Ufuk Ünal
İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı
E. Sosyal Güvenlik Denetmeni
ufuk-unal@hotmail.com

Belge, Bildirge ve Beyannamelerin Kasten Gerçeğe Aykırı Olarak Düzenlenmesi

1. Giriş

Sosyal Güvenlik Kurumunda işyeri tescili bulunan işyerleri tarafından işe giriş ve işten ayrılış, aylık prim hizmet belgesi, vizite, iş kazası ve meslek hastalığı vb. bildirimler yapılmaktadır. Birden fazla işyeri dosyasının bulunan işyerlerinde sigortalıların fiilen çalıştıkları işyeri dosyası yerine diğer işyeri dosyalarından sigortalı bildirimlerinin yapıldığı görülmektedir. Bu durumun işveren ya da Kurum tarafından tespiti halinde sigortalının fiilen çalıştığı işyeri dosyasına gün, kazanç ve bildirgelerinin aktarımı yapılmaktadır. Bu sigortalılara dair yükümlülüklerin yasal süreler dahilinde yerine getirildiğinin anlaşılması halinde, idari para cezası, gecikme cezası ve gecikme zammı uygulanmadan, sigortalı hizmetleri ile varsa bu hizmetler karşılığı yapılan tahsilatların asıl işverene aktarımı yapılacaktır.

Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından aktarım işlemleri için bir sınır konulmuştur. 5 Aralık 2017 tarihli, 30261 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan "Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinde Yapılan Değişikliğe İlişkin Yönetmelik" ile Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinde bazı düzenlemeler yapılmış olup, yapılan düzenlemeler kapsamında anılan yönetmeliğin 28 inci maddesi ile yürürlükte bulunan yönetmeliğe "Belge, Bildirge ve beyannamelerin kasten gerçeğe aykırı olarak düzenlenmesi" başlıklı Ek 7. madde eklenmiştir.

2. Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği Ek 7. Madde

Yayımı tarihinden itibaren uygulamaya konulan Ek 7. madde; "Kanuna göre Kuruma verilmesi gereken belge, bildirge ve beyannamelerin, daha az prim ödemek, yararlanamayacağı sigorta prim teşvik, destek veya indirimlerinden yararlanmak veya daha fazla yararlanmak, özel nitelikteki inşaat işleri ve ihale konusu işlerde asgari işçilik tutarını tamamlamak, iş kazası ve meslek hastalığı, hastalık, analık, genel sağlık, malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarından haksız menfaat sağlamak gibi amaçlarla kasten gerçeğe aykırı olarak düzenlendiğinin tespit edilmesi halinde 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 204 üncü, 206 ncı ve 207 nci maddeleri kapsamında Cumhuriyet Savcılıklarına suç duyurusunda bulunulur. Bu bildirimler sonucunda prim ödenmiş olduğunun tespiti halinde primler Kuruma irat kaydedilir, primlerin ödenmemiş olması halinde ise tahsil cihetine gidilmez. Bu maddeyle ilgili usul ve esaslar Kurumca belirlenir." hükmünü içermektedir.

Daha az prim ödemek, teşvik veya indirimlerden yararlanmak, asgari işçilik tutarını tamamlamak, sigorta kollarından menfaat sağlamak kasten gerçeğe aykırı belge düzenleme kapsamına alınmış, ödenen primlerin irat kaydedileceği ve suç duyurusunda bulunulacağı belirtilmiştir.

3. 2020/20 Sayılı İşveren İşlemleri Genelgesi

2020/20 sayılı İşveren İşlemleri Genelgesinin 10. Belge, bildirge ve beyannamelerin kasten gerçeğe aykırı olarak düzenlenmesi başlıklı kısmında:

“Aylık Prim ve Hizmet Belgesini veya Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesini,

-Daha az prim ödemek,

-Yararlanamayacağı sigorta prim teşvik, destek veya indirimlerinden yararlanmak veya daha fazla yararlanmak,

-Özel nitelikteki inşaat işleri ve ihale konusu işlerde asgari işçilik tutarını tamamlamak,

-İş kazası ve meslek hastalığı, hastalık, analık, genel sağlık, malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarından haksız menfaat sağlamak,

gibi amaçlarla kasten gerçeğe aykırı olarak düzenlendiğinin, Mahkeme kararları, Kurumun denetim ve kontrol ile görevlendirilmiş memurlarınca, fiilen yapılan denetimler sonucunda veya işyeri kayıtlarından yapılan tespitlerden ya da kamu idarelerinin denetim elemanlarınca kendi mevzuatları gereğince yapacakları soruşturma, denetim ve incelemeler neticesinde veya kamu kurum ve kuruluşları ile bankalar tarafından düzenlenen belge veya alınan bilgilerden tespit edilmesi halinde;

-Ünite hukuk servislerince 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 204 üncü, 206 ncı ve 207 nci maddeleri kapsamında Cumhuriyet Savcılıklarına suç duyurusunda bulunulacak,

-Bu bildirimler sonucunda prim ödenmiş olduğunun tespiti halinde, ödenen primler Kuruma irat kaydedilecek,

-Primlerin ödenmemiş olması halinde ise tahsil cihetine gidilmeyecektir.” denilmektedir.

Diğer taraftan, haksız menfaat elde etme amacı güdülmeden, aynı işverene ait birden fazla işyerinin bulunması ve sigortalıların fiilen çalıştırıldığı tespit edilen işyerinden değil de aynı işverene ait (fiilen çalışmadığı) diğer bir işyerinden bildirim yapıldığının tespit edilmesi ve düzenlenen raporda sigortalılara ait belgelerin, fiilen çalıştırıldığı işyerine aktarılmasının önerilmesi halinde; bildirim yapılan işyerinden yasal süresinde verilen belgeler ile bu belgelere ilişkin tahsilatların aktarım işlemi yapılacaktır.

4. 2020/8 Sayılı İdari Para Cezası Genelgesi

Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından yayımlanan 2020/8 sayılı İdari Para Cezası Genelgesinin 11. Diğer hususlar başlığının altında 11.11. kısmında “Çalışmaların fiili olması, prime esas kazanç ve günde değişiklik olmaması ve Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin Ek-7 nci maddesi kapsamında irat kaydedilecek bir durum olmaması halinde bir işyeri dosyasındaki sigortalıların diğer işyeri dosyasına aktarılması halinde aylık prim ve hizmet belgeleri, işe giriş ve işten ayrılış bildirgeleri yönünden idari para cezası uygulanmayacaktır.” denilmiştir.

Diğer bir ifadeyle çalışmaların fiili olmaması, aktarım nedeniyle prime esas kazanç ve günde değişiklik olması ve Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin Ek 7. maddesi kapsamında bir durum olması halinde idari para cezası uygulanacaktır.

5. Sonuç

Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından yapılan ihbar, şikayet yoluyla veya rutin olarak yapılan incelemeler sonucunda işyerine ait birden fazla işyeri dosyası açıldığı, sigortalıların fiilen çalışmadıkları işyeri dosyalarından sigortalı bildirimlerinin yapıldığı görülmektedir. Bu noktada gün ve kazanç kaybı olmaması durumunda kişilerin hizmetleri fiili çalışmanın olduğu işyeri dosyasına aktarılmakta herhangi bir cezai yaptırıma maruz kalınmamaktadır.

Ancak uygulamada en çok karşılaşılan durumlardan biri işyerleri tarafından daha az prim ödemek, teşviklerden yararlanmak ve özel nitelikteki inşaat işleri ve ihale konusu işlerde asgari işçilik tutarını tamamlamak adına kişilerin fiili çalışmasının bulunmadığı inşaat veya ihaleye konu işyeri dosyalarından sigortalı bildirimlerinin yapılmasıdır. İşverenler aktarım işlemlerinde ceza uygulanmadığı düşüncesi ile hareket etmektedirler.

Kişilerin çalışmasının fiili olmasına rağmen farklı dosyalardan teşvik veya asgari işçilik tamamlamak için bildirim yapılması durumunda işverenler aktarımdan dolayı hem işe giriş ve ayrılış bildirgeleri, her ay için ayrı ayrı olacak şekilde aylık prim hizmet belgeleri için idari para cezası uygulanacak hem ödenen primler irat kaydedilecek hem de kendilerine ödenen teşvik tutarlarını veya eksik hesaplanan asgari işçilik tutarlarını ödemek zorunda kalacaklardır. Ayrıca mevzuat hükümlerine göre bu işlemleri yapanlar hakkında ‘resmi belgede sahtecilik, resmî belgeyi bozmak, yok etmek veya gizlemek ve resmi belgenin düzenlenmesinde yalan beyan suçları’ kapsamında Cumhuriyet Savcılıklarına suç duyurusunda bulunulacaktır.

Sonuç olarak işverenlerin daha az prim ödemek, teşviklerden yararlanmak ve en önemlisi asgari işçilik tutarını tamamlamak için fiili çalışmanın olmadığı işyeri dosyasından yapılan sigortalı bildirimleri konusunda dikkatli olmaları, maddi kazanç elde etmeye çalışırken idari para cezası, hapis veya adli para cezasına maruz kalacaklarının farkında olmaları gerekmektedir.

28.12.2021

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.