Ümit Zafer
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
u.zafer@outlook.com

Toplu İş Sözleşmesine Tabi İşyerlerinin Sözleşme Süreçleri ve Çalışanların Sözleşmeye Bağlı Ücret Ve Ücret Farklarının Hesaplaması İle Beyan Süreleri

Günümüzde bir çok çalışanın kendilerini güvence altında tutan bir yapı olduğu için sendika üyeliği ile toplu iş sözleşmesi şartlarına tabi olmayı tercih etmektedir.

Peki her sendika üyeliği olan çalışan toplu sözleşmenin vermiş olduğu haklardan faydalanabilir mi veya üyesi olduğu sendika işveren ile toplu iş sözleşmesi imzalayabilir mi?

Bu yazımızda toplu iş sözleşmesine tabi işyerlerinin sözleşme yetki işlemlerinden sonra mevcut ücret ve anlaşma sağlandıktan sonra meydana gelen ücret farklarının hesaplanması, ücret farkından kaynaklı sigorta ve stopaj ödemelerinin nasıl beyan edileceği ile süreçleri ele alacağız.

Öncelikle sendika ücret hesapları ile sözleşmeden kaynaklı ücret fark hesaplamalarından bahsetmek için sendika kanun maddelerine ve tanımlarını inceleyelim.

Sendika ve Toplu İş Sözleşmesi Nedir?

 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunun  18.10.2012 tarihinde kabul edilen ve 07.11.2012 tarihinde 28460 sayılı resmi gazetede yayınlanan hali ile sendika ve toplu iş sözleşmesinin Madde 2 – ğ ve h bentlerinde aşağıdaki gibi tanımlanmıştır

ğ) Sendika: İşçilerin veya işverenlerin çalışma ilişkilerinde, ortak ekonomik ve sosyal hak ve çıkarlarını korumak ve geliştirmek için en az yedi işçi veya işverenin bir araya gelerek bir işkolunda faaliyette bulunmak üzere oluşturdukları tüzel kişiliğe sahip kuruluşları,

h) Toplu iş sözleşmesi: İş sözleşmesinin yapılması, içeriği ve sona ermesine ilişkin hususları düzenlemek üzere işçi sendikası ile işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işveren arasında yapılan sözleşmeyi,

ı) Üst kuruluş: Konfederasyonları,

i) Yönetici: Kuruluşun ve şubesinin yönetim kurulu üyelerini,

ifade eder.

Sendika Üyeliği ve Üyeliğin Kazanılması

6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunun  18.10.2012 tarihinde kabul edilen ve 07.11.2012 tarihinde 28460 sayılı resmi gazetede yayınlanan hali ile sendika üyeliği ve üyeliğinin kazanılması Madde 17’de açıklanmıştır.

MADDE 17 –

 (1) On beş yaşını dolduran ve bu Kanun hükümlerine göre işçi sayılanlar, işçi sendikalarına üye olabilir.

(2) Bu Kanun anlamında işveren sayılanlar, işveren sendikalarına üye olabilir.

(3) Sendikaya üye olmak serbesttir. Hiç kimse sendikaya üye olmaya veya olmamaya zorlanamaz. İşçi veya işverenler aynı işkolunda ve aynı zamanda birden çok sendikaya üye olamaz. Ancak aynı işkolunda ve aynı zamanda farklı işverenlere ait işyerlerinde çalışan işçiler birden çok sendikaya üye olabilir. İşçi ve işverenlerin bu hükme aykırı şekilde birden çok sendikaya üye olmaları hâlinde sonraki üyelikler geçersizdir.

(4) Bir işyerinde yardımcı işlerde çalışan işçiler de, işyerinin girdiği işkolunda kurulu bir sendikaya üye olabilir.

(5) Sendikaya üyelik, Bakanlıkça sağlanacak elektronik başvuru sistemine e-Devlet kapısı üzerinden üyelik başvurusunda bulunulması ve sendika tüzüğünde belirlenen yetkili organın kabulü ile e-Devlet kapısı üzerinden kazanılır. Üyelik başvurusu, sendika tarafından otuz gün içinde reddedilmediği takdirde üyelik talebi kabul edilmiş sayılır. Haklı bir neden gösterilmeden üyelik başvurusu kabul edilmeyenler, bu kararın kendilerine tebliğinden itibaren otuz gün içinde dava açabilir. Mahkemenin kararı kesindir. Mahkemenin davacı lehine karar vermesi hâlinde üyelik, red kararının alındığı tarihte kazanılmış sayılır.

Kanun maddesinden de anlaşılacağı üzere 15 yaşını doldurmuş her çalışan çalıştığı işkolunda e-devlet üzerinden sendikaya üye olması konusunda serbesttir. Ancak sendika üyesi olan her çalışan toplu sözleşme koşullarına tabi olmayabilir. Çünkü bazı toplu iş sözleşmelerinde bazı meslek grupları sendika üyeliği olsa dahi sözleşme şartlarına tabi olmadığı ile ilgili madde konulabilir. Örnek; İşveren vekilleri, genel müdürler, şef, mühendis gibi.

Toplu İş Sözleşmesinin Genel Esasları ile Toplu İş Sözleşmesinin Yapılması

6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunun  18.10.2012 tarihinde kabul edilen ve 07.11.2012 tarihinde 28460 sayılı resmi gazetede yayınlanan yedinci bölümünde bu duruma ilişkin esaslar açıklanmıştır.

Toplu iş sözleşmesi ve çerçeve sözleşmenin içeriği

MADDE 33 – (1) Toplu iş sözleşmesi, iş sözleşmesinin yapılması, içeriği ve sona ermesine ilişkin hükümleri içerir.

(2) Toplu iş sözleşmesi, tarafların karşılıklı hak ve borçları ile sözleşmenin uygulanması ve denetimini ve uyuşmazlıkların çözümü için başvurulacak yolları düzenleyen hükümleri de içerebilir.

(3) Çerçeve sözleşme, sözleşmenin tarafı olan işçi ve işveren sendikasının üyeleri hakkında uygulanır ve meslekî eğitim, iş sağlığı ve güvenliği, sosyal sorumluluk ve istihdam politikalarına ilişkin düzenlemeleri içerebilir.

(4) Çerçeve sözleşme, taraflardan birinin çağrısı ve karşı tarafın çağrıya olumlu cevap vermesi ile en az bir, en çok üç yıl için yapılır.

(5) Toplu iş sözleşmeleri ve çerçeve sözleşmeler, Anayasaya ve kanunların emredici hükümlerine aykırı düzenlemeler içeremez.

Toplu iş sözleşmesinin kapsamı ve düzeyi

MADDE 34 – (1) Bir toplu iş sözleşmesi aynı işkolunda bir veya birden çok işyerini kapsayabilir.

(2) Bir gerçek ve tüzel kişiye veya bir kamu kurum ve kuruluşuna ait aynı işkolunda birden çok işyerinin bulunduğu işyerlerinde, toplu iş sözleşmesi ancak işletme düzeyinde yapılabilir.

(3) Grup toplu iş sözleşmesi, tarafların anlaşması üzerine bir işçi sendikası ile bir işveren sendikası arasında, birden çok üye işverene ait aynı işkolunda kurulu işyerleri ve işletmeleri kapsamak üzere yapılır.

(4) İşletme toplu iş sözleşmesi yapılacak işyerlerinin aranılan niteliğe sahip olup olmadıklarına ilişkin uyuşmazlıklar, işletme merkezinin bulunduğu yerdeki mahkemede on beş gün içinde karara bağlanır. (Değişik cümle: 12/10/2017-7036/32 md.) Karar hakkında istinaf yoluna başvurulması hâlinde bölge adliye mahkemesi on beş gün içinde kesin olarak karar verir.

Toplu iş sözleşmesinin şekli ve süresi

MADDE 35 – (1) Toplu iş sözleşmesi yazılı olarak yapılır.

(2) Toplu iş sözleşmesi en az bir ve en çok üç yıl süreli olarak yapılabilir. Toplu iş sözleşmesinin süresi, sözleşmenin imzalanmasından sonra taraflarca uzatılamaz, kısaltılamaz ve sözleşme süresinden önce sona erdirilemez.

(3) Faaliyetleri bir yıldan az süren işlerde uygulanmak üzere yapılan toplu iş sözleşmelerinin süresi bir yıldan az olabilir. İşin bitmemesi hâlinde bu sözleşmeler bir yılın sonuna kadar uygulanır.

(4) Toplu iş sözleşmesi süresinin bitmesinden önceki yüz yirmi gün içinde, yeni sözleşme için yetki başvurusunda bulunulabilir. Ancak, yapılacak toplu iş sözleşmesi önceki sözleşme sona ermedikçe yürürlüğe giremez. 

Toplu iş sözleşmesinin hükmü

MADDE 36 – (1) Toplu iş sözleşmesinde aksi belirtilmedikçe iş sözleşmeleri toplu iş sözleşmesine aykırı olamaz. İş sözleşmelerinin toplu iş sözleşmesine aykırı hükümlerinin yerini toplu iş sözleşmesindeki hükümler alır. Toplu iş sözleşmesinde iş sözleşmelerine aykırı hükümlerin bulunması hâlinde ise iş sözleşmesinin işçi yararına olan hükümleri geçerlidir.

(2) Sona eren toplu iş sözleşmesinin iş sözleşmesine ilişkin hükümleri yenisi yürürlüğe girinceye kadar iş sözleşmesi hükmü olarak devam eder.

6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunun  sözleşme yapma ve yetki tespitlerini tamamlayan sendika ve işverenler Madde 44, Madde 45, Madde 46, Madde 47 ve Madde 48’e göre toplu iş sözleşmesi süreçleri tamamlanır.

MADDE 44 – (1) Tespit yazısına süresi içinde itiraz edilmemişse sürenin bitimini takip eden altı iş günü içinde; yapılan itiraz reddedilmişse ya da kendisine yetki şartlarına sahip olmadığı bildirilen sendikanın itirazı sonucunda yetki şartlarına sahip olduğunu tespit eden kesinleşmiş mahkeme kararının tebliğ edildiği tarihten itibaren altı iş günü içinde; ilgili sendikaya, Bakanlıkça bir yetki belgesi verilir.

Yetki belgesi bulunmaksızın yapılan toplu iş sözleşmesi

MADDE 45 – (1) Yetki belgesi bulunmaksızın yapılan bir toplu iş sözleşmesinde taraflardan birinin veya ikisinin yetki şartlarına sahip olmadığı ve bu nedenle sözleşmenin hükümsüzlüğü, Bakanlıkça durumun tespitinden itibaren kırk beş gün içinde, ilgililerce veya Bakanlıkça mahkemede dava yolu ile ileri sürülebilir.

(2) Talep hâlinde mahkeme, toplu iş sözleşmesinin uygulanmasını dava sonuna kadar durdurabilir.

Toplu görüşmeye çağrı

MADDE 46 – (1) Taraflardan biri, yetki belgesinin alındığı tarihten itibaren on beş gün içinde karşı tarafı toplu görüşmeye çağırır. Çağrı tarihi, çağrıyı yapan tarafça derhâl görevli makama bildirilir.

(2) Bu süre içerisinde çağrı yapılmazsa, yetki belgesinin hükmü kalmaz.

(3) Çağrıyı yapan taraf, toplu görüşmede ileri süreceği tekliflerin bütününü çağrı süresi içinde karşı tarafa vermek zorundadır. Ancak, tarafların toplu görüşme gereği ileri sürecekleri tekliflerde değişiklik yapma hakları saklıdır.

Toplu görüşmenin başlaması ve süresi

MADDE 47 – (1) Çağrının karşı tarafa tebliğ edildiği tarihten itibaren altı iş günü içinde taraflar toplu görüşmenin yer, gün ve saatini aralarında anlaşarak belirler ve bunu görevli makama yazı ile bildirir. Anlaşmaya varılamazsa, taraflardan birinin başvurusu üzerine, yapılacak ilk toplantının yeri, günü ve saati görevli makamca derhâl belirlenir ve taraflara bildirilir.

(2) İşçi sendikası, çağrı tarihinden itibaren otuz gün içinde yapılacak olan ilk toplantıya gelmez veya aynı süre içinde toplu görüşmeye başlamazsa yetkisi düşer.

(3) Toplu görüşmenin süresi, ilk toplantı tarihinden itibaren altmış gündür.

Toplu iş sözleşmesinin imzalanması, tevdi edilmesi ve işyerinde ilanı

MADDE 48 – (1) Toplu görüşmenin sonunda bir anlaşmaya varılırsa dört nüsha olarak düzenlenecek olan toplu iş sözleşmesi, taraf temsilcilerince imzalanır ve iki nüshası altı iş günü içinde çağrıyı yapan tarafça görevli makama tevdi edilir. Görevli makam sözleşmenin bir nüshasını Bakanlığa gönderir.

(2) İşveren, bir toplu iş sözleşmesi veya toplu iş sözleşmesi hükmündeki özel hakem veya Yüksek Hakem Kurulu kararı ile toplu hak uyuşmazlıklarında verilmiş mahkeme veya özel hakem kararlarını, işyeri veya işyerlerinde işçiler tarafından görülebilecek yerlere asmakla yükümlüdür.

Toplu iş sözleşmesi aşamalarına ilgili kanun maddelerini inceledikten sonra yazımızın esas konusu olan sözleşme görüşmelerinin başladığı süreçten imzalanıp ilan edildiği sürece kadar geçen sürede sendika üyesi çalışanlarının ücret farkları ve toplu iş sözleşmesine bağlı ücret hesaplamasında dikkat edilecek durumlara değineceğiz.

Sendikalı çalışanlara ait ücret ve ücret farkı hesaplamalarını aşağıdaki belirtilen sözleşme örneğinden yola çıkarak açıklamadan önce sözleşmeye dair bazı detayları açıklayalım.

01.01.2018-31.12.2021 tarihleri arasında imzalanmış toplu iş sözleşmesi (TİS)’nin ücret bilgileri aşağıdaki gibidir. Yeni TİS 28.03.2022 tarihinde imzalanarak 01.01.2022 tarihinden geçerli olmak üzere yürürlüğe girmiştir. Günlük brüt ücret ile sendika kıdem ücretine %50 zam uygulanmış diğer ücretler eski sözleşmede var olan şartlarla devam etmiştir. 01.01.2018-31.12.2021 tarihleri arasında imzalanan TİS’e ait ücret bilgileri aşağıdaki gibidir.

Ücretler yevmiye usulü olup 150,00 TL ve brüttür.

Sendika üyesi her çalışana işe giriş tarihi ve işyerindeki kıdem süresi dikkate alınarak sözleşme yürürlük tarihinden itibaren 1,50 TL sendika kıdem ücreti ödenir. Bu ödemede hafta tatilleri ve genel tatil günleri dikkate alınarak  fiili gün üzerinden hesaplanarak ödenir.

Fazla mesai, hafta tatili ve UBGT çalışmalarından kaynaklı ücretler hesaplanırken yevmiye+sendika kıdem ücreti dikkate alınacaktır.

Hafta tatili ve genel tatil günlerinde yapılan çalışmalar %50  zamlı hesaplanarak ödenir. Bu hesaplamada yevmiye+sendika kıdem ücreti dikkate alınarak hesaplanır.

Fili olarak işe devam eden her çalışana ilave 20,00 TL yan hak ödemesi yapılır. Bu ödemede hafta tatilleri ve genel tatil günleri ile yıllık izinli ve ücretli izinli olduğu günler dahil edilerek ödenir.

Vardiyalı çalışan sendika üyesi her personele yevmiyesinin %10 zamlı tutarı kadar vardiya zammı ödenir ve bu ücret hesaplanırken sendika kıdem ücreti dikkate alınarak hafta tatilleri ve genel tatillerde de ödenir.

Sendika üyesi her çalışandan bir günlük yevmiyesi kadar sendika aidatı kesilerek, üyesi olduğu sendikaya ödenir. (Gelir Vergisi Kanununun 63. maddesinin birinci fıkrasının (4) numaralı bendine istinaden, sendika üyelerinden kesilen aidatlar ücret bordroları hesaplanırken gelir vergisinden düşülerek hesaplanır)

Ücret hesaplamalarında daha önceki yazılarımızda önemini vurguladığımız puantaj kayıtları esas alınarak yapılacağından puantaj kayıtlarının doğru ve eksiksiz olmasının önemini bir defa daha hatırlatalım. Ücret Hesaplamalarında asgari geçim indirimi hesaplamaya dahil edilmemiştir. Ücret hesaplamalarında gelir vergisi dilimi %15 olarak dikkate alınacaktır.

Sendika üyesi çalışanın yeni sözleşme yürürlüğe girmeden önce mevcut yevmiyelerine ilişkin ocak 2022 ve şubat 2022 ayı puantaj bilgileri esas alınarak örnek ücret hesaplaması aşağıdaki gibidir. Personel 01.01.2022 tarihinde 1 günlük genel tatil çalışması mevcuttur. Yeni TİS yürürlüğe girene kadar eski sözleşme geçerli olacağından, 01.01.2018-31.12.2021 tarihleri arasında uygulanan sözleşme ücretleri üzerinden hesaplama yapılması gerekmektedir.

Ocak 2022 Ücret ve Puantaj Bilgileri
Ücret Bilgileri
Günlük Brüt Yevmiye			:	₺150,00
İşe Giriş Tarihi			:	01.02.2015
TİS Yürürlük Tarihi			:	01.01.2018
Sendika Üyeliği Ücreti			:	₺4,44
Fazla Mesai Ücreti			:	₺30,89
Hafta Tatili ve UBGT Ücreti			:	₺231,66
Yan Ödeme			:	₺20,00
Vardiyalı Çalışma Ücreti			:	₺15,44
Puantaj Bilgileri
Normal Çalışma			:	24
Genel Tatil			:	1
Hafta Tatili			:	4
Ücretli İzin			:	0
Yıllık İzin			:	1
Ücretsiz İzin			:	1
Sıhhı İzin			:	0
Mazeretsiz İzin			:	0
Ücret Günü			:	30
Ücret Hesaplaması
Aylık Brüt Yevmiye			:	₺4.500,00
Sendika Üyeliği Ücreti			:	₺124,25
Yan Ödeme			:	₺580,00
Vardiyalı Çalışma Ücreti			:	₺432,43
Fazla Mesai			:	₺10,50
Fazla Mesai Ücreti			:	₺324,32
UBGT ve Genel Tatil Ücreti			:	₺231,66
Aylık Brüt Toplam			:	₺6.192,65
Sigorta Kesintisi %14			:	₺866,97
İşsizlik Sigorta Kesintisi %1			:	₺61,93
Gelir Vergisi Matrahı			:	₺5.113,75
Gelir Vergisi			:	₺767,06
Asgari Ücret Vergi İstisnası			:	₺638,01
Gelir Vergisi Kesintisi			:	₺129,05
Damga Vergisi			:	₺47,00
Asgari Ücret Damga Vergisi İstisnası			:	₺37,98
Damga Vergisi Kesintisi			:	₺9,02
Kesintiler Toplamı			:	₺1.066,97
Sendika Aidatı			:	₺150,00
Net Ücret			:	₺4.975,68
Şubat 2022 Ücret ve Puantaj Bilgileri
Ücret Bilgileri
Günlük Brüt Yevmiye	:	₺150,00
İşe Giriş Tarihi	:	01.02.2015
TİS Yürürlük Tarihi	:	01.01.2018
Sendika Üyeliği Ücreti	:	₺4,44
Fazla Mesai Ücreti	:	₺30,89
Hafta Tatili ve UBGT Ücreti	:	₺231,66
Yan Ödeme	:	₺20,00
Vardiyalı Çalışma Ücreti	:	₺15,44
Puantaj Bilgileri
Normal Çalışma	:	21
Genel Tatil	:	0
Hafta Tatili	:	4
Ücretli İzin	:	0
Yıllık İzin	:	2
Ücretsiz İzin	:	1
Sıhhı İzin	:	0
Mazeretsiz İzin	:	0
Ücret Günü	:	27
Ücret Hesaplaması
Aylık Brüt Yevmiye	:	₺4.050,00
Sendika Üyeliği Ücreti	:	₺110,94
Yan Ödeme	:	₺540,00
Vardiyalı Çalışma Ücreti	:	₺386,09
Fazla Mesai	:	₺10,50
Fazla Mesai Ücreti	:	₺324,32
UBGT ve Genel Tatil Ücreti	:	₺0,00
Aylık Brüt Toplam	:	₺5.411,35
Sigorta Kesintisi %14	:	₺757,59
İşsizlik Sigorta Kesintisi %1	:	₺54,11
Gelir Vergisi Matrahı	:	₺4.449,65
Gelir Vergisi	:	₺667,45
Asgari Ücret Vergi İstisnası	:	₺638,01
Gelir Vergisi Kesintisi	:	₺29,44
Damga Vergisi	:	₺41,07
Asgari Ücret Damga Vergisi İstisnası	:	₺37,98
Damga Vergisi Kesintisi	:	₺3,09
Kesintiler Toplamı	:	₺844,23
Sendika Aidatı	:	₺150,00
Net Ücret	:	₺4.417,12

Her iki aya ait örnek ücret hesabında personelin puantaj bilgileri esas alınarak yeni TİS henüz yürürlüğe girmediği için ücret hesabı eski sözleşmeye göre yapılmıştır. Üzerinde durulması gerek asıl önemli konu TİS’den kaynaklı oluşan ücret fark hesaplamasının nasıl yapılacağı ve resmi kurumlar beyanların nasıl yapılacağıdır.

Ücret Farklarının Hesaplanması ve Farklardan Kaynaklı Tutarların Muhtasar ve SGK Bildirimleri

Örnek olarak ilerlettiğimiz 01.01.2018-31.12.2021 tarihleri arasından yürürlükte olan ve yeni TİS imzalana kadar geçerli olan sözleşmenin 28.03.2022 tarihinde kabul edilerek 01.01.2022 tarihinde yürürlüğe girmesi ile çalışanların yeni sözleşmeden doğan haklarının hesaplanıp ücretlerinin ödenmesinin ve oluşan farklardan kaynaklı ilave sigorta matrahları ile gelir ve damga vergilerinin beyan edilmesi gerekmektedir. Ücret fark hesaplamalarına geçmeden önce beyan süreleri ile ilgili bilgileri paylaşalım.

Yeni TİS’in 28.03.2022 tarihinde yürürlüğe girdiği tarihte ocak ve şubat aylarına ait muhtasar beyanname ve sgk tahakkukları ilgili kamu kurumlarına bildirim süreleri dolmuş olmasına karşın, sendika fark hesaplarına ilişkin beyan bildirimlerinde durum biraz farklıdır.

Şöyleki,

• Sendikalı personellerin ücretlerinden kaynaklı ilave sigorta matahlarının tahakkuk işlemini yapabilmek için, önce bağlı olunan sigorta müdürlüğüne, sözleşmenin bir örneği ile birlikte e-bildirge sisteminin cezai durum oluşmadan işleme açılması için başvuru yapılması gerekmektedir.
• Başvuru işlemi sözleşmenin imza tarihini takip eden ayın en geç yirmi üçüne  kadar beyan edilmeli ve devam eden ayın son gününe kadar ödenmelidir.
• Ek Sgk beyanları fark oluşan her ay için ayrı ayrı bildirilerek tahakkuk işlemi tamamlanmalıdır. Yani örnek bordrolarda ocak ve şubat ayları için ayrı ayrı tahakkuk verilmesi gerekmektedir.
• Farklardan kaynaklı gelir ve damga vergisi kesintilerinin ise sözleşmenin imzalandığı aya ait muhsgk beyannamesinin matrahına ilave edilip en geç devam eden ayın (Nisan 2022) yirmi altısına kadar beyan edilip ödenmelidir.
• Muhtasar beyanname verdikten sonra bağlı olunan vergi dairesi ile herhangi bir anlaşmazlık ile karşı karşıya kalmamak için vergi dairesine dilekçe ile TİS hakkında bilgi verilebilir.

Yukarıda açıklanan aşamalardan sonra TİS’den kaynaklı ücret farklarını mevcut örneklerimiz üzerinden hesaplama yöntemlerini örnekler ile göstererek anlatmaya çalışalım. 01.01.2022 tarihinden geçerli olmak üzere günlük brüt ücret ve sendika üyeliği ücretine %50 zam uygulandığından ocak ve şubat aylarına ait net ücret farkları ile sgk ve muhtasar matrahlarını nasıl hesaplandığını anlatalım.

Bu aşamada dikkat edilecek bir diğer husus da sendika kıdem ücretinin yeni TİS tarihine göre revize edilip zamlı ücretin uygulanmasıdır. Bu nedenle TİS yürürlük tarihinin 01.01.2022 olarak dikkate alınması gerekmektedir. Böylece brüt ücret ve sendika kıdem ücretinden hesaplanan bütün yan ödeme kalemlerinin ücreti değişmiş olacaktır.

Asgari ücret istisnası zamsız bordrolarda dikkate alındığı için fark hesaplaması yapılırken asgari ücret istisnası dikkate alınmayacaktır.

Ocak Ayı ücret fark hesabı aşağıdaki gibidir

Ocak 2022 Ayına Ait Fark Hesabı
Ücret Bilgileri		Zamsız	Zamlı	Fark
Günlük Brüt Yevmiye	:	₺150,00	₺225,00	₺75,00
İşe Giriş Tarihi	:	01.02.2015	01.02.2015	01.02.2015
TİS Yürürlük Tarihi	:	01.01.2018	01.01.2022	01.01.2022
Sendika Üyeliği Ücreti	:	₺4,44	₺15,79	₺15,79
Fazla Mesai Ücreti	:	₺30,89	₺48,16	₺18,16
Hafta Tatili ve UBGT Ücreti	:	₺231,66	₺361,18	₺136,18
Yan Ödeme	:	₺20,00	₺20,00	₺20,00
Vardiyalı Çalışma Ücreti	:	₺15,44	₺24,08	₺9,08
Aylık Brüt Yevmiye	:	₺4.500,00	₺6.750,00	₺2.250,00
Sendika Üyeliği Ücreti	:	₺124,25	₺442,05	₺317,80
Yan Ödeme	:	₺580,00	₺580,00	₺0,00
Vardiyalı Çalışma Ücreti	:	₺432,43	₺674,21	₺241,78
Fazla Mesai	:	₺10,50	₺10,50	₺0,00
Fazla Mesai Ücreti	:	₺324,32	₺505,65	₺181,34
UBGT ve Genel Tatil Ücreti	:	₺231,66	₺361,18	₺129,53
Aylık Brüt Toplam	:	₺6.192,65	₺9.313,09	₺3.120,44
Sigorta Kesintisi %14	:	₺866,97	₺1.303,83	₺436,86
İşsizlik Sigorta Kesintisi %1	:	₺61,93	₺93,13	₺31,20
Gelir Vergisi Matrahı	:	₺5.113,75	₺7.691,13	₺2.577,37
Gelir Vergisi	:	₺767,06	₺1.153,67	₺386,61
Asgari Ücret Vergi İstisnası	:	₺638,01	₺638,01	₺0,00
Gelir Vergisi Kesintisi	:	₺129,05	₺515,66	₺386,61
Damga Vergisi	:	₺47,00	₺70,69	₺23,68
Asgari Ücret Damga Vergisi İstisnası	:	₺37,98	₺37,98	₺0,00
Damga Vergisi Kesintisi	:	₺9,02	₺32,71	₺23,68
Kesintiler Toplamı	:	₺1.066,97	₺1.945,33	₺878,36
Sendika Aidatı	:	₺150,00	₺225,00	₺75,00
Net Ücret	:	₺4.975,68	₺7.142,76	₺2.167,08

Şubat ayına ait ücret farkı hesaplaması aşağıdaki gibidir

Şubat 2022 Ayına Ait Fark Hesabı
Ücret Bilgileri		Zamsız	Zamlı	Fark
Günlük Brüt Yevmiye	:	₺150,00	₺225,00	₺75,00
İşe Giriş Tarihi	:	01.02.2015	01.02.2015	01.02.2015
TİS Yürürlük Tarihi	:	01.01.2018	01.01.2022	01.01.2022
Sendika Üyeliği Ücreti	:	₺4,44	₺15,79	₺15,79
Fazla Mesai Ücreti	:	₺30,89	₺48,16	₺18,16
Hafta Tatili ve UBGT Ücreti	:	₺231,66	₺361,18	₺136,18
Yan Ödeme	:	₺20,00	₺20,00	₺20,00
Vardiyalı Çalışma Ücreti	:	₺15,44	₺24,08	₺9,08
Aylık Brüt Yevmiye	:	₺4.050,00	₺6.075,00	₺2.025,00
Sendika Üyeliği Ücreti	:	₺110,94	₺394,69	₺283,75
Yan Ödeme	:	₺540,00	₺540,00	₺0,00
Vardiyalı Çalışma Ücreti	:	₺386,09	₺601,97	₺215,88
Fazla Mesai	:	₺10,50	₺10,50	₺0,00
Fazla Mesai Ücreti	:	₺324,32	₺505,65	₺181,34
UBGT ve Genel Tatil Ücreti	:	₺0,00	₺0,00	₺0,00
Aylık Brüt Toplam	:	₺5.411,35	₺8.117,31	₺2.705,96
Sigorta Kesintisi %14	:	₺757,59	₺1.136,42	₺378,83
İşsizlik Sigorta Kesintisi %1	:	₺54,11	₺81,17	₺27,06
Gelir Vergisi Matrahı	:	₺4.449,65	₺6.674,71	₺2.225,07
Gelir Vergisi	:	₺667,45	₺1.001,21	₺333,76
Asgari Ücret Vergi İstisnası	:	₺638,01	₺638,01	₺0,00
Gelir Vergisi Kesintisi	:	₺29,44	₺363,20	₺333,76
Damga Vergisi	:	₺41,07	₺61,61	₺20,54
Asgari Ücret Damga Vergisi İstisnası	:	₺37,98	₺37,98	₺0,00
Damga Vergisi Kesintisi	:	₺3,09	₺23,63	₺20,54
Kesintiler Toplamı	:	₺844,23	₺1.604,42	₺760,19
Sendika Aidatı	:	₺150,00	₺225,00	₺75,00
Net Ücret	:	₺4.417,12	₺6.287,89	₺1.870,77

Yapılan hesaplamalara göre oluşan özet tablo aşağıdaki gibidir

Aylar	Beyan Edilecek Sgk Matrahı	Beyan Edilecek Muhtasar Matrahı	Beyan Edilecek Gelir Vergisi Matrahı	Beyan Edilecek Gelir Vergisi	Beyan Edilecek Damga Vergisi	Ek Ödenecek Sendika Aidatı	Net Ödenecek Ücret Farkı
Ocak	₺3.120,44	₺3.120,44	₺2.577,37	₺386,61	₺23,68	₺75,00	₺2.167,08
Şubat	₺2.705,96	₺2.705,96	₺2.225,07	₺333,76	₺20,54	₺75,00	₺1.870,77
	₺5.826,40	₺5.826,40	₺4.802,44	₺720,37	₺44,22	₺150,00	₺4.037,85

Sonuç olarak,

Tis’e bağlı ücret hesaplamalarında dikkat edilecek aşamalar olduğu gibi puantaj bilgileri ücret hesabının en büyük yol göstericisidir. Her TİS’in bitiş ve yeni sözleşmenin anlaşmaya varıldığı tarihe kadar eski sözleşme aynen devam edeceğinden fark hesapları oluşmakta ve bu hesaplamalar dikkatle ve doğru bir şekilde yapılarak sigorta ve vergi kesintilerinin bildirimlerinin vaktinde yapılması gerekmektedir.

Kaynak

6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu

5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu

213 Sayılı Vergi Usul Kanunu

193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu

https://www.mevzuat.gov.tr

26.10.2022

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.