Uğur Gürel
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Altınbaş Üniversitesi
Mali İşler, Bütçe ve Satın Alma Daire Başkanı
ugur.gurel@altinbas.edu.tr

Vakıf Üniversitelerinin Damga Vergisi Karşısındaki Durumu

Vakıf üniversitesi, gelirlerini sadece kendi üniversitelerini ve mülkiyeti üniversitelere ait kurum ve kuruluşları geliştirmek amacıyla harcamak kaydıyla, vakıflar tarafından kanunla kurulmuş bulunan kamu tüzel kişiliğine sahip, yüksek düzeyde araştırma, eğitim-öğretim, bilimsel araştırma, yayın ve danışmanlık yapan, fakülte, enstitü, yüksekokul, meslek yüksekokul, destek, hazırlık okulu veya birimleri, benzeri kuruluş ve birimlerden oluşan bir yükseköğretim kurumudur.

2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 56. maddesinin 3708/3 sayılı Kanunla değişen (b) fıkrasına göre, Üniversiteler ve yüksek teknoloji enstitüleri genel bütçeye dahil kamu kurum ve kuruluşlarına tanınan mali muafiyetler, istisnalar ve diğer mali kolaylıklardan aynen yararlanırlar. Ek: 7 Maddesine göre ise vakıflarca kurulacak yüksek öğretim kurumları bu Kanunun 56. maddesinde yer alan mali kolaylıklardan, muafiyetlerden ve istisnalardan aynen istifade edecekleri belirtilmiştir.

2547 sayılı kanuna göre Vakıf Üniversiteleri genel bütçeye dahil kamu kurum ve kuruluşlarına tanınan mali muafiyetler, istisnalardan aynen yararlanır maddesini konuyla ilgili bir diğer kanun olan 488 sayılı Damga Vergisi Kanunu üzerinde incelersek;

488 sayılı Damga Vergisi Kanununun 1. maddesinde, bu Kanuna ekli (1) sayılı tabloda yazılı kağıtların damga vergisine tabi olduğu;3. maddesinde, damga vergisi mükellefinin kağıtları imza edenler olduğu ve resmi dairelerle kişiler arasındaki işlemler nedeniyle düzenlenen kağıtların damga vergisinin kişiler tarafından ödeneceği; 8. maddesinde, bu Kanunda yazılı resmi daireden maksadın genel ve özel bütçeli idarelerle, il özel idareleri, belediyeler ve köylerin olduğu, bu dairelere bağlı olup ayrı tüzel kişiliği bulunan iktisadi işletmelerin resmi daire sayılmayacağı belirtilmiştir.

Damga Vergisi Kanununda bu maddeye bakıldığında genel ve özel bütçeli idarelerin resmi kurum olarak sayıldığı bu kurumların kişilerle yaptığı sözleşmelerin kişiler tarafından ödenmesi gerektiği belirtilmiştir. Bu durumda gerek 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun Vakıf Üniversitelerinin genel bütçeye dahil kamu kurum ve kuruluşlarına tanınan mali kolaylıklardan aynen yararlanacağı hükmü ile birleştirdiğimizde şu sonuca varabiliriz:

Vakıf Üniversitelerinin özel kurum veya kişilerle yapacağı her türlü damga vergisini doğuran kâğıdın imzalanması neticesinde ortaya çıkan verginin özel kurum veya kişiler tarafından ödeneceğini direkt olarak söyleyebiliriz.

Bir parantez açmak gerekir ki Vakıf Üniversiteleri İktisadi İşletmeleri bu kapsama girmemektedir. Çünkü yine Damga Vergisi Kanununda ayrı tüzel kişiliği bulunan iktisadi işletmelerin resmi daire sayılmayacağı hükmüne yer verilmiştir.

Bu durumda Vakıf Üniversiteleri özel kişi ve kurumlarla değil de kamu kurum ve kuruluşları ile damga vergisini doğuran bir sürecin parçası olursa ne olur? Bu sorunun cevabı da yine Damga Vergisi Kanununda açıklanmıştır. Buna göre, Damga Vergisi Kanunu ekli (2) sayılı tablonun, "I- Resmi İşlerle İlgili Kağıtlar" başlıklı bölümünün A/1 numaralı fıkrasında, resmi daireler arasındaki işlemleri kapsayan kağıtların damga vergisinden istisna olduğu belirtilmektedir.

O zaman Vakıf Üniversitelerinin 2547 sayılı Kanun kapsamında genel bütçeye dahil kamu kurum ve kuruluşlarına tanınan mali muafiyetler, istisnalardan aynen yararlanır maddesiyle remi daire olarak tanımlandığı ve resmi dairelerin kendi aralarında imzaladığı kağıtların kanunda “Resmi İşlerle İlgili Kağıtlar” kapsamına sokulduğu ve damga vergisinden istisna tutulduğu, yine özel kurum ve kişilerle imzaladığı belgelere yönelik ise yine bahsedilen kanunlarla sağlanan kolaylıklardan dolayı doğan damga vergisinin Üniversite tarafından değil özel kişi veya kurumlar tarafından ödenmesi gerektiği açık olarak anlaşılmaktadır.

Peki bu anlatılanlardan yola çıkarak Vakıf Üniversitelerinin Damga Vergisi karşısında hiç sorumluluğu yok mudur? Tamamen bu verginin dışındadır diyebilir miyiz?

Bu soruya yine 488 sayılı Damga Vergisi Kanunu açıkça cevap vermiştir. Damga Vergisi Kanununun 24. Maddesinde “Birden fazla kişi tarafından imza edilen kâğıtlara ait vergi ve cezanın tamamından imza edenler müteselsilen sorumludurlar. Bunlar arasında vergiden müstesna olanların bulunması Damga Vergisinin noksan ödenmesini gerektirmez. Damga Vergisinden muaf kuruluşlarca kişilerin (1) sayılı tabloda yer alan işlemleriyle ilgili olarak düzenlenen ve sadece bu kurumların imzasını taşıyan kağıtlara ait verginin tamamı kişiler tarafından ödenir. Ancak bu kağıtlara ait verginin hiç ödenmemesi veya noksan ödenmesi halinde vergi ve cezanın tamamından kişilerle birlikte kurumlar müteselsilen sorumludurlar.”

Sonuç olarak, Vakıf Üniversiteleri ile kamu kurum ve kuruluşları arasında imzalanan kağıtlar kanunda resmi kağıtlar olarak nitelendiğinden damga vergisinden istisnadır, yine Vakıf Üniversitelerinin özel kurum ve kişilerle imzaladığı kağıtlardan damga vergisi doğar ve ödeme yükümlülüğü özel kişi ve kurumlardadır. Tüm bunlar ise Vakıf Üniversitesinin Damga Vergisi karşısındaki sorumluluğunu ortadan kaldırmaz, özel kişi veya kurumlarla imzalanan kağıtların damga vergileri bu kişi veya kurumlar tarafından ödenmediği taktirde Vakıf Üniversitesi ödeme ve cezalarından müteselsilen sorumludur.

Vakıf Üniversitelerinin Beyanname Damga Vergileri Karşısındaki Durumu

Vakıf Üniversitelerinin Damga Vergisi karşısındaki durumunu yukarıda hem 2547 sayılı kanun hem de 488 sayılı Damga Vergisi Kanunu çerçevesinde inceledik. Bu kapsamda Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından paralel açıklamalarla 2011 ve 2012 yıllarında Vakıf Üniversitelerinin Vergi Kanunları karşısındaki durumu konulu 2 tane özelgesi de bulunmaktadır.

Vakıf Üniversitelerinin damga vergisi karşısındaki durumu bu şekildeyken acaba yükümlü olduğu ve her ay verdiği KDV beyannamesi, KDV 2 Beyannamesi, Muhtasar Beyanname (1003A ve 1003B) gibi beyannamelerde çıkan damga vergisini ödemeli midir?

Öncelikle şunu belirtmek gerekir ki, evrakın elektronik ortamda imzalanması veya elektronik veri şeklinde oluşturulması damga vergisini ortadan kaldırmaz.

Beyannameler yukarıda açıklanan kanunlarda belirtildiği üzere iki resmi kurum arasında oluşmuşsa damga vergisinden istisnadır maddesi kapsamına tam olarak giren bir örnektir.

Konuyla alakalı idareye konu sorulduğunda da özelge ile yukarıda yer alan açıklamalarımıza paralel açıklamalar yapılmıştır. Bu kapsamda Vakıf üniversitesinin resmi dairelere verdiği beyannamelerin de damga vergisine tabi tutulmaması gerektiği belirtilmiştir.

Bu durumda verilen beyannamelerde “Özel Onay” butonu tıklanarak Damga Vergisi Muafiyeti anlamını taşıyan “DVM” kutucuğu işaretlenerek beyanname verilmelidir.

13.06.2024

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.