Dr. Ufuk ÖZDEMİR
Yeminli Mali Müşavir
ufuk@proymm.com

Kontrol Edilen Yabancı Kurum Kazançları Nedir Bir Örnek!

Vergi güvenlik müesseseleri hangileridir?

5520 sayılı kurumlar vergisi kanununda dört başlıkta toparlayabileceğimiz vergi güvenlik müesseseleri mevcuttur.Bunlar;

1-Örtülü sermaye

2-Transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç dağıtımı

3-Kontrol edilen yabancı kurum kazancı

4- vergi cennetlerine yapılan ödemelerde vergi kesintisi


Kontrol edilen yabancı kurum kazancı ne demektir? 

Tam mükellef gerçek kişi ve kurumların doğrudan veya dolaylı olarak ayrı ayrı ya da birlikte sermayesinin veya kar payının ya da oy kullanma hakkının en az % 50 sine sahip olmak suretiyle kontrol ettikleri yurt dışı iştiraklerinin kurum kazançları, dağıtılsın veya dağıtılmasın;

a) İştirakin toplam gayrisafi hasılatının %25 veya fazlasının faaliyet ile orantılı sermaye, organizasyon ve eleman istihdamı suretiyle yürütülen ticari, zirai veya serbest meslek faaliyeti dışındaki faiz, kar payı, kira, lisans ücreti, menkul kıymet satış geliri gibi pasif nitelikli gelirlerinden oluşması,

b) Yurt dışındaki iştirakin ticari bilanço karı üzerinden % 10’dan az oranda

gelir ve kurumlar vergisi benzeri vergi yükü taşıması,

c) Yurt dışında kurulu iştirakin ilgili yıldaki toplam gayrisafi hasılatının

100.000 YTL karşılığı yabancı parayı geçmesi,

şartlarının birlikte gerçekleşmesi halinde, Türkiye’de kurumlar vergisine tabi

olacaktır ( 5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu md. 7/1).
 

Kontrol edilen yabancı kurum kazancının amacı nedir?

Uluslararası sermayeden yararlanmak, fon ve yatırımları çekmek isteyen bazı ülkeler,zararlı vergi rekabetine yol açan ve vergi erteleme olanağı getiren politika ve uygulamalarının,Ticari ve sınai mahiyette olmayan yatırımlarını yurt dışındaki düşük oranlı bu ülkelere yönlendirmeye çalışan mükellefler ile Ülkemizde yatırım yapmayı düşünen mükellefler arasındaki vergi eşitsizliğinin önüne geçmek,vergi kayıp ve kaçağı ile haksız rekabete izin vermemektir.
 

Vergiye tabi tutulacak kazancın elde edildiği tarih nedir?

Kontrol edilen yabancı kurum şartlarının gerçekleşmesi halinde,yurt dışındaki iştirak olunan firmanın kar ın yer aldığı hesap döneminin kapandığı ayı içeren hesap dönemi itibariyle tam mükellef kurumların vergi matrahına ve geçici vergi dönemlerindeki geçici vergi matrahlarına iştirak hissesi oranında dahil edilecektir.

Kontrol edilen yabancı ülkede hesap dönemi 12 ayı aşıyorsa ne yapacağız?

Kazancın elde edilme tarihinin belirlenmesinde yurt dışındaki şirketin hesap dönemi takvim yılı olarak dikkate alınacaktır.

Yurt dışında ödenen vergiler mahsup edilebilecek midir?

Elbette,Geçici vergi beyanlarında dahi ,buradaki geçici vergi oranlarını geçmemek kaydıyla,yurt dışında  ödenen geçici vergilerin mahsup imkanı vardır.

Düzenlemenin yürürlülük tarihi ne zamandır?

01/01/2006 tarihi yürürlülük tarihidir.
 

Çifte vergilendirmeyi önleme anlaşmalarında durum ne olacaktır?

Kontrol edilen kurum kazancı uygulamasının önüne geçmemektedir,Ancak kaynak ülke tarafından dağıtılan kar payları üzerinden bir vergileme yapılması ve bu kar paylarının Ülkemizde kurumlar vergisinden istisna edilmemiş olması durumunda,kar payının ülkemizde beyanı ile ödenecek vergiden,ilgili hükümler çerçevesinde yurt dışında ödenen verginin mahsubu yapılabilecektir.mahsup edilemeyen bir kısım kalırsa,kar payının ülkemize getirilmesi kaydıyla iade edilebilecektir.yok bu uygulamadan önce kontrol edilen yabancı kurum kazancı statüsünde bir vergileme olmuş ve kurumlar vergisi ödenmiş ise,dağıtılan kar payına istinaden oluşan kısım iade edilebilecektir.
 

BİR ÖRNEK: 

Türkiye de tam mükellef IKS A.Ş. İtalya'da kurulu X A.Ş. firmasına % 65 iştirak etmiştir.

İtalyan X A.Ş. Macaristan da yer alan Y A.Ş. nin %40 hissedarıdır. Macaristan da ki Y A.Ş. nin Türkiye de tam mükellef olan gerçek kişi ufuk sonlu ile uğur sonlu % 20 şer hissesine sahiptir, geri kalan % 20 de Macar  gerçek mükellefine aittir. Türkiye den ortak olan gerçek kişilerin yine Türkiye de kurulu olan İKS A.Ş. ile bir ilişkisi yoktur.

Macaristan da ki Y A.Ş. nin gayrısafi hasılati aşağıdaki gibidir. 

Ticari kazancı……………………………100.000

Faiz………………………………………. 400.000

Menkul kıymet satış kazancı…....   50.000

Toplam………………………………….. 550.000

İtalyan firma ve Macar firma hesap dönemi olarak  1 Ağustos 2006-31 temmuz 2007 hesap dönemini kullanmaktadır.italyan x A.Ş 50.000 liret zararla kapatmış,Macar firma 550.000  Forint’dir.

 Türk iks A.Ş İtalyan firmasındaki hisselerini satarak azaltmıştır.Hisse oranı % 28 e düşmüştür.

5520 sayılı kanun gereği,kontrol edilen yabancı kurum kazancı açısından Türk İks A.Ş.nin kurumlar vergi hesabı nedir?(çifte vergilendirme anlaşması olmadığını düşünelim,1 Forint=3 ytl olsun)

CEVAP: 

Kurumların doğrudan veya dolaylı olarak ayrı ayrı ya da birlikte sermayesinin veya kar payının ya da oy kullanma hakkının en az % 50 sine sahip olmak ifadesi ile işe başlayalım, Türk firmamız İtalya da ki firmaya % 65 ile ortak,sonradan % 28 e düşse bile mevzuata göre dönemde en yüksek oran dikkate alınır dendiği için,%65 nedeniyle kontrol edilecek yabancı kazanç statüsündedir İtalyan X A.Ş. firması.

İtalyan firma, Macar firmasına % 40 ortaktır. Türk İKS A.Ş. firmamızın % 65 in % 40 ı  %26 dolaylı bir ortaklığı mevcuttur. Kontrol edilecek yabancı kurum kazancından kurtuluş yok çünkü Macar firmasına ortak Diğer Türk gerçek kişilerin Macar ortaklığındaki hissesi toplamı % 40 ve Türk İKS A.Ş. nin % 26 ile toplamda %66 yaptığı için kontrol edilen yabancı şirket kabul edilecektir.

Devam edelim; kontrol edilen yabancı şiketin kurumlar vergisine tabi olması için gereken şartlar neydi?

a) İştirakin toplam gayrisafi hasılatının %25 veya fazlasının faaliyet ile orantılı sermaye, organizasyon ve eleman istihdamı suretiyle yürütülen ticari, zirai veya serbest meslek faaliyeti dışındaki faiz, kar payı, kira, lisans ücreti, menkul kıymet satış geliri gibi pasif nitelikli gelirlerinden oluşması, 

b) Yurt dışındaki iştirakin ticari bilanço karı üzerinden % 10’dan az oranda

gelir ve kurumlar vergisi benzeri vergi yükü taşıması, 

c) Yurt dışında kurulu iştirakin ilgili yıldaki toplam gayrisafi hasılatının 100.000 YTL karşılığı yabancı parayı geçmesi,şartlarının birlikte gerçekleşmesi halinde, Türkiye’de kurumlar vergisine tabi olacaktır ( 5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu md. 7/1).

İtalyan firmanın zarar etmesi nedeniyle İKS A.Ş. bu firmadan etkilenmeyecektir.

gelelim Macar firmasına;

Ticari kazancı……………………………100.000..%18.8

Faiz…………………………………………. 400.000..%72.72

Menkul kıymet satış kazancı…   50.000..%8.48

Toplam……………………………………550.000  

a) Macar firmasının pasif nitelikteki gelirlerin oranı % 72 + % 8.48 =% 80.48 dir. 

b) Yurt dışı iştirak kazançlarına ilişkin vergi yükünün hesabında, fiili yükü hesaplamalıyız, bu hesabı yaparken İtalyan firmamızdaki zararı, Macar firmamızdaki kara oranlıyoruz (kur farkı yok kabul ediyoruz) 50.000 / 550.000 = 0.09090, yani yüzde 9.09 dur. Vergi oranı % 10 un altında kalmıştır. 

c) Hasılat tutarı da 550.000 Forint* 3=1.650.000.- İKS A.Ş. nin payı % 28 di 462.000

100.000 i de aştık. 

Bu üç şartı birlikte gerçekleşen İKS A.Ş. 550.000  * %50 = 275.000 *% 28 e düşmüştü. İtalyan firmasındaki oran=77.000.*3 ytl = 231.000 Ytl yi İKS A.Ş törenle 2007 yılı kazancına ilave edecektir. Macar firmasındaki diğer Türk gerçek kişiler yırttı, çünkü gerçek kişiler bu mevzuata tabi değildir.
 

26.11.2008

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.