Vedat Erdem
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bilim Uzmanı
vedaterdem1@gmail.com

6306 Sayılı Kanun Kapsamında Tapu Harcı Muafiyeti

6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanunun;

-1’inci maddesinde kanun amacı; “afet riski altındaki alanlar ile bu alanlar dışındaki riskli yapıların bulunduğu arsa ve arazilerde, fen ve sanat norm ve standartlarına uygun, sağlıklı ve güvenli yaşama çevrelerini teşkil etmek üzere iyileştirme, tasfiye ve yenilemelere dair usul ve esasları belirlemektir.”

-2’nci maddesinde; “Riskli alan: Zemin yapısı veya üzerindeki yapılaşma sebebiyle can ve mal kaybına yol açma riski taşıyan, Cumhurbaşkanınca kararlaştırılan alanı,

Riskli yapı: Riskli alan içinde veya dışında olup ekonomik ömrünü tamamlamış olan ya da yıkılma veya ağır hasar görme riski taşıdığı ilmî ve teknik verilere dayanılarak tespit edilen yapıyı”

-3’üncü maddesinde; “Riskli yapıların tespiti, Bakanlıkça hazırlanacak yönetmelikte belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde masrafları kendilerine ait olmak üzere, öncelikle yapı malikleri veya kanuni temsilcileri tarafından, Bakanlıkça lisanslandırılan kurum ve kuruluşlara yaptırılır ve sonuç Bakanlığa veya İdareye bildirilir. Bakanlık, riskli yapıların tespitini süre vererek maliklerden veya kanuni temsilcilerinden isteyebilir. Verilen süre içinde yaptırılmadığı takdirde, tespitler Bakanlıkça veya İdarece yapılır veya yaptırılır. Bakanlık, belirlediği alanlardaki riskli yapıların tespitini süre vererek İdareden de isteyebilir. Bakanlıkça veya İdarece yaptırılan riskli yapı tespitlerine karşı maliklerce veya kanuni temsilcilerince onbeş gün içinde itiraz edilebilir. Bu itirazlar, Bakanlığın talebi üzerine üniversitelerce, ilgili meslek disiplini öğretim üyeleri arasından görevlendirilecek dört ve Bakanlıkça, Bakanlıkta görevli üç kişinin iştiraki ile teşkil edilen teknik heyetler tarafından incelenip karara bağlanır.

…”

-7’nci maddesinde; “Bu Kanun uyarınca yapılacak olan ve Bakanlık, TOKİ, İller Bankası Anonim Şirketi, İdare ve dönüşüme konu yapıların inşası işini yüklenen müteahhit ile malik ve en az bir yıldır kiracı veya sınırlı ayni hak sahibi olarak riskli yapıyı kullanan gerçek kişiler veya özel hukuk tüzel kişilerinden birinin taraf olduğu;

a) Bu Kanun kapsamındaki taşınmazların dönüşüme tabi tutulmadan önce ilk satışı, devri, tescili ve ipotek tesis edilmesi işlemleri ile bu Kanun kapsamında yapılacak uygulamalar neticesinde meydana gelen yeni yapıların malik, işi yüklenen müteahhit ve en az bir yıldır kiracı veya sınırlı ayni hak sahibi olarak riskli yapıyı kullanan gerçek kişiler veya özel hukuk tüzel kişilerine ilk satışı, devri, tescili ve ipotek tesis edilmesi işlemleri,

b) Bu Kanun kapsamındaki bir yapıdan dolayı, bu Kanun kapsamındaki parsellerde veya alanlarda veya söz konusu parsel ve alanların dışındaki parsellerde yeni bir yapı yapılması ya da mevcut bir yapının satın alınması veya ipotek tesis edilmesi işlemleri,

c) Kanun kapsamında yapılacak uygulamalar neticesinde meydana gelen yeni yapıların işi yüklenen müteahhit, Bakanlık, TOKİ, İller Bankası Anonim Şirketi, İdare ve bunların iştirakleri ile Gayrimenkul Yatırım Ortaklıkları (GYO) tarafından gerçekleştirilecek ilk satışı, devri, tescili ve ipotek tesis edilmesi işlemleri,

ile bu bentlerde belirtilen yapıların dönüşümüne ilişkin olarak Kanun uyarınca yapılacak diğer işlemler noter harcı, tapu harcı, belediyelerce alınan ücret ve harçlardan, veraset ve intikal vergisi, döner sermaye ücreti ve diğer ücretlerden, bu işlemler nedeniyle düzenlenecek kâğıtlar, resmî dairelerin mal ve hizmet alımlarına ilişkin ödemeler sebebiyle düzenlenen kâğıtlar da dahil olmak üzere damga vergisinden, bu Kanun kapsamındaki yapıların maliklerine ve malik olmasalar bile bu yapılarda kiracı veya sınırlı ayni hak sahibi olarak en az bir yıldır ikamet ettiği veya bunlarda işyeri bulunduğu tespit edilenlere bu amaçlarla kullandırılan krediler dolayısıyla lehe alınacak paralar, banka ve sigorta muameleleri vergisinden istisnadır. Bu Kanun kapsamındaki iş, işlem ve uygulamalar, Bakanlık, TOKİ, İller Bankası Anonim Şirketi ve İdarenin, sermayesinin yarısından fazlasına sahip oldukları şirketleri tarafından yürütülüyor ise, bu şirketlerce yapılan iş, işlem ve uygulamalarda da bu fıkrada belirtilen vergi, harç ve ücret muafiyetleri uygulanır.”

hükümlerine yer verilmiştir. İdarenin vermiş olduğu örnek görüşler aşağıdaki gibidir.

1-“... İli, Yenimahalle … ada, … parselde kayıtlı bulunan ½ hissesi kardeşinize, ½ hissesi adınıza kayıtlı bulunan taşınmazın riskli yapı şerhi bulunduğu, müteahhitle yaptığınız kat karşılığı inşaat sözleşmesi karşılığında söz konusu gayrimenkulün yıkılarak yerine inşa edilen binadan kardeşinizle size toplam 2 adet konut verildiği, konutları kardeşinizle paylaştığınız ve sizin hissenize düşen konut üzerindeki kardeşiniz ... …'un ½ hissesinin size, kardeşiniz ... …'un hissesine düşen konut üzerindeki sizin ½ hissenizin de kardeşiniz ... …'a devredilmesine ilişkin işlemler nedeniyle 6306 sayılı Kanun uyarınca tapu harcı ödenip ödenmeyeceği hususunda görüş.

…

Buna göre, uygulama alanındaki yapıları malik olarak kullanan gerçek veya özel hukuk tüzel kişilerince, uygulama alanındaki yapıların dönüşüme tabi tutulmadan önce Kanun uyarınca yapılan ilk satışı, devri ve tescili işlemleri ile 6306 sayılı Kanun kapsamında uygulama alanında inşa edilerek hak sahibi malikler ile düzenlenecek sözleşme kapsamında verilecek konut ve işyerlerinin, hak sahibi adına tapuya tescilinde harç aranılmaması gerekmekte olup, hak sahibi malikler adına tescil edilen gayrimenkullerin maliklerince satılmasına yönelik işlemlerin yukarıda açıklanan istisna hükmü kapsamında değerlendirilmesine imkan bulunmamaktadır.

Buna göre, kardeşinizle birlikte ½'şer oranında hisse ile sahibi bulunduğunuz ... İli, Yenimahalle … ada, … parselde kayıtlı riskli yapı şerhli gayrimenkul yıkıldıktan sonra yerine inşa edilen binadaki 2 adet konutun kardeşinizle adınıza ½'şer oranında hisseli olarak tapuda tescilinden sonra tekrar paylaşımı nedeniyle hisselerinizin karşılıklı tapuda devir işleminin yapılacağı anlaşıldığından, 6306 sayılı Kanuna göre tapu harcından istisna tutulmasına imkan bulunmayan söz konusu devir işlemlerinde Kanuna ekli (4) sayılı tarifenin I-20/a fıkrası uyarınca tapu harcı ödenmesi gerekmektedir.” (B.07.4.DEF.0.24.10.00-2015/6306)

2-“…/.../2012 tarihli dilekçede, ... İlçesi, ... Mahallesi, ... Sokakta kain ve tapuda ... pafta, ... ada, 22 parselde bulunan binanın 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun gereği .../.../2012 tarihinde ... ... Üniversitesi ARGE Merkezi ve Proje Danışmanlığı tarafından hazırlanan Deprem Performansı Raporuna istinaden riskli bina olarak tespit edildiği belirtilerek yıkılıp yeniden inşa edilecek binaya ilişkin olarak yapılacak işlemlerin belediyelerce alınan harçlar ile noter harcı ve tapu harcından istisna olup olmadığı hususunda Başkanlığımız görüşü.

            …

Buna göre, 6306 sayılı Kanun kapsamında yıkılıp yeniden inşa edilecek binaya ilişkin işlemlerin 2464 sayılı Kanun gereği tahsil edilecek harçlardan ve alınacak ücretlerden istisna tutulması, söz konusu binanın kullanım maksadındaki değişiklikler ile yapı alanındaki artışlar sebebiyle hesaplanacak harç ve ücret farklarının ise alınması gerekmektedir.

492 sayılı Harçlar Kanunu'nun 38'inci maddesinde, noter işlemlerinden Kanuna bağlı (2) sayılı tarifede yazılı olanların noter harçlarına tabi olduğu, 57'nci maddesinde ise, tapu ve kadastro işlemlerinden Kanun'a bağlı (4) sayılı tarifede yazılı olanları, tapu ve kadastro harçlarına tabi olduğu hüküm altına alınmıştır. Öte yandan 6306 sayılı Kanun'un 7'nci maddesinin 9'uncu fıkrası ile 6306 sayılı Kanun uyarınca yapılacak olan işlem, sözleşme, devir ve tesciller ile uygulamalar noter ve tapu harcından istisna tutulmuştur.

Bu itibarla, 6306 sayılı Kanun uyarınca yapılacak olan işlem, sözleşme, devir ve tesciller ile uygulamaların, noter ve tapu harçlarından istisna tutulması gerekmektedir.” (97895701-140[57-2012/215]-861)

3-“... A.Ş. adına kayıtlı İstanbul ili ... ilçesi, ... mahallesi, ... ada ve ... numaralı parsel ile ... ada ve ... numaralı parselde kayıtlı bağımsız bölümler üzerinde tapuda "6306 sayılı Kanun gereğince riskli yapıdır" şerhinin bulunduğu belirtilerek söz konusu taşınmazların alım-satım işlemlerinden, 6306 sayılı Kanun'un 7'nci maddesi uyarınca tapu harcı aranılıp aranılmayacağı hususunda Başkanlığımızdan görüş.

Buna göre,  yapılacak konut ve işyerlerinin niteliği ve büyüklüğü ilgili kurumca belirlenmek kaydıyla; uygulama alanındaki taşınmaz maliklerine,  uygulama alanında yapılacak olan konut ve işyerlerinden, taşınmaz malikleri ile düzenlenen sözleşme kapsamında verilecek gayrimenkullerin hak sahipleri adına tapuya tescilinde harç aranılmaması gerekmektedir. Uygulama alanlarında bu kapsam dışında kalan gayrimenkul satışlarının ise yukarıda açıklanan istisna hükmü kapsamında değerlendirilmesine imkan bulunmamaktadır.” (97895701-140[57-2013/165]-1519)

            KAYNAKLAR

            6306 Sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun

            23.07.2015 Tarihli B.07.4.DEF.0.24.10.00-2015/6306 Sayılı Kanun Kap.Tapu Harcı Mu-3 Sayılı Özelge

            14.06.2013 Tarihli 97895701-140[57-2012/215]-861 Sayılı Özelge

            19.09.2013 Tarihli 97895701-140[57-2013/165]-1519 Sayılı Özelge

26.09.2022

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.