Umut Özer
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
umutoozer@gmail.com

Kar Payı Avansı Dağıtımı Hakkında Bilinmesi Gerekenler

6172 sayılı Türk Ticaret Kanunu (Eski TTK)’ nda yer verilmeyen avans kar payı dağıtımına, 01.07.2012 tarihinde yürürlüğe giren 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu (Yeni TTK)’ nda yer verilmiş, ilgili kanunun 509 uncu maddesinde; sermaye için faiz ödenemeyeceği, kar payının sadece dönem net karından veya serbest yedek akçelerden dağıtılabileceği, Sermaye Piyasası Kanununa tabi olmayan şirketlerde kar payı avansının Gümrük Ticaret Bakanlığının 09.08.2015 tarihinde 28379 sayı ile resmi gazetede yayımlanan tebliğ ile düzenleneceği belirtilmiştir.

Öncelikle konumuzun küçük bir ayrıntısını oluşturan, yazımda fazla değinmeyeceğim SPK Mevzuatında Avans Kar Payı Dağıtımını açıklayarak başlıyorum.

SPK Mevzuatında Avans Kar Payı Dağıtımı;

Hisse senetlerinin çekiciliğini artırmak ve yatırımcıların tasarruflarını hisse senetlerine yöneltmek, menkul kıymet borsalarımızın gelişmesine katkıda bulunmak için Sermaye Piyasası Kanunu’ nun 15. maddesinde değişikliğe gidilmiş, 1999 yılında yapılan bu değişiklik ile SPK’ nın 15/4. Maddesinde yer alan şartlar çerçevesinde halka açık anonim şirketler açısından kar payı avansı dağıtılması mümkün hale getirilmiştir.

SPK’ nın Seri IV 27 nolu “Sermaye Piyasası Kanunu’ na Tabi Olan Halka Açık Anonim Ortaklıkların Temettü ve Temettü Avansı Dağıtımında Uyacakları Esaslar Hakkında Tebliğ” ile temettü dağıtıma ilişkin usul ve esaslar ayrıntılı olarak düzenlenmiştir. İlgili tebliğ kapsamında halka açık anonim şirketlerin kar payı avansı dağıtılmasının şartları şu şekildedir.

·         Temettü avansının dağıtılabilmesi için şirket ana sözleşmesinde hüküm olması ve genel kurul kararıyla, ilgili yılla sınırlı olmak üzere yönetim kuruluna yetki verilmesi gerekmektedir.

·         Temettü avansı, halka açık anonim ortaklıkların, SPK mevzuatına uygun olarak düzenlenmiş ve bağımsız sınırlı denetimden geçmiş, üçer aylık ara dönemler itibarıyla hazırladıkları mali tablolarında yer alan karları üzerinden dağıtılabilecektir.

·         Dağıtılabilecek temettü avansı, ara mali tablolarda yer alan karlardan, ayrılması gereken yeder akçeler ve vergi karşılıkları düşüldükten sonra kalan kısmın yarısını geçemeyecektir.

·         Her ara dönemde dağıtılabilecek temettü avansı, bir önceki yıla ait bilanço karının yarısını da geçemeyecektir.

·         Önceki dönemlerde verilen temettü avansları mahsup edilmeden, ilave temettü avansı verilmesine ve temettü dağıtılmasına karar verilemeyecektir.

Yukarıda adı geçen Gümrük Ticaret Bakanlığının Kar Payı Avansı Dağıtımı Hakkında Tebliği şu şekildedir.

Öncelikle bu tebliğ 28.07.1981 tarihli ve 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanununa tabi olmayan anonim şirketleri, limited şirketleri ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketleri kapsar.

İlgi tebliğdeki tanımlar ise şu şekildedir.

Kanun: 13.01.2011 tarihli ve 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu,

Kar Payı: Net dönem karı veya serbest yedek akçeler üzerinden ortaklara ve kara katılan diğer kimselere genel kurulca dağıtılmasına karar verilen tutarı,

Kar Payı Avansı: Kar payından mahsup edilmek üzere ara dönem finansal tablolara göre oluşan karlar üzerinden bu Tebliğ hükümlerine göre hesaplanan tutarı,

Ortak: Anonim şirketlerin pay sahiplerini, limited ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerin ortaklarını,

Serbest Yedek Akçe: Genel kanuni yedek akçelerin sermayenin veya çıkarılmış sermayenin yarısını aşan kısmı ile Kanun ve sözleşme gereği ayrılanlar dışında genel kurulca ayrılmasına karar verilen yedek akçeleri,

Şirket: 2499 sayılı Kanuna tabi olmayan anonim şirketler ile limited şirketler ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketleri,

Sözleşme: Anonim şirketler ile sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerin esas sözleşmesini, limited şirketlerin şirket sözleşmesini,

Yönetim Organı: Anonim şirketlerde yönetim kurulunu, limited şirketlerde müdür ve müdürler kurulunu, sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerde yöneticiyi veya yöneticileri,

İfade eder.

Şirketlerin kar payı avansı dağıtabilmeleri için, şirket genel kurulunca kar payı avansı dağıtılmasına ilişkin karar alınması ve kar payı avansı dağıtılacak hesap döneminde hazırlanan üç, altı veya dokuz aylık ara dönem finansal tablolara göre kar edilmiş olması gereklidir.

Şirket Genel Kurulunca Alınacak Kararın İçeriği

1.       Şirket genel kurulunca kar payı avansı dağıtımına karar verildiği durumda bu kararda ayrıca aşağıdaki huşuların belirtilmesi gerekir.

a)      İlgili hesap dönemi sonunda, yıl içinde dağıtılan kar payı avansını karşılayacak tutarda net dönem karı oluşmaması durumunda, net dönem karını aşan kar payı avanslarının varsa bir önceki yıla ait bilançoda yer alan serbest yedek akçelerden mahsup edileceği, serbest yedek akçe tutarının da dağıtılan kar payı avanslarını karşılayamaması halinde fazla ödenmiş kar payı avanslarının yönetim organının ihtarı üzerine ortaklar tarafından şirkete iade edileceği,

b)      İlgili hesap dönemi sonunda zarar oluşması durumunda;

         i.            Varsa bir önceki yıla ait bilançoda yer alan genel kanuni yedek akçeler ile serbest yedek akçelerin öncelikle oluşan zararın mahsubunda kullanılacağı, bu akçelerin oluşan zararı karşılayamaması halinde dönem içinde dağıtılan kar payı avanslarının tamamının yönetim organının ihtarı üzerine ortaklar tarafından şirkete iade edileceği,

       ii.            Genel kanuni yedek akçeler ile serbest yedek akçelerin, oluşan dönem zararından mahsubu sonrasında bakiye serbest yedek akçe tutarının dağıtılan kar payı avanslarından indirileceği, indirim işlemi sonucunda dönem içinde dağıtılan kar payı avansı tutarının bakiye serbest yedek akçe tutarını aşması halinde ise aşan kısmının yönetim organının ihtarı üzerine ortaklar tarafından şirkete iade edileceği.

2.       Birinci fıkrada belirtilen hususlar, kar payı dağıtılacak hesap dönemi içinde yapılacak genel kurul toplantısında karara bağlanır. Anonim ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerde, genel kurulca bu yönde karar alınabilmesi için sermayenin en az dörtte birini karşılayan payların sahiplerinin toplantıda hazır olması, bu nisabın toplantı süresinde korunması ve toplantıda hazır bulunan oyların çoğunluğunun kar payı avansı dağıtılması yönünde kullanılmış olması, limited şirketlerde ise toplantıda temsil edilen oyların salt çoğunluğunun kar payı avansı dağıtılması yönünde olması gereklidir.

3.       İlgili hesap dönemi öncesinde ödenen kar payı avanslarının, ilgili olduğu yılın net dönem karından mahsup edilmesi şarttır. Bu işlem yapılmadan, şirket genel kurulunca kar payı dağıtılmasına ve kar payı avansı ödenmesine karar verilemez.

Dağıtılacak Kar Payı Avansı Tutarı ve Hesaplanması

1.       Dağıtılacak kar payı avansı; varsa geçmiş yıllar zararlarının tamamının, vergi, fon ve mali karşılıkların, kanunlara ve sözleşmeye göre ayrılması gereken yedek akçelerin, varsa imtiyazlı pay sahipleri, intifa senedi sahipleri ve kara katılan kimseler için ayrılacak tutarların, oluşan ara dönem karından indirilmesi suretiyle hesaplanır. Ödenecek kar payı avansı, bu şekilde hesaplanan tutarın yarısını geçemez.

2.       Aynı hesap dönemi içinde izleyen ara dönemlerde de kar oluşması halinde dağıtılacak kar payı avansı tutarı birinci fıkrada belirtilenlerin yanı sıra önceki ara dönem veya dönemlerde ödenmiş olan kar payı avansı tutarları da indirilerek hesaplanır. Ödenecek kar payı avansı, bu şekilde hesaplanan tutarın yarısını geçemez.

Kar Payı Avansı Ödemeleri

1.       Kar payı avansı, dağıtım tarihleri itibariyle ortaklara payları oranında ödenir.

2.       Kar payı avansı, kardan imtiyazlı paylara imtiyaz dikkate alınmadan ödenir. İntifa senedi sahiplerine, ortak olmayan yönetim organı üyelerine ve ortaklar dışında kara katılan diğer kimselere kar payı avansı ödenmez.

3.       Ortakların sermaye taahhüt borçları dışında şirkete borcu olmaları halinde söz konusu borç ortağa ödenecek kar payı avansından mahsup edilir.

4.       Bir hesap döneminde kar payı avansı dağıtan ve ardından sermaye artırımı gerçekleştiren şirket, aynı hesap döneminde tekrar kar payı avansı dağıtmak istediğinde aşağıda belirtilen hususlara uyar.

a)      Sermaye artırımı sonrasında yapılacak kar payı avansı ödemesinde, yeni ortaklara öncelik verilir.

b)      Söz konusu öncelik, eski ve yeni ortakların dönem içerisinde her pay için aldıkları toplam kar payı avans tutarları eşitleninceye kadar devam eder.

c)       Eski ve yeni ortakların hesap dönemi içerisinde her pay için aldıkları toplam kar payı avans tutarları eşitlendikten sonra, kalan kar payı avansı tutarı veya bir sonraki ara hesap döneminde ödenecek kar payı avans tutarı mevcut ortaklara payları nispetinde ödenir.

Kar Payı Avansı İşlemlerinde Yönetim Organının Görevleri

1.       Genel kurul tarafından kar payı avansı dağıtılmasına karar verilmesi ve ara dönem finansal tablolara göre de kar edilmiş olması halinde şirket yönetim organınca sırasıyla aşağıdaki görevler yerine getirilir.

a)      Kar payı avansı dağıtımına ilişkin rapor hazırlanır ve bu raporda;

         i.            Kar payı avansı dağıtımına dayanak oluşturan ara dönem finansal tabloların Kanunun 515 inci maddesinde belirtilen dürüst resim ilkesine uygun olarak hazırlandığı,

       ii.            Dağıtılacak kar payı avansı tutarının 7 nci maddeye uygun olarak hesaplandığı.

belirtilir. Yapılan hesaplamalara ve diğer şartların yerine getirilmiş olduğuna dayanak teşkil eden belgeler bu rapora ek yapılır.

b)      Raporda tespit edilen kar payı avansının ortaklara ödenmesine ve bu ödemelerin yapılma usulüne ilişkin karar alınır.

c)       Kar payı avansı tutarları 8 inci maddeye uygun olarak kararı izleyen en geç 6 hafta içerisinde ödenir.

2.       Hamiline yazılı pay senedi sahiplerine kar payı avansı ödenirken gerekli güvence yönetim organı tarafından alınır.

3.       6 ncı maddenin birinci fıkrasında belirtilen durumların ortaya çıkması halinde fazladan ödenen kar payı avanslarının ortaklardan tahsil edilerek şirkete iadesine ilişkin işlemler yönetim kurulunca yerine getirilir.

Kar Payı Avansı Tutarlarının Hesaplanmasına İlişkin Tablo

ARA DÖNEM KARI

Varsa Geçmiş Yıl Zararları (-)

Kurumlar Vergisi  (-)

Gelir Vergisi Kesintileri (-)

Diğer Vergi ve Benzerleri (-)

1.Tertip Kanuni Yedek Akçeler (-)

İsteğe Bağlı Yedek Akçeler (-)

İmtiyazlı Pay Sahipleri İçin Ayrılan Tutar (-)

İntifa Senedi Sahipleri İçin Ayrılan Tutar (-)

Kara Katılan Diğer Kimseler İçin Ayrılan Tutar (-)

Varsa Daha Önceki Ara Dönemlerde Ödenen Kar Payı Avansı Tutarı (-)

KAR PAYI AVANSINA ESAS TEŞKİL EDEN TUTAR

Kar Payı Avansına Esas Teşkil Eden Tutarın Yarısı (-)

DAĞITILABİLECEK KAR PAYI AVANSI TUTARI

2.Tertip Kanuni Yedek Akçeler (-)

ÖDENECEK KAR PAYI AVANSI TUTARI

 

Yeni TTK hükümleri dolayısıyla ortakların şirketten borçlanma imkânları ortadan kaldırılmış bu nedenle şirket ortaklarının geçimlerini sağlayabilmeleri hususunda kar payı avansı dağıtılması işlemi zorunluluk kazanmıştır. Hele ki yıllara sari inşaat faaliyetini sürdüren inşaat şirketi ortakları için bu durum daha da önem kazanmıştır. Şimdide şirket ortaklarına dağıtılan karın nasıl vergilendirileceği, gelir vergisi beyanında hangi dönemin beyanına dâhil olacağı konusunu açıklamaya çalışalım.

Danıştay 4. Daire Başkanlığının 18.10.2007 tarih ve 2007/2364 Esas Nolu kararı ile 03.04.2007 tarih ve 26482 sayılı Resmi Gazete’ de yayımlanan 1 Seri Nolu Kurumlar Vergisi Genel Tebliğinin 15.6.6 bölümünün yürütmesi durdurulmuştur. Bunun yerine 05.05.2015 tarihli Resmi Gazetede aynı bölüm 6 Seri Nolu Kurumlar Vergisi Tebliği ile aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“Kurumlar vergisi mükelleflerince avans kar payı dağıtımı yapılması halinde, dağıtılan kar payları üzerinden elde edenin hukuki niteliğine göre vergi kesintisi yapılacaktır. Kesilen vergiler, avans kar payı dağıtımının yapıldığı aya ait muhtasar beyanname ile beyan edilecektir.

Avans kar payı dağıtımında kurum ortakları açısından elde etme, kurumun yıllık safi kazancının kesinleşip, karın nakden veya hesaben dağıtıldığı, diğer bir ifadeyle avansın kar dağıtım kararı uyarınca dağıtılan kardan mahsup edildiği tarihte gerçekleşecektir. Şu kadar ki; bu süre, ilgili hesap dönemine ilişkin beyannamenin verilmesi gereken tarihi içeren hesap döneminin sonunu geçemeyecektir.

Avans kar payı dağıtılması halinde, transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç dağıtımı hükümleri uygulanmayacaktır.

Ancak, hesap dönemi itibariyle zarar doğması veya safi kazancın avans olarak dağıtımı yapılan kardan düşük çıkması halinde, transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç dağıtımı hükümleri uygulanacaktır. Aynı husus, birden fazla takvim yılına yaygın inşaat ve onarım işlerinin bitiminde zarar doğması veya safi kazancın avans olarak dağıtımı yapılan kardan düşük olması halinde de geçerlidir. Bu nedenle, Gelir Vergisi Kanununda belirtilen esaslara göre birden fazla takvim yılına yaygın inşaat ve onarım işleri ile uğraşan mükelleflerin, dağıtılabilecek avans kar payı tutarlarını, devam eden işlerin gerçekleşen maliyet ve hakedişleri arasındaki müspet farktan, kesinti suretiyle ödenen vergiler, varsa geçmiş yıl zararlarının tamamı ile kanunlara ve esas sözleşmeye göre ayrılmak zorunda olan yedek akçeler düşüldükten sonra kalan kısmın yarısı üzerinden hesaplamaları gerekmekte olup bu hesaplamanın yapılması için ayrıca bir bilanço düzenlenmesine gerek bulunmamaktadır.”

Şirket ortaklarının kar payı avansı dağıtımından elde ettiği gelirin beyanı hususunda İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı’ nın 27.02.2013 tarihinde 62030549-120[75-2012/997]-280 sayılı mukteza’ sının sonuç kısmı şu şekildedir.

“Yukarıda yer verilen hüküm ve açıklamalara göre, 2012 yılında avans kar payı dağıtılması halinde, 2013 yılı sonuna kadar kar dağıtımı için karar alınarak avans kar paylarının mahsup edilmesi gerekmektedir. Kar payı elde eden gerçek kişi ortakların elde ettikleri kazancın kanunda belirtilen istisna haddini geçmesi durumunda, 2013 takvim yılına ait gelir vergisi beyannamesi ile beyan edilmesi gerekmekte olup, 2012 yılında avans kar payı üzerinden kesilerek beyan edilen vergilerin gelir vergisi beyannamesinde hesaplanan vergiden mahsup edilmesi mümkün bulunmaktadır.”

Yazımda elimden geldiği kadar avans kar payı dağıtmak isteyen meslektaşlarıma yardımcı olmaya çalıştım. Umarım gerekli bilgileri tam olarak iletebilmişimdir.

KAYNAKÇA

1.       Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’ nın 09.08.2012 tarihli 28379 sayılı Resmi Gazete’ de Yayımlanan Tebliği

2.       6 Seri Nolu Kurumlar Vergisi Genel Tebliği

3.       İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı’ nın 27.02.2013 tarihinde 62030549-120[75-2012/997]-280 sayılı mukteza’ sı

4.       Danıştay 4.Daire Başkanlığı’ nın 18.10.2007 tarih ve 2007/2364 Esas Nolu Kararı

12.11.2016

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> YIL SONU KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV
     Ayrıntılar için tıklayın.

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.