Ümit Zafer
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
u.zafer@outlook.com

2025 Yılı İtibarıyla Yürürlüğe Giren Asgari Kurumlar Vergisi Uygulaması: Temel İlkeler, Hesaplama Metodolojisi ve Uygulama Detayları

Giriş

2025 yılı itibarıyla Türkiye vergi sisteminde önemli bir yenilik olarak karşımıza çıkan Yurt İçi Asgari Kurumlar Vergisi (AKV), vergi matrahının sıfıra indirildiği durumlarda dahi asgari düzeyde bir kurumlar vergisi ödenmesini temin etmeyi hedeflemektedir. Bu uygulama, Vergi Adaletini Sağlamak, Kayıt Dışılığı Azaltmak ve Mali Disiplini Güçlendirmek amacıyla 7524 sayılı Kanun ile Kurumlar Vergisi Kanunu’na eklenen 32/C maddesi kapsamında yürürlüğe girmiştir.

1. Asgari Kurumlar Vergisinin Kapsamı

AKV mükellefleri, Kurumlar Vergisi Kanunu’nda belirtilen tüm kurumlar vergisi mükellefleri olup, dar mükellef kurumlar da beyanda bulunduklarında bu uygulamaya dahil edilmektedir. Ayrıca, ilk defa faaliyete başlayan kurumlar için üç dönemlik muafiyet süresi tanınmaktadır.

2. Uygulama Başlangıç Tarihi ve Dönemi

Asgari kurumlar vergisi, 2025 yılı ve sonrasındaki vergilendirme dönemlerinden itibaren uygulanacaktır. Özel hesap dönemine tabi kurumlar için, 2025 yılında başlayan özel hesap dönemi itibarıyla geçerli olacaktır. Bu düzenleme, geçici vergi dönemlerini de kapsamaktadır.

3. Vergi Hesaplama Sistemi ve Formülasyon

AKV uygulamasının en önemli yeniliklerinden biri, net bir formüle dayanmasıdır:

Ödenecek Asgari Kurumlar Vergisi = [(Ticari Bilanço Kârı + Kanunen Kabul Edilmeyen Giderler) – İstisna ve İndirimler] x %10 – Alınmayan Vergiler

Bu hesaplama sürecinde geçmiş yıl zararları dikkate alınmazken, yalnızca kanunen tanımlanmış istisna ve indirimler matrahtan düşülür.

Dikkate Alınabilecek İstisna ve İndirimler:

• İştirak kazançları
• Emisyon primi
• Serbest bölge ve teknoloji geliştirme bölgesi kazançları
• Ar-Ge ve girişim sermayesi indirimi
• Nakdi sermaye artışı indirimi
• Korumalı işyeri indirimi
• Yurt dışı iştirak kazancı (şartlı)

Alınmayan Vergiler (Kazanılmış Haklar):

• Halka arz ve ihracat kazançlarına sağlanan oran indirimleri
• Teşvik belgeli yatırımlar dolayısıyla alınmayan vergiler

4. Uygulamalı Örnek Hesaplamalar

Aşağıdaki tablo, AKV uygulamasının farklı kurum tiplerinde nasıl etkiler yarattığını gösteren dört örnek sunmaktadır:

Kurum	Ticari Kar/Zarar	KKEG	İstisna ve İndirimler	Matrah	KV (%25)	Asgari KV (%10)	Sonuç
A A.Ş.	1.000.000	200.000	0	1.200.000	300.000	120.000	Hesaplanan KV, Asgari KV'den yüksek
B A.Ş.	-1.000.000	1.200.000	0	200.000	50.000	20.000	Hesaplanan KV, Asgari KV'den yüksek
C A.Ş.	4.000.000	800.000	3.300.000	800.000	200.000	220.000	Asgari KV devreye giriyor (yüksek olan esas)
D A.Ş.	12.500.000	500.000	4.000.000	6.000.000	700.000	300.000	Hesaplanan KV, Asgari KV'den yüksek

Bu hesaplamalara ilişkin grafik gösterim aşağıda sunulmuştur:

Grafikte, hesaplanan kurumlar vergisi ile asgari kurumlar vergisinin hangi durumlarda ön plana çıktığı görülmektedir. Özellikle istisnaları fazlaca kullanan şirketlerin asgari vergiye tabi olması kaçınılmaz olmaktadır.

5. Uygulamanın Sektörel Etkileri

a) Finans ve E-Ticaret Sektörü:

Vergi matrahını minimize eden şirketler için önemli bir düzenleme olup, daha adil rekabet ortamı sağlayabilir.

b) İhracat ve Yatırım Odaklı Şirketler:

Teşvikler devam etmekle birlikte, AKV'den mahsup edilecek tutarlar sınırlıdır.

c) KOBİ’ler ve Yeni Kurulan Şirketler:

Üç yıl muafiyet tanınması, girişimciler için avantaja dönüşebilir ancak KKEG kalemlerinin yüksekliği AKV ödeme riski yaratabilir.

6. Sık Sorulan Sorular (SSS)

AKV geçmiş yıl zararlarını neden dikkate almıyor?
Çünkü bu uygulama, kurumun beyan ettiği ticari kazancı değil, vergiye tabi tutabileceği potansiyel kazancı esas alıyor. Amaç, zarar beyan edilse bile vergi tahsilatını garantiye almak.

İstisnalar her durumda matrahtan düşülebilir mi?
Hayır. Yalnızca kanunda açıkça belirtilmiş ve asgari vergiye konu olamayacağı belirtilmiş istisnalar (örneğin bazı iştirak kazançları, ihracat kazançları) dikkate alınır.

AKV mahsup edilebilir mi?
Hesaplanan geçici vergi ve tevkif suretiyle ödenen vergiler, ödenecek AKV'den mahsup edilebilir.

7. Riskler ve Önerilen Eylem Planı

Olası Riskler:

• Geçmiş yıl zararlarının dikkate alınmaması, zararda olan şirketlerin bile vergi ödeme yükümlülüğü ile karşılaşmasına neden olabilir.
• İstisna ve indirim kalemlerinin raporlamasında yapılan eksiklikler, hatalı AKV hesaplamasına yol açabilir.

Önerilen Eylem Planı:

• Beyanname öncesi AKV senaryoları çalışılmalı.
• Kanunen kabul edilmeyen giderlerin analizi periyodik yapılmalı.
• Yatırım teşviklerinin takibi dikkatle yapılmalı ve gerekirse AKV’den mahsup edilecek “alınmayan vergiler” belgelenmeli.

Sonuç

Asgari kurumlar vergisi uygulaması, Türkiye'de vergi sisteminin tabana yayılmasını ve mükellefler arasında adaletin sağlanmasını amaçlayan önemli bir reformdur. Kazancın niteliğine göre istisnaları sınırlandıran ve asgari ödeme zorunluluğu getiren bu sistem, kurumları mali planlamalarında daha dikkatli olmaya zorlamaktadır.

Kaynakça

• Resmî Gazete. "Kurumlar Vergisi Genel Tebliği (Seri No: 1)’nde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Seri No: 23)", 28 Eylül 2024, Sayı: 32676. Erişim: https://resmigazete.gov.tr/eskiler/2024/09/20240928-4.pdf

21.04.2025

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.

>> YILIN KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL + KDV  Ayrıntılar için tıklayın.