Vedat Erdem
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bilim Uzmanı
vedaterdem1@gmail.com

Kanuni Süresinden Sonra Tasdik Ettirilen Defterlerde Katma Değer Vergilerinin İndirimi Kabul Edilir mi?

213 Sayılı Vergi Usul Kanunu’nun (VUK) 221’inci maddesinde; “Bu kanunda yazılı defterleri kullanacak olanlar, bunları aşağıda yazılı zamanlarda tasdik ettirmeye mecburdurlar:

1.Ötedenberi işe devam etmekte olanlar defterin kullanılacağı yıldan önce gelen son ayda;

2.Hesap dönemleri Maliye Bakanlığı tarafından tespit edilenler, defterin kullanılacağı hesap döneminden önce gelen son ayda;

3.Yeniden işe başlayanlar, sınıf değiştirenler ve yeni bir mükellefiyete girenler, işe başlama, sınıf değiştirme ve yeni mükellefiyete girme tarihinden önce; vergi muafiyeti kalkanlar, muaflıktan çıkma tarihinden başlayarak on gün içinde;

4.Tasdike tabi defterlerin dolması dolayısıyla veya sair sebeplerle yıl içinde yeni defter kullanmaya mecbur olanlar bunları kullanmaya başlamadan önce.”

-222’nci maddesinde ise “Defterlerini ertesi yılda da kullanmak isteyenler ocak ayı, hesap dönemleri Maliye Bakanlığınca tespit edilenler bu dönemin ilk ayı içinde tasdiki yeniletmeye mecburdurlar.” hükümlerine yer verilmiştir.

Aynı Kanunun 352’nci maddesi ise usulsüzlükler, dereceleri ve cezaları belirtilmiş olup hükümleri aşağıdaki gibidir.

“I’inci derece usulsüzlükler:

                …

8.Tasdiki mecburi olan defterlerden herhangi birinin tasdik muamelesinin yaptırılmamış olması (Kanuni sürenin sonundan başlayarak 1 ay geçtikten sonra tasdik ettirilenler, tasdik ettirilmemiş sayılır.);

…”

II’nci derece usulsüzlükler:

“…

6.Tasdiki mecburi olan defterlerden herhangi birinin tasdik muamelesinin, süresinin sonundan başlayarak bir ay içinde yaptırılmış olması;

…”

2023 yılında uygulanacak olan usulsüzlük cezaları ise;

            I’inci derece usulsüzlükler;

1-Sermaye şirketleri / 700 TL

2-Sermaye şirketi dışında kalan birinci sınıf tüccarlar ve serbest meslek erbabı / 420 TL

3-İkinci sınıf tüccarlar / 210 TL

4-Yukarıdakiler dışında kalıp beyanname usulüyle gelir vergisine tabi olanlar / 95 TL

5-Kazancı basit usulde tespit edilenler / 55 TL

6-Gelir vergisinden muaf esnaf / 26 TL

II’nci derece usulsüzlükler;

1-Sermaye şirketleri / 370 TL

2-Sermaye şirketi dışında kalan birinci sınıf tüccarlar ve serbest meslek erbabı / 210 TL

3-İkinci sınıf tüccarlar / 95 TL

4-Yukarıdakiler dışında kalıp beyanname usulüyle gelir vergisine tabi olanlar / 55 TL

5-Kazancı basit usulde tespit edilenler / 26 TL

6-Gelir vergisinden muaf esnaf / 15 TL

“Re’sen Vergi Tarhı” ise aynı Kanunun 30’uncu maddesinde açıklanmıştır.

“Resen vergi tarhı, vergi matrahının tamamen veya kısmen defter, kayıt ve belgelere veya kanunî ölçülere dayanılarak tespitine imkân bulunmayan hallerde takdir komisyonları tarafından takdir edilen veya vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlarca düzenlenmiş vergi inceleme raporlarında belirtilen matrah veya matrah kısmı üzerinden vergi tarh olunmasıdır. İnceleme raporunda bu maddeye göre belirlenen matrah veya matrah farkı resen takdir olunmuş sayılır.

Aşağıdaki hallerden herhangi birinin bulunması durumunda, vergi matrahının tamamen veya kısmen defter, kayıt ve belgelere veya kanuni ölçülere dayanılarak tespitinin mümkün olmadığı kabul edilir.

…

3.Bu kanuna göre tutulması mecburi olan defterlerin hepsi veya bir kısmı tutulmamış veya tasdik ettirilmemiş olursa veya vergi incelenmesi yapmaya yetkili olanlara herhangi bir sebeple ibraz edilmezse,

…”

3065 Sayılı katma Değer Vergisi Kanunu’nun 29’uncu maddesinde “Vergi İndirimi” açıklanmış olup “1. Mükellefler, yaptıkları vergiye tabi işlemler üzerinden hesaplanan katma değer vergisinden, bu Kanunda aksine hüküm olmadıkça, faaliyetlerine ilişkin olarak aşağıdaki vergileri indirebilirler:

a) Kendilerine yapılan teslim ve hizmetler dolayısıyla hesaplanarak düzenlenen fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen katma değer vergisi,

b) İthal olunan mal ve hizmetler dolayısıyla ödenen katma değer vergisi,

c) Götürü veya telafi edici usulde vergiye tabi mükelleflerden gerçek usulde vergilendirmeye geçenlerin, çıkarılan envantere göre hesap dönemi başındaki mallara ait fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen katma değer vergisi,

2. Bir vergilendirme döneminde indirilecek katma değer vergisi toplamı, mükellefin vergiye tâbi işlemleri dolayısıyla hesaplanan katma değer vergisi toplamından fazla olduğu takdirde, aradaki fark sonraki dönemlere devrolunur ve iade edilmez. Şu kadar ki, 28’inci madde uyarınca Cumhurbaşkanı tarafından vergi nispeti indirilen teslim ve hizmetlerle ilgili olup indirilemeyen ve tutarı Cumhurbaşkanınca tespit edilecek sınırı aşan vergi, bu mükelleflerin vergi ve sosyal sigorta prim borçları ile genel ve katma bütçeli idareler ile belediyelere olan borçlarına ya da döner sermayeli kuruluşlar ile sermayesinin % 51’i veya daha fazlası kamuya ait olan veya özelleştirme kapsamında bulunan işletmeler ile organize sanayi bölgelerinden temin ettikleri mal ve hizmet bedellerine ilişkin borçlarına mahsuben ödenir. Ancak mahsuben iade edilmeyen vergi, Maliye Bakanlığınca belirlenen sektörler, mal ve hizmet grupları ve dönemler itibarıyla yılı içinde nakden iade edilebilir. Yılı içinde mahsuben iade edilemeyen vergi izleyen yıl içinde talep edilmesi şartıyla nakden veya mükellefin yukarıda sayılan borçlarına mahsuben iade edilir. Cumhurbaşkanı, vergi nispeti indirilen mal ve hizmet grupları ile sektörler itibarıyla, iade hakkını kısmen veya tamamen ya da amortismana tabi iktisadi kıymetler dolayısıyla yüklenilen katma değer vergisi ile sınırlı olmak üzere kaldırmaya; Maliye Bakanlığı, bu fıkranın uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye yetkilidir.

3. İndirim hakkı vergiyi doğuran olayın vuku bulduğu takvim yılını takip eden takvim yılı aşılmamak şartıyla, ilgili vesikaların kanuni defterlere kaydedildiği vergilendirme döneminde kullanılabilir.

…”

Danıştay 4. Daire Başkanlığı’nın Esas No: 2021/327 Karar No: 2021/5405 kararı aşağıdaki gibidir.

TEMYİZ EDEN (DAVALI): ... Vergi Dairesi Başkanlığı

KARŞI TARAF (DAVACI): ...

İSTEMİN KONUSU: ... Vergi Mahkemesinin ... tarih ve E: ..., K: ... sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ: Dava konusu istem: Davacı adına, 2009 yılına ait yasal defterlerinin kanuni süresi 1 ay geçtikten sonra tasdik ettirilmesi nedeniyle defterlerin tasdik ettirilmemiş sayılması üzerine, 2009 yılına ait indirilen katma değer vergilerinin kabul edilmemesi gerektiğinden bahisle, 2009/1 ila 12 dönemlerine ilişkin olarak re'sen tarh edilen vergi ziyaı cezalı katma değer vergilerinin kaldırılması istenilmiştir.

İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: Danıştay bozma kararı üzerine Vergi Mahkemesinin temyize konu kararıyla; davacının yevmiye defteri ile defteri kebirinin tasdik ettirilmemesi gibi bir durumun bulunmaması, bu defterlerin sadece yasal sürenin dışında tasdik ettirilmesi ve bu durumun 213 sayılı Kanun 352/1-8 maddesinde usulsüzlük cezası nedeni olarak sayılması karşısında; sonradan tasdik ettirilen defter ve belgelerin, vergiyi doğuran olayın gerçek mahiyetinin tespiti noktasında delil niteliğini yitirmeyeceği sonucuna varıldığı, davacının defterlerinin tasdiksiz olduğundan bahisle defter ve belgelerinde yer alan tüm indirimlerin reddi suretiyle yapılan dava konusu cezalı katma değer vergilerinde yasal isabet bulunmadığı soncuna varılmıştır. Belirtilen gerekçelerle davanın kabulüne karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI: 213 sayılı Vergi Usul Kanunun 352 1/8 maddesinde tasdiki mecburi olan defterlerden herhangi birinin tasdik muamelesinin yaptırılmamış olmasının (kanuni sürenin sonundan başlayarak 1 ay geçtikten sonra tasdik ettirilenler, tasdik ettirilmemiş sayılır) hükmünün yer aldığı, yapılan işlemlerin mevzuat hükümleri çerçevesinde olduğu belirtilerek, kararın bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

…

DÜŞÜNCESİ: Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan Vergi Mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

…

İNCELEME VE GEREKÇE: İdare ve vergi mahkemelerinin nihai kararlarının temyizen bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür. Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, dilekçede ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

KARAR SONUCU:

Açıklanan nedenlerle;

1. Temyiz isteminin reddine,

2. Temyize konu ... Vergi Mahkemesinin ... tarih ve E: ..., K: ... sayılı kararının ONANMASINA,

3. Temyiz giderlerinin istemde bulunan üzerinde bırakılmasına,

4. Dosyanın anılan Vergi Mahkemesine gönderilmesine,

5. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren onbeş (15) gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 21/10/2021 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.

(X) KARŞI OY:

Davacı adına, 2009 yılına ait yasal defterlerinin kanuni süresi geçtikten sonra tasdik ettirilmesi nedeniyle defterlerin tasdik ettirilmemiş sayılması üzerine, 2009 yılına ait indirilen katma değer vergilerinin kabul edilmemesi gerektiğinden bahisle, 2009/1 ila 12 dönemlerine ilişkin olarak re'sen tarh edilen vergi ziyaı cezalı katma değer vergilerinin kaldırılması istemiyle açılan davada verilen kabul kararı, davalı idare tarafından temyiz edilmiştir.
3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 29. maddesinin 1. fıkrasında, mükelleflerin, yaptıkları vergiye tabi işlemler üzerinden hesaplanan katma değer vergisinden, bu Kanunda aksine hüküm olmadıkça, faaliyetlerine ilişkin olarak kendilerine yapılan teslim ve hizmetler dolayısıyla hesaplanarak düzenlenen fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen katma değer vergisini indirebilecekleri, aynı maddenin 3. Fıkrasında da, indirim hakkının, vergiyi doğuran olayın vuku bulduğu takvim yılını takip eden takvim yılı aşılmamak şartıyla, ilgili vesikaların kanuni defterlere kaydedildiği vergilendirme döneminde kullanılabileceği hükme bağlanmıştır.

Dosyanın incelenmesinden; davacının, 2009 yılında hakkında sahte ve muhteviyatı itibari ile yanıltıcı belge düzenlemeden dolayı vergi tekniği raporu bulunan ... Gıda Oto. Nak. San. ve Tic. Ltd. Şti'den aldığı faturaları indirim konusu yaptığının tespit edildiğinden bahisle incelemeye alınması üzerine, davacının defter ve belgeleri üzerinde yapılan incelemede, defter ve belgelerin 11/02/2009 tarihinde tasdik ettirildiğinin görüldüğü kanuni sürelerin sonundan başlayarak 1 ay içinde tasdik ettirilmeyen defterlerin 213 sayılı Kanunun 352/1-8. maddesi uyarınca hiç tasdik ettirilmemiş sayılacağından ve tasdik olunmayan defter ve belgelerde yer alan KDV’lerin ise indiriminin mümkün olmadığından bahisle davacının ilgili dönemlerdeki indirimlerinin tümü reddedilerek dava konusu cezalı tarhiyatların yapıldığı, bu cezalı tarhiyatların iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmıştır.
Olayda, defterlerin tasdik tarihine kadar olan indirimlerin yukarıda yer verilen mevzuat doğrultusunda reddedilmesinde hukuka aykırılık bulunmamakla birlikte defterlerin tasdik ettirildiği tarihten sonra önceki dönemlere ilişkin belgelerde gösterilen katma değer vergilerinin indirimlerinin mümkün bulunduğu, dolayısıyla bu tarih (tasdik tarihi) itibarıyla daha önceki dönemlere ilişkin işlemlerin yevmiye kayıtlarının yapılması şartıyla indirim hakkının bulunduğu da açıktır.

Bu durumda, davacının 11/02/2009 tarihinde tasdik ettirdiği defterlerine kaydettiği ve ibraz ettiği belgelerde gösterilen katma değer vergilerinin Şubat/2009 döneminde indirilmesi mümkün olduğundan önceki dönemlerde indirim konusu yapılan katma değer vergilerinin reddine ilişkin vergi ziyaı cezalı tarhiyatlarda hukuka aykırılık, sonraki dönemlerde hukuka uygunluk bulunmadığı, Mahkemece bu husus gözetilerek karar verilmesi gerektiği görüşüyle, davalı idarenin temyiz isteminin reddi yönündeki Dairemiz kararına katılmıyorum.”

Çanakkale Valiliği Defterdarlık Gelir Müdürlüğü’nün özelgesi ise; “… sehven Noter tasdiki yaptırılamayan 3/12/2008- 31/12/2008 dönemine ait işletme defterine kaydedilen belgelerde yer alan KDV’nin indirim konusu yapılıp yapılamayacağı hususunda,

            …

             Bu hüküm ve açıklamalar çerçevesinde, tutulması zorunlu defterlerde;

             -Tasdik işleminin hiç yaptırılmamış olması,

            -Bir önceki takvim yılında veya hesap döneminde tasdik ettirilerek kullananlardan ara tasdike gidilmeksizin bir sonraki hesap döneminde de aynı defterlere kayıt yapılması,

Vergi Usul Kanununun 30/3’ncü maddesine göre re'sen tarhiyat nedeni olup, bu defterlere kaydı yapılan belgelerde yer alan KDV’nin de indirimi Kanunun 29 ve 34’üncü maddeleri gereğince mümkün bulunmamaktadır. Ancak, yapılacak incelemede ya da dönem matrahının takdiri sırasında tasdik ettirilmemiş defterlere kaydedilen belgelerin gerçek olduklarına kanaat getirilmesi ve bu verginin satıcı tarafından beyan edildiğinin tespit edilmiş olması kaydıyla bu belgelerdeki KDV’nin indirim konusu yapılması mümkün bulunmaktadır.”

KAYNAKLAR

213 Sayılı Vergi Usul Kanunu

3065 Sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu

Danıştay 4. Daire Başkanlığı 2021/327 E.  ,  2021/5405 K.

16.02.2012 Tarihli B.07.4.DEF.0.17.10.00-KDV-2010-02-15 Sayılı Özelge

 

06.02.2023

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.