Ümit Zafer
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
u.zafer@outlook.com

Kasa Tazminatı Üzerine Bir İnceleme

Giriş

Kasa tazminatı, çalışanların işyerinde para, çek veya değerli evrak işlemleri gibi riskli sorumlulukları üstlenmeleri nedeniyle onlara ödenen bir ek ücrettir. Bu ödeme, çalışanın karşılaşabileceği riskleri dengelemeyi amaçlar ve genellikle iş sözleşmesi, toplu iş sözleşmesi (TİS) veya işyeri uygulamaları ile düzenlenir.

Kasa Tazminatının Hukuki Dayanağı

Kasa tazminatının dayanağı genellikle iş sözleşmeleri veya toplu iş sözleşmeleridir. Toplu iş sözleşmelerinde genelde şu unsurlar belirlenir:

1. Hangi pozisyonlarda çalışanlara kasa tazminatı ödeneceği,
2. Tazminatın oranı veya miktarı,
3. Tazminatın hangi sürelerde ve hangi durumlarda ödeneceği.

Örneğin, bazı TİS’lerde kasa işlemlerinden sorumlu çalışanlara brüt maaşlarının %25’ine kadar ek ödeme yapılacağı belirtilmiştir.

Yargıtay Kararları Işığında Kasa Tazminatı

Yargıtay kararları, kasa tazminatının hangi durumlarda ödenmesi gerektiği konusunda önemli içtihatlar sunar. Aşağıda bazı örnek kararlar verilmiştir:

1. Yargıtay 9. Hukuk Dairesi: Bu daire, çalışanın kasa tazminatı alabilmesi için fiilen kasa işlemlerini yürütmesi gerektiğini belirtmektedir. Çalışanın bu görevi yerine getirmediği tespit edilirse tazminat hakkı doğmaz.
2. Yargıtay 22. Hukuk Dairesi: Bu daire ise davacının kasa sorumluluğunun devam edip etmediğinin ve görevden alınmışsa devir-teslim işlemlerinin yapılıp yapılmadığının incelenmesi gerektiğini vurgulamaktadır.

Kasa Tazminatının Sosyal Güvenlik ve Vergi Boyutu

- Sosyal Güvenlik: Kasa tazminatı SGK prime esas kazanca dahil edilmez (5510 sayılı Kanun, m. 80).
- Vergi: Gelir Vergisi Kanunu’na göre ise ücretin bir parçası olarak kabul edilir ve gelir vergisi ile damga vergisine tabidir.

Sonuç

Kasa tazminatı, işyerinde nakit ve değerli evrak işlemlerinden sorumlu çalışanlara, bu sorumlulukları nedeniyle ödenen bir ek ücrettir. Tazminat, çalışanların üstlendikleri sorumluluğun karşılanması ve oluşabilecek risklerin dengelenmesi için önemlidir. Ancak bu tazminatın ödenmesinde, çalışanın fiilen kasa işlemleri yürütüp yürütmediği ve işverenin uygulamalarının şeffaf olup olmadığı kritik rol oynar. Yargıtay kararları, bu tür sorumlulukların değerlendirilmesinde adil bir yaklaşımın benimsenmesi gerektiğini açıkça ortaya koymaktadır.

Öneriler

1. Toplu İş Sözleşmelerinin Güçlendirilmesi: TİS’lerde kasa tazminatının hangi durumlarda ödeneceği detaylıca belirtilmelidir. Özellikle pozisyonlar, tazminat oranları ve ödeme şartları açıkça düzenlenmelidir.
2. Denetim Mekanizmalarının Güçlendirilmesi: Çalışanın fiilen kasa işlemleri yürütüp yürütmediği düzenli olarak denetlenmelidir. Böylece tazminat ödemelerinde adalet sağlanabilir.
3. İşveren ve Çalışan Haklarının Dengelenmesi: Kasa tazminatı ödemelerinde hem işverenin mali yükümlülüklerini hem de çalışanın emeğinin karşılığını almasını sağlayacak bir sistem oluşturulmalıdır.
4. Eğitim ve Bilgilendirme: İşverenler ve çalışanlar arasında kasa tazminatının kapsamı ve uygulamaları hakkında farkındalık yaratacak eğitimler düzenlenmelidir.

Kaynaklar

1. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Yönergesi.
2. Yargıtay 9. ve 22. Hukuk Daireleri Kararları.
3. İrem Polat Hukuk Bürosu - [irempolat.av.tr](https://irempolat.av.tr/kasa-tazminati-yargitay-kararlari.html)
4. Hukuki.Net - [hukuki.net](https://www.hukuki.net/showthread.php?66598-Kasa-tazminati)
5. İş Kanunu - [iskanunu.com](https://iskanunu.com/sizin-sorduklariniz/kasa-tazminati-hakkinda-bilinmeyenler)

21.01.2025

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.

>> YILIN KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL + KDV  Ayrıntılar için tıklayın.