Dr. Ufuk ÖZDEMİR
Yeminli Mali Müşavir
ufuk@proymm.com

Yurtiçi Dövizli Ticarette Kur Farkları ve Muhasebe Kaydı

22.10.2009 tarihinde yazmış olduğum Yurtiçi Dövizli Mal Alım Satımı İle Oluşan Kur Farklılıkları ile ilgili, Yurtiçi müşterilere düzenlenen dövizli faturanın bedeli ister döviz cinsinden, isterse TL karşılığı ödensin ödeme tarihi ile fatura düzenleme tarihi arasındaki kur değişiminden kaynaklanan kur farkının faturalamaya konu edilmesi gerekir. (Maliye Bakanlığı İstanbul Defterdarlığı’nın 09.08.2001 tarih ve KDV. MUK.B.07.4.DEF. 0. 34. 16. 812 sayılı muktezası) Lehine kur farkı oluşan firmanın karşı tarafa kur farkının içinden iç yüzde ile KDV hesaplamak suretiyle toplamda kur farkı kadar fatura düzenlemesi gerekir.

30.06.2007 tarih ve 26568 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan 105 nolu KDV Genel Tebliğinde aynı duruma vade farkı, kur farkı ve matrahta değişikliğe yol açan işlemlerde KDV uygulaması adı altında değinilmiş olup, bedelin döviz cinsinden veya dövize endekslenerek ifade edildiği işlemlerde bedelin kısmen veya tamamen vergiyi doğuran olayın vuku bulduğu tarihten sonra ödenmesi halinde, satıcı lehine ortaya çıkan kur farkı esas itibariyle vade farkı mahiyetinde olduğundan, matrahın bir unsuru olarak vergilendirilmesi gerekmektedir.

Buna göre, teslim ve hizmetin yapıldığı tarih ile bedelin tahsil edildiği tarih arasında ortaya çıkan lehte kur farkı için satıcı tarafından fatura düzenlenmek ve faturada gösterilen kur farkına, teslim veya hizmetin yapıldığı tarihte bu işlemler için geçerli olan oran uygulanmak suretiyle KDV hesaplanacaktır.

Bedelin tahsil edildiği tarihte alıcı lehine kur farkı oluşması halinde, kur farkı tutarı üzerinden alıcı tarafından satıcıya bir fatura düzenlenerek, teslim veya hizmetin yapıldığı tarihteki oran üzerinden KDV hesaplanması gerekmektedir denmektedir.

Düzenlenen dövizli faturalardan kaynaklanan cari hesap alacakları ister yurtiçi müşterilerden olsun, isterse yurtdışı müşterilerden, geçici vergi dönemlerinde ve hesap dönemi sonunda kur değerlemesinin yapılması gerekmektedir. ‘’Geçici vergi dönemlerinde ve hesap dönemi sonunda yapılan kur değerlemesi sonucunda ortaya çıkan kur farkları için fatura düzenlenmesi ve KDV hesaplanması gerekmez’’ demiştik, ancak bu konuda çok çeşitli yorumlar yapıldığını ve uygulamaların olduğunu gördüğüm için, işin mutfağında bir uygulamacı olarak polemiğe girmeden, idarenin muktezasından bir uygulama paylaşmak istiyorum.

         

1.10.2016 tarihinde (EURO=3.3548 TL)10.000 EURO+KDV Ürün Satmış Olalım, (10.000*3,3548=33.548)       

FATURAYI KESENİN MUHASEBE KAYDI

01/10/2016	BORÇ	ALACAK
120 ALICILAR       600 Y.İÇİ SATIŞLAR       391 HESAPLANAN KDV	39.587	33.548    6.039

 

 

10.10.2016 tarihinde satışlarımızla ilgili döviz ( EURO) çeki alalım. Kur 3,4173 çekin vadesi 10.01.2017 olsun! (11.800 Euro*3,4173=40.324 TL)

 

01/10/2016	BORÇ	ALACAK
101 ALINAN ÇEKLER                      120 ALICILAR	40.324,14	40.324,14

 

Farkında iseniz, 40.324,14 – 39.587=737,14 TL cari hesap bakiye verdi. Bu hesabı bazı arkadaşlar ısrarla kambiyo farklarında takip etmek istiyor. Ancak idare özelgesinde yurtiçi teslimlerinde oluşan kur farklarını vade farkı olarak kabul ettiği için ilgili özelgenin tarafımca yorumu farka fatura kesilmesi durumunu KDV içinde mi artımı firma mutabakatına göre artı KDV veya iç yüzde ile KDV ayrılmasına karar verildiği bir durumda, fatura kesilecek, fatura kesecek taraf satıcı firmasıdır.

 

624,69 + 112,45 = 737,14 TL

FATURAYI KESENİN MUHASEBE KAYDI

01/10/2016	BORÇ	ALACAK
120 ALICILAR                   602 VADE FARKLARI                  391 HES. KDV	737,14	624,69  112,45

 

 

İlgili çekin 31.12.2016 değerlemesi gerekecektir. Kur: 3,7099*11800 = 43.777

    

31 /12/2016	BORÇ	ALACAK
101 AL.ÇEKLER  646.KAMBİYO.KARL.HS.  (43,777-40,324,14=3.452,68)	3.452,68	3.452,68

 

 

Takvim yılımız bitti ve ertesi yıl vade tarihinde ilgili takasa veriyoruz ve ilgili çek hesabımıza geçiyor! ( 10.01.2017 KUR;3,9852*11800=47.025,36)

 

                        

10/01/2017	BORÇ	ALACAK
102 BANKALAR                                                                                                                         101 ALN.ÇEKL.                120 ALICILAR	47.025,36	43,777  3,248

 

İlgili firma ödeme sırasında oluşan farka tekrar fatura kesecektir. 2,753 + 495=3,248 TL (bu KDV artı da olabilir, anlaşmaya bağlı)

    

10/01/2017	BORÇ	ALACAK
120 ALICILAR                          602 VADE F.                   391 HES. KDV	3.248	2.753    495

 

ŞİMDİDE BU ÜRÜNÜ SATMAK AMACIYLA ALAN FİRMANIN MUHASEBE KAYITLARINI YAPALIM;

FATURAYI ALANIN MUHASEBE KAYDI

1.10.2016 TARİHİNDE EURO:3,3548*10.000 +KDV=33.548+KDV TL

01/10/2016	BORÇ	ALACAK
153 TİCARİ MALLAR 191 İND. KDV                320 SATICILAR	33.548     6.039	39.587

                        

10.10.2016 tarihinde ilgili satışlarımızla ilgili döviz ( EURO) Çeki veriyoruz. Kur.3,4173 çekin vadesi 10.01.2017 !(11.800 Euro*3,4173=40.324 TL)

 

01/10/2016	BORÇ	ALACAK
320-SATICILAR                 103-VERİLEN ÇEKLER	40.324,14	40.324,14

 

40,324,14-39,587=737,14 TL Cari hesap bakiye verdi, satıcı firma kur farkı faturası kesti, 624,69 + 112,45 =737,14 TL

FATURAYI ALANIN MUHASEBE KAYDI

 

01 /10/2016	BORÇ	ALACAK
153 TİCARİ MALLAR         03-Alış giderleri        191 İND. KDV                                                                                     320 SATICILAR	624,69 112,45	737,14

 

İlgili çekin 31.12.2016 değerlemesi gerekecektir. Kur;3,7099*11800=43.777

 

31/12/2016	BORÇ	ALACAK
656 KAMBİYO ZARARLARI                 103 VERİLEN ÇEKLER	3.452,68	3.452,68

 

Takvim yılımız bitti ve ertesi yıl vade tarihinde ilgili takastan çeki banka hesabımızdan ödüyoruz! (Kur; 10.01.2017 KUR;3,9852*11800=47.025,36)                      

    

10/01/2017	BORÇ	ALACAK
103 VERİLEN ÇEKLER  320 SATICILAR                  102 BANKALAR	43.777    3.248	47.025,36

 

İlgili satıcı firma ödeme sırasında oluşan farka tekrar fatura kesecektir. 2,753 + 495=3,248 TL (bu KDV artı da olabilir, anlaşmaya bağlı) Eğer bu ürün satılmış ise 681 Önceki Dönem Gider ve Zaraları hs. da, yok stoklarda yer alan bir ürün ise; 

    

10/01/2017	BORÇ	ALACAK
153 TİCARİ MALLAR 191 İND. KDV                           320 SATICILAR	2.753       495	3.248

 

Senaryomuzun tam tersi kambiyo hareketlerini de farklı bir senaryoda başka bir yazımda tartışabiliriz, dediğim gibi idarenin talebi olan uygulamanın muhasebe yorumunu yaptım, umarım mesleği severek yapan e posta ile ve telefon açarak soru soran meslektaşlarıma yardımcı olabilmişimdir.

 

Esen kalın.

05.05.2017

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> YIL SONU KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV
     Ayrıntılar için tıklayın.

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.