Ümit Zafer
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
u.zafer@outlook.com

Kullanılmayan Yıllık İzin Ücretleri ve Kıdem Tazminatı Avansları: İş Kanunu, Vergi Mevzuatı ve Yargıtay Kararları Işığında Uygulama

Giriş

İş hukukunda sıkça karşılaşılan iki önemli konu olan yıllık izin ücreti ve kıdem tazminatı avansı, sadece işçi-işveren ilişkisinin değil; aynı zamanda vergi ve sosyal güvenlik hukuku açısından da belirli sonuçlar doğurmaktadır. Bu makalede, özellikle çalışırken yapılan izin ücreti ödemeleri ile kıdem tazminatı avanslarının hukuki durumu, vergilendirme ve SGK boyutları ile Yargıtay ve İdare uygulamaları eşliğinde analiz edilmektedir.

I. Yıllık İzin Ücretleri: İş Sözleşmesi Sona Ermeden Ödeme Yapılması

A. Yasal Dayanak: 4857 Sayılı İş Kanunu Madde 59

“İş sözleşmesinin herhangi bir nedenle sona ermesi halinde, işçinin hak kazanıp da kullanmadığı yıllık ücretli izin sürelerine ait ücreti, sözleşmenin sona erdiği tarihteki ücreti üzerinden kendisine ödenir.”

Bu hüküm gereğince, işçiye çalışırken yıllık izin ücreti ödenemez. Bu hakkın ücrete dönüşmesi yalnızca iş sözleşmesi sona erdiğinde mümkündür.

💡 Uygulama Notu: Zamanlama burada belirleyici faktördür. İşverenin iyi niyetli olarak yaptığı ödeme dahi, iş akdi sona ermeden yapılırsa “izin ücreti” değil, “ücret” sayılır.

B. Vergi ve SGK Uygulaması

İşçiye çalışırken ödenen yıllık izin ücretleri, vergi dairesi ve SGK tarafından:

• “Ücret” olarak değerlendirilir, çünkü iş sözleşmesi henüz sona ermemiştir.
• Bu nedenle:
  • Gelir vergisine tabidir,
  • SGK primine tabidir,
  • Damga vergisi kesilir,
• Ayrıca, bu ödeme yıllık izin ücreti olarak tanınmaz ve işten ayrıldığında yeniden kullanılmamış izin olarak kabul edilir. Yani mahsup edilemez.

C. İdari Görüş ve Özelgeler

• İstanbul VDB, 2020/ÖZ/3284:

“İş sözleşmesi sona ermeden işçiye ödenen izin ücretleri, iş hukuku bakımından geçerli bir izin ödemesi sayılmaz. Bu ödeme ücret niteliğindedir ve gelir vergisine tabidir.”

• SGK Başkanlığı Görüşü (2017):

“İzin kullanılmadan yapılan ödeme geçerli değildir; bu tutar prime esas kazanca dahil edilir. İşten ayrıldığında yeniden ödenmesi gerekir.”

D. Yargıtay Kararları

• Yargıtay 9. HD, 2012/45549 E., 2014/15787 K.:

“İşçinin çalışırken aldığı izin ücreti, iş sözleşmesi sona ermediği için geçerli bir izin ödemesi değildir. İşveren işten ayrıldığında kullanılmamış izin ücretini yeniden ödemek zorundadır.”

• Yargıtay 22. HD, 2016/25476 E., 2018/6253 K.:

“Çalışırken ödenen izin ücretinin son ücretten ve iş sözleşmesi sona erdikten sonra ödenmesi gerekir. Aksi takdirde vergi ve SGK açısından ücret sayılır.”

E. Örnek Olay

Olay: İşveren, işçinin kullanamadığı yıllık iznin bedelini iş sözleşmesi sona ermeden önce nakit olarak öder. İşçi 3 yıl sonra işten ayrıldığında bu ödeme mahsup edilir.

Karar: Mahkeme, çalışma süresince yapılan ödemenin geçerli olmadığını, bu ödemenin ücret sayıldığını, bu nedenle işten ayrıldığında izin ücretinin yeniden ödenmesi gerektiğini belirtmiştir.

II. Kıdem Tazminatı Avansı

A. Yasal ve Yargısal Çerçeve

1475 sayılı Kanun’un 14. maddesi, kıdem tazminatının ancak iş sözleşmesinin belirli nedenlerle sona ermesi durumunda hak kazanılabileceğini belirtir.

Kıdem tazminatının işten ayrılmadan ödenmesi, kanunen zorunlu değildir ve işverenin inisiyatifindedir.

B. Vergisel Açıdan Değerlendirme

• Kıdem tazminatı normalde GVK 25/7. madde gereği gelir vergisinden muaftır.
• Ancak işten ayrılmadan yapılan ödemeler, tazminat değil, ücret olarak değerlendirilir.
• Bu nedenle:
  • Gelir vergisine tabidir,
  • SGK primine tabi olabilir,
  • Mahsuplaşmada sorun yaşanabilir.

C. Maliye Bakanlığı Görüşü

• GİB Özelgesi, 2013/111:

“İş akdi sona ermeden yapılan tazminat ödemeleri, kıdem tazminatı sayılmaz. Bu ödemeler ücret hükmündedir ve stopaj kesintilerine tabidir.”

D. Yargıtay Kararı

• Yargıtay 9. HD, 2011/12367 E., 2013/9912 K.:

“Kıdem tazminatı avansı adı altında yapılan ödemeler, iş sözleşmesi sona ermediği sürece ücret olarak değerlendirilir. Mahsup yapılacaksa yazılı mutabakat gereklidir.”

III. Genel Değerlendirme ve Sonuç

Konu	İş Hukuku Açısından	Vergi/Sosyal Güvenlik Açısından	Yargıtay ve İdare Görüşü
Çalışırken ödenen yıllık izin ücreti	Geçerli değildir, işten ayrıldığında yeniden ödenir	Ücret sayılır, vergiye ve SGK primine tabidir	Mahsup edilemez, yeniden ödenmelidir
Kıdem tazminatı avansı	Yasal dayanağı yoktur, işverenin takdirindedir	Ücret sayılır, gelir vergisi doğar	Mahsup yapılacaksa açık mutabakat gerekir

IV. Uygulama Tavsiyeleri ve Öneriler

1. Zamana ve Şarta Bağlılık Vurgusu

Yapılacak tüm ödemelerin hukuki niteliğini belirleyen unsur “zamanı ve şartıdır.” Sözleşme bitmeden yapılan ödemeler, genellikle "tazminat" değil "ücret" olarak değerlendirilir.

2. Yazılı Belgelerle Belgelendirme

• Kıdem tazminatı avansı için mutlaka yazılı protokol yapılmalıdır.
• “İşten ayrıldığında mahsup edilecektir” hükmü net olarak belirtilmelidir.

3. İzin Ücreti Mahsup Edilmemelidir

Çalışırken yapılan izin ödemeleri işten ayrıldığında mahsup edilemez. İşveren bu durumda aynı izni tekrar ödemek zorunda kalır.

4. Risk Tablosu Kullanımı

Ödeme	Ne Zaman?	Nasıl Değerlendirilir?	Vergi	SGK
İzin ücreti	İşten önce	Ücret	Evet	Evet
İzin ücreti	İşten sonra	Yıllık izin	Evet	Hayır
Kıdem avansı	İşten önce	Ücret	Evet	Evet
Kıdem tazminatı	İşten sonra	Tazminat	Hayır	Hayır

5. Örnek Belgeler Eklenebilir

• Kıdem tazminatı avans sözleşmesi örneği
• Mahsup tutanağı örneği
• SGK bildirimi örneği

Kaynakça

• 4857 Sayılı İş Kanunu
• 1475 Sayılı Kanun
• Gelir Vergisi Kanunu (GVK 25/7)
• Yargıtay 9. ve 22. HD Kararları
• İstanbul VDB ve GİB Özelgeleri
• SGK Başkanlığı İç Görüşleri
• İş Hukuku Uygulama Rehberleri

14.04.2025

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.

>> YILIN KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL + KDV  Ayrıntılar için tıklayın.