Vedat Erdem
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bilim Uzmanı
vedaterdem1@gmail.com

Yurt Dışında Düzenlenen Fuar İçin Gönderilen Eşyalarda Belge Düzeni

Yurtdışında düzenlenen sergi ve fuarlarda tanıtımı yapılmak üzere Türkiye Gümrük Bölgesinden geçici olarak çıkarılıp geçici bir süre kaldıktan sonra ve bu süre zarfında herhangi bir değişikliğe uğramaksızın tekrar Türkiye’ye getirilecek olan eşyalarda belge düzeni oldukça önem arz etmektedir.

Gümrük Yönetmeliği’nin 444’üncü maddesinde; “Türkiye Gümrük Bölgesinden geçici olarak dışarı çıkarılacak taşıtlar ve ticari nitelikte olmayan eşya aşağıda yazılı şekilde beyana tabi tutulur:” ifadesi yer almaktadır.

a) Yerleşim yeri Türkiye’de bulunan Türk ve yabancı gerçek ve tüzel kişilerin yabancı bir ülkeye geçici olarak çıkaracakları ve en geç üç yıl içerisinde geri getirecekleri kendilerine ait taşıtları, çıkış gümrük idaresi tarafından Türkiye’ye Giriş veya Türkiye’den Çıkış Yapan Taşıtların Kayıt ve Takip İşlemlerine İlişkin Taşıt Takip Programına kaydedilir. Yükümlü tarafından talep edilmesi halinde ‘Triptik’ veya ‘Gümrük Geçiş Karnesi’ beyanname olarak kabul olunur. Aynı zamanda söz konusu belgeler ile yapılan işlemler Taşıt Takip Programına da kaydedilir.

b) Kanunda belirtilen üç yıllık süre sonunda çıkış ayniyetine uygun olarak geri getirilmek kaydıyla yabancı bir ülkeye gönderilecek ticari nitelikte olmayan eşyanın çıkışında yükümlü tarafından 3 nüsha olarak düzenlenecek ek-71’deki Türkiye Gümrük Bölgesi Dışına Gönderilen Ticari Nitelikte Olmayan Eşyaya Ait Geçici İhracat Beyannamesi ve Taahhütnamesi ihracat işlemini yapan gümrük idaresine ibraz edilir. Bu beyanname ve taahhütnamenin 1 ve 3’üncü nüshaları gümrüğünde saklanır. 2’nci nüshası tekrar girişte gümrük idaresine ibraz edilmek üzere yükümlüye verilir.

…

d) Türkiye Gümrük Bölgesinden yolcu beraberinde geçici olarak çıkarılacak ve geri getirilecek numune, sergi ve fuar eşyasının beyanı, Yolcu Beraberi Numune, Sergi ve Fuar Eşyası Beyan Formu ile yapılabilir.”

İhracat Yönetmeliği’nin “Yurt dışı fuar ve sergilere katılım ve ihracat” başlıklı 10’uncu maddesinde;

…

(2) Uluslararası ticari fuarlara ve sergilere, gerek ülkemizi temsilen ulusal düzeyde gerekse bireysel olarak katılacak firma ve kuruluşlarca yurt dışına gönderilecek bedelli veya bedelsiz mallar ile yurt dışında düzenlenecek bilim, sanat, kültür veya tanıtım amaçlı fuar/sergi, konferans, seminer gibi etkinliklere kişi veya kuruluşlarca gönderilecek bedelli veya bedelsiz malların yurt dışına çıkışıyla ilgili başvurular doğrudan ilgili gümrük idarelerine yapılır. Gümrük idareleri söz konusu malların yurt dışına çıkışı için yapılan talepleri ilgili mevzuat çerçevesinde inceleyip sonuçlandırır.

(3) Gümrük idareleri, yukarıda belirtilen amaçlarla yurt dışına çıkışına izin verdikleri bedelli ve/veya bedelsiz mallar (bilim, sanat, kültür, tanıtım amaçlı fuar/sergi hariç) ile ilgili gümrük beyannamelerinin onaylı bir örneğini, beyannamenin kapanış tarihinden itibaren, en geç onbeş gün içinde firmanın beyan ettiği İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliğine gönderir.

(4) Uluslararası ticari fuar ve sergilerde sergilenmek üzere yurt dışına çıkarılan malların kesin satışına ilişkin talepler, geçici çıkışa esas gümrük beyannamesinin İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliğince onaylanmasını müteakip gümrük idarelerince sonuçlandırılır.

(5) Gümrük idareleri, özel organizatör kuruluşların ülkemizi temsilen ulusal düzeyde katılacağı ticari nitelikli fuarlarda ve sergilerde, yürürlükteki Yurt Dışında Fuar Düzenlenmesine ve Değerlendirilmesine İlişkin Tebliğ hükümleri gereğince, organizatör kuruluşa Müsteşarlıkça (İhracat Genel Müdürlüğü) verilmiş olan “Yeterlilik Belgesi” veya “Geçici Yeterlilik Belgesi” (kamu ve meslek kuruluşları ile vakıflarca düzenlenen fuarlarda bahse konu belgeler aranmaz) ile birlikte ilgili fuarın ulusal katılım organizasyonunun söz konusu kuruluşça yapılmasının onaylandığını gösterir uygunluk yazısını ararlar.

Gümrük Kanunu’nun 168’inci maddesinde;

1.Serbest dolaşımda bulunan eşya, Türkiye Gümrük Bölgesinden veya Türkiye’nin anlaşmalarla dâhil olduğu gümrük birliği gümrük bölgelerinin diğer bir noktasından ihraç edildikten sonra üç yıl içinde yeniden serbest dolaşıma girmesi halinde ve beyan sahibinin talebi üzerine, ithalat vergilerinden muaf tutulur. Üç yıllık süre, beklenmeyen haller veya mücbir sebeplerle uzatılabilir.

Geri gelen eşyanın, Türkiye Gümrük Bölgesinden veya Türkiye’nin anlaşmalarla dâhil olduğu gümrük birliği gümrük bölgelerinin diğer bir noktasından ihraç edilmeden önce, özel amaçlı kullanımı nedeniyle indirimli veya sıfır vergi oranından yararlanarak serbest dolaşıma girmiş olduğu hallerde, eşyanın aynı amaca yönelik olarak tekrar serbest dolaşıma sokulmak istenmesi durumunda, bu eşyaya indirimli veya sıfır vergi oranı uygulanır. İthal amacının aynı olmaması halinde, söz konusu eşyaya uygulanacak ithalat vergileri tutarı, serbest dolaşıma ilk girişi sırasında alınmış tutar kadar indirilir. Ancak, serbest dolaşıma ilk girişi sırasında alınmış tutarın geri gelen eşyanın yeniden serbest dolaşıma girişi sırasında alınacak tutardan daha fazla olması halinde hiçbir iade yapılmaz.

2. 1’inci fıkrada belirtilen ithalat vergilerinden muafiyet;

a) Aynen ihraç edildiği durumda olması hali hariç, hariçte işleme rejimi çerçevesinde Türkiye Gümrük Bölgesinden veya Türkiye’nin anlaşmalarla dâhil olduğu gümrük birliği gümrük bölgelerinin diğer bir noktasından ihraç edilen eşyaya,

b) İhracı, bir dış ticaret önlemine konu olan eşyaya,

tanınmaz.

-169’uncu maddesi ise; “168 inci maddede belirtilen ithalat vergilerinden muafiyet, geri gelen eşyanın ihracı sırasındaki ayniyeti değişmeden yeniden ithali halinde tanınır. Bu koşula istisna getirilmesine ilişkin hal ve şartlar Cumhurbaşkanınca belirlenir.”

1 Seri Nolu Gümrük Genel Tebliği’nin (Hariçte İşleme-Geçici İhracat) 11’inci maddesinde;

(1) Yurtdışında düzenlenen sergi ve fuarlarda gösterilmek üzere Türkiye Gümrük Bölgesinden geçici olarak çıkarılacak eşya gümrük müdürlüğüne gümrük beyannamesi ile beyan edilerek, gümrük işlemleri tamamlanır.

 (2) Sergi ve fuarlarda sergilenmek üzere geçici çıkışı yapılacak eşyanın ayırt edici özellikleri, özel işaretleri ile eşyanın sergileneceği fuar veya serginin adı beyannameye kaydedilir. Bu eşyaya ilişkin kesin satış faturası aranmayarak proforma fatura veya sevk irsaliyesinin beyannameye eklenmesi sağlanır.”

Aynı tebliğin 17’nci maddesinde ise;

(1) Bu Tebliğde süre uzatımı düzenlenmeyen geçici ihracat işlemlerinde süre, Gümrük Kanununun 168’inci maddesinde belirtilen 3 yıllık süreyi aşamaz. Ancak bu sürenin bitiminden önce başvurulmak kaydıyla, ilgili gümrük müdürlüğünce yeteri kadar ek süre verilir. Bunun için mücbir sebep veya beklenmeyen hali gösterir belgenin noter veya yurtdışı temsilciliğimizden onaylı Türkçe tercümesinin de dilekçeye eklenmesi gerekir.

(2) Türkiye Gümrük Bölgesi dışına geçici ihracı veya çıkışı yapılmış eşyanın, başka bir kamu kurumunun kendi görev alanı itibarı ile bilgisi ve izni çerçevesinde, Türkiye Gümrük Bölgesi dışında kalması için yapılan işlemler süre uzatımı olarak değerlendirilir.” hükümleri yer almaktadır.

Ankara Vergi Dairesi Başkanlığının 84974990-130[11-2011/48]-11 sayılı özelgesinde “… Kazakistan’da düzenlenen bir fuara katıldığınızı belirterek, fuara teşhir amaçlı gönderilen mallar ile bedelsiz olarak gönderilen eşantiyonların katma değer vergisi karşısındaki durumuna ilişkin Başkanlığımız görüşü.

…

Yapılan açıklamalar çerçevesinde, Kazakistan’da düzenlenen fuara mal gönderilmesi bu mallar üzerindeki tasarruf hakkı devredilmediğinden ihracat teslimi olarak kabul edilmeyecektir. Ancak fuara gönderdiğiniz malların, bu yerlerde satılması halinde mal ihracatı kapsamında işlem tesis edilebilecek ve ihracat istisnası malların yurt dışı edildiği tarihte değil, kesin satışın yapıldığı tarihte uygulanacaktır.”

İzmir Vergi Dairesi Başkanlığının 30.01.2015 tarihli 67854564-1741-51 sayılı özelgesinde ise;

“... Vergi Dairesi Müdürlüğünün ... vergi kimlik numarasında kayıtlı mükellefi olduğunuz belirtilerek;

-Bedelsiz ihracat işlemlerinde faturanın sadece mal cinsi ve miktarını gösterecek şekilde

-Bedelsiz teslimlere ilişkin muhasebe kaydının nasıl olacağı,

-Bedelsiz ihracat ve ithalatların Ba-Bs bildirim formlarında nasıl gösterileceği,

-Yurt içi bedelsiz numune teslimlerinde teslimin sadece sevk irsaliyesi ile yapılabilmesinin mümkün olup olmadığı hususlarında Başkanlığımız görüşü istenilmektedir.

…

Yukarıda yer verilen hüküm ve açıklamalara göre;

-Gerçekleştirilecek bedelsiz ihracat işlemlerinde mal bedelinin sıfır veya bedelsiz olduğunu gösterecek şekilde fatura düzenlenmesi gerekmektedir.”

KAYNAKLAR

Gümrük Kanunu

1 Seri Nolu Gümrük Genel Tebliği (Hariçte İşleme-Geçici İhracat)

Gümrük Yönetmeliği

İhracat Yönetmeliği

Gümrük Rehberi

Ankara Vergi Dairesi Başkanlığının 84974990-130[11-2011/48]-11 Sayılı Özelgesi

İzmir Vergi Dairesi Başkanlığının 67854564-1741-51 Sayılı Özelgesi

08.08.2022

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> YIL SONU KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV
     Ayrıntılar için tıklayın.

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.