Umut Çiray
İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı
E.SGK Müfettişi
umut@brothersandpartners.com.tr

Telafi Çalışmasında Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar Nelerdir?

A- Mevzuat

4857 sayılı İş Kanunun Telafi çalışması başlıklı 64’üncü maddesinde, “Zorunlu nedenlerle işin durması, ulusal bayram ve genel tatillerden önce veya sonra işyerinin tatil edilmesi veya benzer nedenlerle işyerinde normal çalışma sürelerinin önemli ölçüde altında çalışılması veya tamamen tatil edilmesi ya da işçinin talebi ile kendisine izin verilmesi hallerinde, işveren dört ay içinde çalışılmayan süreler için telafi çalışması yaptırabilir. Cumhurbaşkanı bu süreyi iki katına kadar artırmaya yetkilidir. Bu çalışmalar fazla çalışma veya fazla sürelerle çalışma sayılmaz.

Telafi çalışmaları, günlük en çok çalışma süresini aşmamak koşulu ile günde üç saatten fazla olamaz. Tatil günlerinde telafi çalışması yaptırılamaz.”

İş Kanunu’na İlişkin Çalışma Süreleri Yönetmeliği’nin 7’nci Maddesinde, “Telafi çalışması yaptıracak işveren; bu çalışmanın 4857 sayılı İş Kanununun 64 üncü maddesinde sayılan nedenlerden hangisine dayandığını açık olarak belirtmek, hangi tarihte çalışmaya başlanacağını, ilgili işçilere bildirmek zorundadır.

… Telafi çalışması, günlük en çok çalışma süresi olan 11 saati aşmamak koşulu ile günde 3 saatten fazla olamaz. Telafi çalışması, tatil günlerinde yaptırılamaz.”

4857 sayılı İş Kanunu’nun 104. maddesine göre, 64’üncü maddede öngörülen hükümlere aykırı davranan işveren veya işveren vekiline bu durumda olan her işçi için idari para cezası uygulanmaktadır.

B- Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar

1- Telafi çalışması, zorunlu nedenlerle işin durması, ulusal bayram ve genel tatillerden önce veya sonra işyerinin tatil edilmesi veya benzer nedenlerle işyerinde normal çalışma sürelerinin önemli ölçüde altında çalışılması veya tamamen tatil edilmesi ya da işçinin talebi ile kendisine 4857 sayılı İş Kanunu, iş sözleşmeleri ve toplu iş sözleşmeleri ile öngörülen yasal izinleri dışında izin verilmesi hallerinde yapılır.

2- İşveren dört ay içinde çalışılmayan süreler için telafi çalışması yaptırabilir.

3- Telafi çalışması yaptırılabilecek dört aylık sürenin başlangıcı, telafi çalışmasını gerektiren halin sona erdiği tarihtir. Fakat işçi, bahse konu halin sona erdiği tarihte işbaşı yapamaması halinde, dört aylık sürenin başlangıcı işçinin işbaşı yaptığı tarihten itibaren başlatılması gerekir.

4- Telafi çalışması, fazla çalışma veya fazla sürelerle çalışma sayılmaz.

5- Telafi çalışması, günlük en çok çalışma süresi olan 11 saati aşamaz

6- Telafi çalışması, günde 3 saatten fazla olamaz.

7- Telafi çalışması, tatil günlerinde yaptırılamaz.

8- Genel tatil günlerinde işçinin çalışmayı kabul etmesi durumunda, artık bu tatil günü işçi için işgünü niteliği kazandığından, bu günlerde de telafi çalışması uygulanabilecektir.[1]

9- 4857 sayılı İş Kanunda telafi çalışmasının sadece tatil günlerinde yaptırılamayacağı belirtilmiştir. Madde metninde tatil gününün kanuni ya da akdi olduğuna değinilmemiştir. Dolayısıyla haftanın beş günü çalışılan işyerlerinde cumartesi günü akdi tatil ise, bu günlerde de telafi çalışması yaptırılamaz. (Öğretide farklı görüşlerde mevcuttur…)

10- İşveren telafi çalışmasının dayandığını açık olarak belirterek, hangi tarihte telafi çalışmasına başlanacağını, ilgili işçilere bildirmek zorundadır.

11- Usulüne uygun gerçekleştirilmeyen telafi çalışmasından dolayı işveren veya işveren vekili hakkında, bu durumda olan her işçi için idari para cezası uygulanır.

12- İşveren tarafından, Kanunun 64’üncü maddesinde belirtilen yasal nedenlerin dışında, tatil günlerinde veya dört aylık süre geçtikten sonra telafi çalışması talebinde bulunması halinde, işçi, işvereninin bu talebini kabul etmek zorunda değildir. Böyle bir durum karşısında, çalışmaktan kaçınabilir ve işçi hakkında herhangi bir yaptırım uygulanamaz.

13- Telafi çalışmasında işçinin onayı gerekmez. Dolayısıyla işçi, haklı bir mazeret olmadan telafi çalışmasından kaçınması halinde, 4857 sayılı İş Kanunu’nun 25/2/h maddesinde belirtilen “işçinin yapmakla ödevli bulunduğu görevleri kendisine hatırlatıldığı halde yapmamakta ısrar etmesi” fiili kapsamında, işçinin iş akdi işveren tarafından tazminatsız ve bildirimsiz feshedilebilir.

14- Telafi çalışması karşılığında ödenecek olan ücretin madde metninde belirtilen telafi çalışmasına esas halleri içeren süre zarfında mı yoksa telafi çalışmasının yapılacağı dönemde mi ödeneceği konusunda bir belirsizlik hali söz konusudur. Şahsi kanaatim, telafi çalışmasının dayanağını teşkil eden hal süresince işçinin ücretinin ödenmesi gerektiği yönündedir. Telafi çalışması kapsamında işçi, fazla çalışma ücreti talep edemez. 4857 sayılı İş Kanunu’nun 63’üncü maddesinde belirtilen günlük çalışma süresini aşan çalışmalar ise fazla çalışma kabul edilerek, bu sürelere ilişkin ücretin zamlı olarak ödenmesi gerekmektedir.

Kaynakça

4857 sayılı İş Kanunu

İş Kanununa İlişkin Çalışma Süreleri Yönetmeliği

Y.9.H.D.17.3.2008 T. 2007/27667 E.  2008/5298 K.

Ömer Ekmekçi, 4857 Sayılı İş Kanununda Telafi Çalışması Kavramı, Koşulları ve Hükümleri, Çimento İşverenleri Dergisi, Kasım 2005, Sayı:6, s.37.

---

[1] Ömer Ekmekçi, 4857 Sayılı İş Kanununda Telafi Çalışması Kavramı, Koşulları ve Hükümleri, Çimento İşverenleri Dergisi, Kasım 2005, Sayı:6, s.37.

01.06.2020

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.