplanan deliller ve bilirkişi raporuna dayanılarak davanın kabulüne karar verilmiştir. Kararı davalı vekili temyiz etmiştir.

...-Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle kanuni gerektirici sebeplere göre, davalının aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde değildir.

2-Mahkemece, davanın kabulüne dair verilen karar, Dairemizin 05.02.2013 tarihli 2012/12477 esas, 2013/1839 karar sayılı ilâmıyla, iş sözleşmesinin davacı işçi tarafından sona erdirildiği anlaşılmakla, iş sözleşmesini fesheden tarafın feshi haklı bir sebebe dayansa dahi, ihbar tazminatına hak kazanması mümkün olmadığından ihbar tazminatı isteminin reddi gerekirken kabulüne karar verilmesinin hatalı olması ve ilamda belirtilen diğer gerekçelerle bozulmuştur.

Mahkemece bozma ilâmına uyulmasına rağmen, bozma ilamının gereği yerine getirilmemiştir. Somut olayda, mahkemece, bozma ilamında belirtilmesine karşın, ihbar tazminatına hükmedilmesi doğru olmamıştır. Dosya içeriğine göre davacı işçi, ücretinin düşürülmesi sureti ile çalışma şartlarında esaslı nitelikte değişiklik yapılması sebebiyle iş sözleşmesini haklı sebeple feshetmiştir. İhbar tazminatı, iş sözleşmesini fesheden tarafın karşı tarafa ödemesi gereken bir tazminat olması sebebiyle, iş sözleşmesini fesheden tarafın feshi haklı bir sebebe dayansa dahi, ihbar tazminatına hak kazanması mümkün olmaz. Bu durumda ihbar tazminatı isteminin reddi gerekirken kabulüne karar verilmesi hatalıdır.

SONUÇ: Temyiz olunan kararın, yukarıda yazılı sebepten dolayı BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 15.12.2016 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.” 22. Hukuk Dairesi 2016/27639 E.,  2016/28028 K.

3-“…

1. İhbar tazminatı, belirsiz süreli iş sözleşmesini haklı bir nedeni olmaksızın ve usulüne uygun bildirim öneli tanımadan fesheden tarafın, karşı tarafa Ödemesi gereken bir tazminattır. Buna göre öncelikle iş sözleşmesinin 4857 sayılı Kanun’un 24 ve 25'inci maddesinde yazılı olan nedenlere dayanmaksızın feshedilmiş olması ve Kanun’un 17 nci maddesinde belirtilen şekilde usulüne uygun olarak ihbar öneli tanınmamış olması halinde ihbar tazminatı ödenmelidir. Yine haklı fesih nedenine rağmen işçi ya da işverenin Kanun un 26 ncı maddesinde öngörülen hak düşürücü süre içinde fesih yoluna gitmemeleri halinde sonraki fesihlerde karşı tarafa ihbar tazminatı ödeme yükümlülüğü doğar.

2. İhbar tazminatı iş sözleşmesini fesheden tarafın karşı tarafa ödemesi gereken bir tazminat olduğu için, iş sözleşmesini fesheden tarafın feshi haklı bir nedene dayansa dahi ihbar tazminatına hak kazanması mümkün olmaz. Yine işçinin mülga 1475 sayılı İş Kanunu’nun 14 üncü maddesi hükümleri uyarınca emeklilik, muvazzaf askerlik, evlilik gibi nedenlerle iş sözleşmesini feshetmesi durumunda ihbar tazminatı talep hakkı bulunmamaktadır. Anılan fesihlerde işveren de ihbar tazminatı talep edemez.” Yargıtay 9. Hukuk Dairesi Kararı Esas No: 2023/576 Karar No: 2023/1265

KAYNAKLAR

4857 Sayılı İş Kanunu

9. Hukuk Dairesi 2014/34509 E., 2016/3031 K.

22. Hukuk Dairesi 2016/27639 E.,  2016/28028 K.

9. Hukuk Dairesi Kararı Esas No: 2023/576 Karar No: 2023/1265

20.02.2023

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.