Ümit Zafer
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
u.zafer@outlook.com

Sendika İşyeri Temsilcisinin Görev ve Sorumlulukları ile Disiplin Soruşturması Süreçleri

Giriş

Sendika işyeri temsilcileri, çalışanların haklarını savunmak, işveren ve sendika arasında etkin bir iletişim kurarak kilit bir görev üstlenir. Ancak temsilcilerin bu rolde görevlerini kötüye kullanması veya iş disiplinini bozan davranışlar sergilemesi durumunda disiplin soruşturmasına maruz kalması veya temsilcilik görevinden alınması söz konusu olabilir. Bu makalede, temsilcilerin görev ve sorumlulukları, disiplin soruşturması süreçleri ve Yargıtay kararları ile desteklenen örnekler ele alınacaktır.

1. Sendika İşyeri Temsilcisinin Görev ve Sorumlulukları

Sendika temsilcisinin görev ve sorumlulukları, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’nda belirtilmiştir:

• İşçi Haklarını Savunma: Temsilci, sendika üyesi işçilerin haklarını savunmak ve haksızlık durumunda gerekli girişimlerde bulunmakla yükümlüdür.
• Toplu İş Sözleşmesi Hükümlerini Denetleme: Temsilci, toplu iş sözleşmesinin uygulanmasını izler ve işverenin bu sözleşme hükümlerine uyup uymadığını kontrol eder.
• İşveren ile İletişim: Temsilciler, işçiler ve işveren arasında etkin bir iletişim kurarak sorunların çözülmesine katkı sağlar.
• Sendika Faaliyetlerini Yürütme: Temsilci, sendika faaliyetlerini organize etmek ve üyelerin sendikal etkinliklere katılımını teşvik etmekle görevlidir.

Örnek: Bir iş yerinde toplu iş sözleşmesinde belirtilen fazla mesai ücretlerinin ödenmemesi durumunda, sendika temsilcisi işverenle görüşerek bu haksızlığın giderilmesini sağlayabilir.

2. Temsilcinin Görevi Kötüye Kullanması Durumları

Temsilcilerin görevi kötüye kullanması, sendika üyeleri ve işveren ile iş yeri barışını bozan davranışlar sergilemesi ile tanımlanabilir. Bu durumlar şu şekilde kategorize edilebilir:

• Sendika Üyesi İşçilere Karşı Ayrımcılık: Temsilcinin, belirli bir gruba veya bireye karşı sendikal haklarını kullanmalarını engelleyici veya ayrımcı davranış göstermesi.
• Kişisel Çıkar Amaçlı Davranışlar: Temsilcinin, sendika yetkilerini kendi çıkarı için kullanması veya üyelerin haklarını ihlal eden kararlar alması.
• İş Yeri Barışını Bozma: Temsilcinin, çatışmalara yol açacak veya çalışanların huzurunu bozan eylemlerde bulunması.

Örnek: Bir temsilcinin, sendika aidatlarını usulsüz bir şekilde kullanarak üyelere bilgi vermekten kaçınması ve bu nedenle iş yerinde güvensizlik ortamı oluşması.

3. Disiplin Soruşturması ve Temsilcilikten Alınma

Görevini kötüye kullanan veya iş disiplinini bozan temsilciler için şu adımlar izlenir:

• Disiplin Soruşturması Başlatılması:
  • İddiaların temsilciye yazılı olarak bildirilmesi.
  • Temsilcinin savunma yapması için yeterli süre tanınması.
  • Disiplin kurulu tarafından delillerin değerlendirilmesi.
• Temsilcilikten Alınma:
  • Temsilcinin görevi kötüye kullandığına dair yeterli kanıt bulunması durumunda sendika yönetimi tarafından görevden alınması.
  • Temsilcinin, iş yerindeki sendika üyelerine bilgi verilerek bu sürecin şeffaf bir şekilde yürütülmesi.

Yargıtay Örneği: Yargıtay 9. Hukuk Dairesi’nin bir kararında, sendika temsilcisinin toplu iş sözleşmesindeki yetkilerini üyeler aleyhine kullanmasının görevi kötüye kullanma olarak değerlendirildiği belirtilmiştir. Karar, temsilcinin sendikal çıkarları bireysel çıkarlara tercih ettiği gerekçesiyle görevden alınmasının haklı bulunduğunu vurgulamıştır.

4. İş Kanunu ve Sendikalar Kanunu’ndaki Hükümler

• 4857 Sayılı İş Kanunu:
  • Madde 18: Sendikal nedenlerle işten çıkarma yasaklanmıştır. Ancak temsilcinin ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranışları durumunda işten çıkarma mümkün olabilir. Bu durumun somut bir dava örneğiyle desteklenmesi uygulanabilirliğini artırabilir.
  • Madde 25: Temsilcinin, iş yeri disiplin kurallarına aykırı davranışlarının fesih sebebi olabileceği belirtilmiştir.
• 6356 Sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu:
  • Madde 26: Sendika üyeliği veya temsilcilik faaliyetleri nedeniyle çalışanlara ayrımcılık yapılamaz.
  • Madde 27: Temsilciler, sendikal görevlerini yerine getirirken yasalara uygun davranış sergilemek zorundadır.

5. Yargıtay Kararları ile Değerlendirme

Örnek 1: Yargıtay 22. Hukuk Dairesi’nin bir kararında, sendika temsilcisinin iş yeri huzurunu bozacak davranışlar sergilemesinin temsilcilikten alınması için yeterli bir sebep olduğu belirtilmiştir.

Örnek 2: Yargıtay 9. Hukuk Dairesi’nin bir başka kararında, temsilcinin sendika aidatlarının usulsüz kullanımı nedeniyle disiplin cezasına çarptırılması ve bu durumun üye güvenini zedelediği gerekçesiyle görevden alınması onaylanmıştır.

Sonuç

Sendika işyeri temsilcileri, çalışanların haklarını savunmak ve iş yeri barışını sağlamak için önemli bir sorumluluk üstlenir. Bu iki görev arasında denge kurarak etkili bir arabulucu rolü oynamalıdır. Ancak bu görevlerini yerine getirirken iş kanunlarına ve sendikal etik kurallarına uygun davranılması şarttır. Disiplin soruşturması ve temsilcilikten alınma süreçleri, temsilcilerin sorumluluklarını ihlal ettiği durumlarda şeffaf ve adil bir şekilde yürütülmelidir. Yargıtay kararları, bu süreçlerde hem çalışan haklarını hem de disiplin mekanizmasını güçlendiren rehber niteliği taşımaktadır.

08.04.2025

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.

>> YILIN KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL + KDV  Ayrıntılar için tıklayın.