Ümit Zafer
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
u.zafer@outlook.com

Fazla Çalışma Ücretlerinin Hukuki Boyutu ve Yargıtay Kararları

4857 sayılı İş Kanunu, Türkiye’de işçi ve işveren ilişkilerini düzenleyen temel yasalardan biridir. Kanun’un fazla çalışma hükümleri, işçilerin haklarının korunması açısından kritik öneme sahiptir. Fazla çalışma, haftalık 45 saati aşan çalışmalara denir ve bu durumda işçilere, normal çalışma ücretinin %50 fazlası oranında fazla mesai ücreti ödenmelidir. Ancak, uygulamada fazla çalışma ücretlerinin doğru hesaplanması ve ödenmesi sıkça sorun yaratmakta ve yargıya taşınmaktadır. Bu çalışmada, fazla çalışma ücretlerinin hukuki boyutu ve Yargıtay kararları ışığında değerlendirilecektir.

Fazla Çalışma Ücretlerinin Hukuki Dayanağı

4857 sayılı İş Kanunu’nun 41. maddesi, fazla çalışmayı ve ücretlendirilmesini düzenler. İşçinin haftalık çalışma süresi 45 saati aşarsa, fazla çalışma söz konusu olur ve bu çalışmalara işçiye normal ücretin %50 fazlası oranında ödeme yapılması gerekmektedir. Ancak işçinin yazılı onayı olmadan fazla çalışma yaptırılması da hukuka aykırıdır. Bununla birlikte, bazı iş kollarında fazla çalışma süreleri sınırlıdır ve işçi sağlığı gözetilerek düzenlemeler getirilmiştir.

Fazla çalışma süreleri ve ücretleri işveren tarafından doğru şekilde hesaplanmadığında, işçilerin iş akdini feshetme hakları doğabilir. Bu durum, Yargıtay kararlarıyla da desteklenmektedir.

Yargıtay Kararları Işığında Fazla Çalışma Ücretleri

Fazla çalışma ile ilgili en çok karşılaşılan sorunlardan biri, fazla çalışma ücretlerinin ödenmemesi veya eksik ödenmesidir. Bu durumlarda Yargıtay, işçilerin lehine kararlar vermekte ve işverenlerin, fazla çalışma kayıtlarını doğru şekilde tutma zorunluluğu olduğunu belirtmektedir.

Örneğin, Yargıtay 9. Hukuk Dairesi’nin E. 2014/36136, K. 2016/20408 sayılı kararı fazla çalışma ücretinin ödenmemesi durumunda işçinin iş akdini haklı nedenle fesih hakkını kullanabileceğini ortaya koymaktadır. Bu kararda, işçinin fazla mesai yaptığını ispat etmesi ve işverenin bu çalışmayı kayıt altına almamış olması durumunda, fazla çalışma ücretlerinin hesaplanıp işçiye ödenmesine hükmedilmiştir. İşçinin fazla çalışma iddiası tanık ifadeleri ve işyerindeki iş düzenine dayanılarak kabul edilmiştir.

Yargıtay kararlarında, fazla çalışma ücretlerinin eksik ödenmesi veya hiç ödenmemesi durumunda işçinin iş sözleşmesini haklı nedenle feshedebileceği ve kıdem tazminatına hak kazanabileceği yönünde birçok örnek bulunmaktadır. Bu kararlar, işverenlerin fazla çalışma sürelerini düzenli ve şeffaf bir şekilde takip etme zorunluluğunu ortaya koymaktadır.

Sonuç

Fazla çalışma ücretleri, işçi-işveren ilişkilerinde büyük bir önem taşır. İşverenlerin, fazla çalışma sürelerini doğru bir şekilde hesaplayıp ödemeleri, iş uyuşmazlıklarının önlenmesi açısından kritik öneme sahiptir. Yargıtay kararları, fazla çalışma ücretlerinin ödenmemesi durumunda işçilerin lehine sonuçlar doğurmakta ve işçilerin haklarını korumaktadır.

Öneriler

• İşverenlerin, fazla çalışma sürelerini ve ücretlerini düzenli bir şekilde kayıt altına alması yasal bir zorunluluktur. İşçilerin fazla mesai yapmaları durumunda, işverenler bu süreleri ve ödemeleri doğru şekilde belgelendirmelidir.

• İşçiler, fazla çalışma yaptıklarını ve ücretlerinin eksik ödendiğini düşündüklerinde haklarını aramak için öncelikle işverene yazılı olarak başvurmalı, çözüme ulaşılamaması durumunda yasal yollara başvurmalıdır.

• İşverenlerin, fazla çalışma izinlerini yazılı onaylarla alarak işçi sağlığını gözetmesi, hukuki süreçlerde karşılaşılabilecek sorunları önleyebilir.

Kaynaklar

• 4857 sayılı İş Kanunu, Resmî Gazete, 10 Haziran 2003, No. 25134.

• Yargıtay 9. Hukuk Dairesi, E. 2014/36136, K. 2016/20408, Karar Tarihi: 14.11.2016.

• Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Fazla Çalışma ve Fazla Sürelerle Çalışma Yönetmeliği, Resmî Gazete, 06 Nisan 2004, No. 25425.

23.10.2024

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> YIL SONU KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV
     Ayrıntılar için tıklayın.

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.