Dr. Ufuk ÖZDEMİR
Yeminli Mali Müşavir
ufuk@proymm.com

Katma Değer Vergisinde Tevkifat ve Muhasebe Uygulamaları

 SORUMLULUK UYGULAMASI

Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 9 uncu maddesinde gerekli görülen hallerde vergi alacağının emniyet altına alınması amacıyla vergiye tabi işlemlere taraf olanları verginin ödenmesinden sorumlu tutma konusunda Maliye Bakanlığına verilen yetki ile tebliğler çıkartılmıştır.51 seri nolu tebliğ ile başlayan uygulama 86,89,91,95,97,99 nolu tebliğler ile güncellenmiştir.

Sorumlu Tayin Edilen ve Tevkifat Yapacak Kuruluşlar :

Bakanlığa tanınan yetkiye dayanılarak, aşağıda sayılan kurum ve kuruluşların yine aşağıda belirtilecek işlemlere ait katma değer vergisini tevkifata tabi tutmaları uygun görülmüştür.

-Genel bütçeye dahil daireler, katma bütçeli idareler, il özel idareleri, belediyeler,Köyler ve bunların teşkil ettikleri birlikler,

-Döner sermayeli kuruluşlar,

-Kanunla kurulan kamu kurum ve kuruluşları,

-Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları,

-Üniversiteler (vakıf üniversiteleri hariç),

-Kanunla kurulan veya tüzel kişiliği haiz emekli ve yardım sandıkları,

(Emekli sandığı,SSK,BAĞ-KUR)

-Bankalar ve özel finans kurumları,

-Kamu iktisadi teşebbüsleri (Kamu İktisadi Kuruluşları, İktisadi Devlet Teşekkülleri),

-Özelleştirme kapsamındaki kuruluşlar,

-Organize sanayi bölgeleri ile menkul kıymetler, vadeli işlemler borsaları dahil bütün borsalar,

- Yarıdan fazla hissesi doğrudan yukarıda sayılan kurum ve kuruluşlara ait olan (tek başına ya da birlikte) kurum, kuruluş ve işletmeler,

-Hisse senetleri İstanbul Menkul Kıymetler Borsasına kote edilmiş şirketler (bunlar yalnızca “yapım işleri”, “temizlik, çevre ve bahçe bakım hizmetleri”, “özel güvenlik hizmetleri” ile “yemek servis hizmetleri”ne ait katma değer vergisini tevkifata tabi tutacaklardır.(Tamir,bakım,onarım ile denetim ve danışmanlık hizmetleri hariç) Hisse senetleri İstanbul Menkul Kıymetler Borsasına kote edilmiş şirketler için getirilen tevkifat uygulamasının  03.07.2005 tarihinden önce sözleşmeye bağlanmış ve devam etmekte olan işlere şümulü yoktur.

birbirlerine karşı ifa ettikleri hariç olmak üzere, aşağıda belirtilen hizmetlerde katma değer vergisi tevkifatı yapmakla zorunludur.

 

Tevkifat Uygulanacak İşlemler :

Yukarıda sayılan kurum ve kuruluşların;

- Yapım işleri ile bu işlere ilişkin mühendislik-mimarlık ve etüt-proje hizmetleri,

- Temizlik, bahçe ve çevre bakım hizmetleri,

- Özel güvenlik hizmetleri,

- Makine, teçhizat, demirbaş ve taşıtlara ait tadil, bakım ve onarım hizmetleri,

- Her türlü yemek servisi,

- Danışmanlık ve denetim hizmetleri,

-yapı denetim hizmetleri,

- İşgücü hizmeti alımlarında tevkifat uygulayacak kuruluşlar kapsamına ,5.1.2006 itibariyle KDV mükelleflerinin yanı sıra, KDV mükellefi olmasalar dahi 91 Seri No.lu KDV Genel Tebliğinin (A/2) bölümünde sayılan yukarıdaki kurum, kuruluş ve işletmeleri de dâhil  edilmiştir.işgücüne örnekler aşağıdaki gibidir.

               -İmalatçı (A) firması, üretim faaliyetinde çalıştırmak üzere (B) firmasından, ürünlerin ambalajlama işlerinde çalıştırmak üzere (C) firmasından eleman temin etmiştir. (B) ve (C) firmalarından yapılan bu eleman tedariki işgücü hizmet alımı mahiyetinde olduğundan tevkifata tabi olacaktır.

                -(A) firması, ürünlerinin pazarlama ve tanıtımını, müşteri ile birebir temas kuran elemanlar aracılığıyla yapmaktadır. Firma bu işi;kendisiyle ücret akdi bulunan, kişisel başvuruları üzerine anlaşmaya varılan,- (B) firmasından temin edilen, elemanlar aracılığıyla yürütmektedir.İlk iki gruba giren elemanlar bakımından tevkifatın söz konusu olmayacağı tabiidir. (B) firmasından yapılan eleman temini işgücü hizmet alımı mahiyetinde olduğundan yani elemanların sevk, idare ve kontrolü fiilen (A) firmasında bulunduğundan tevkifat kapsamında işlem yapılacaktır.

                -(A) firması, işyeri merkezinin farklı bir binaya taşınması için (B) firması ile anlaşma yapmış, (B) firması taşıma işini 6 eleman kullanarak sözleşme şartlarına uygun olarak yerine getirmiştir.Bu işlemde işgücü temin hizmeti değil taşıma hizmeti alınması söz konusu olduğundan tevkifat uygulanmayacaktır. Ancak (B) firması, taşıma işinde kullanacağı elemanları (C) firmasından temin etmişse, taşıma işinde kullanılacak elemanların sevk ve idaresi (B) firmasında olduğundan söz konusu elemanların (C) firmasından temini tevkifata tabi olacaktır.

               -(A) bankası ile mali müşavirlik hizmeti sunmak üzere anlaşması bulunan (B) mali müşavirlik işletmesinin bazı elemanları, belirli dönemlerde kayıtlarını tutmak üzere (A) bankasının mekânlarında çalışmaktadır. Eleman tahsisi şeklindeki bu hizmet, mali müşavirlik hizmetinin tamamlayıcısı olarak sunuluyor ve bedeli de mali müşavirlik bedeli içinde tahsil ediliyorsa tevkifata tabi olmayacaktır. Ancak muhasebe kayıtlarının tutulması işini yapan elemanlar, 3568 sayılı Kanunun 2 nci maddesinde belirtilen meslekî hizmetlere ilişkin anlaşma bulunmayan herhangi bir firmadan temin ediliyorsa tevkifat uygulanacaktır.

- Hisse senetleri İstanbul Menkul Kıymetler Borsasına kote edilmiş şirketler (bunlar yalnızca “yapım işleri”, “temizlik, çevre ve bahçe bakım hizmetleri”, “özel güvenlik hizmetleri” ile “yemek servis hizmetleri”ne ait katma değer vergisini tevkifata tabi tutacaklardır.(Tamir,bakım,onarım ile denetim ve danışmanlık hizmetleri hariç) Hisse senetleri İstanbul Menkul Kıymetler Borsasına kote edilmiş şirketler için getirilen tevkifat uygulamasının  03.07.2005 tarihinden önce sözleşmeye bağlanmış ve devam etmekte olan işlere şümulü yoktur. Alımlarına ait bedel üzerinden hesaplanan katma değer vergisinin aşağıda belirtilen oranlara göre belirlenecek kısmı bu kurum ve kuruluşlarca sorumlu sıfatıyla beyan edilmek ve ödenmek üzere tevkifata tabi tutulacaktır.
 

Tevkifat Uygulanmayacak Durumlar:

Tevkifat kapsamına giren bu işlemlerin tamamı “hizmet” mahiyetindedir. Katma Değer Vergisi Kanununun 2 nci maddesinde tanımı verilen “teslim” mahiyetindeki işlemler bu bölümde düzenlenen tevkifat uygulaması kapsamına girmemektedir.Bu nedenle yukarıda sayılan kurum ve kuruluşların, tevkifat kapsamına giren hizmetlerde kullanılacak olanlar da dahil olmak üzere piyasadan yapacakları her türlü mal alımında tevkifat uygulanmayacaktır. Ancak kapsama giren hizmetleri ifa edenlerin bu amaçla kullandıkları mal, madde ve malzemelere ait tutarlar hizmet bedelinden düşülmeyecek, tevkifat, kullanılan malzemelere ait tutarlar da dahil olmak üzere toplam hizmet bedeli üzerinden hesaplanacaktır.
 

 Tevkifat Oranı :

Tevkifat oranı, hesaplanan katma değer vergisinin;

- yemek servisi,  bahçe ve çevre bakım, özel güvenlik, danışmanlık , denetim hizmetlerinde ve yapı denetim hizmetlerinde oran 1/2,

-Temizlik te 2/3,

-Tekstil ve konfeksiyon sektöründe fason imalat tesliminde, Makine,demirbaş,taşıt tamir bakım onarım hizmetlerinde 1/3

-Vergisiz ithal edilen akaryakıtların tesliminde (Rafineri,akaryakıt dağıtım kuruluşu ve akaryakıt istasyonlarının teslimi tevkifata tabi değildir) işgücü temini hizmeti,külçe bakır ve bakırdan mamul diğer malların tesliminde,hurda ve atıklardan elde edilen plastik hammaddesi tesliminde,(hurda ve atık malların tesliminde kdv istisnasından vazgeçilmesi halinde) oran % 90,

-İnşaat,mimarlık-mühendislik,etüd - proje işlerinde 1/6, (30/04/2006 (bu tarih dahil) tarihinden önce ihalesi tamamlanmış yapım işlerine ilişkin olup bu Tebliğin yayımı tarihinden sonra düzenlenecek faturalarda  gösterilen KDV tutarı tevkifata tabi tutulmayacaktır.)

     Tevkifat oranlarında yüzde hesabına girildiğinde hesaplama hataları yapılabileceğinden bu duruma çok dikkat edelim,örneğin aşağıdaki 100 ytl lik örneğin,2/3 ü % 90 a tekamül ediyor derseniz büyük yanlış yapmış olursunuz,100 ytl  18 kdv nın % 90 ı 16,20 iken 2/3 ü  12 dir çok basit bir hata gibi görünen bu yanlışlık herkesi etkiler.

Oranlarda yukarıdaki kurum ve kuruluşlarla yapılan hizmet teslimlerindeki listede yer almayan örneğin tekstil ve konfeksiyonda fason üretim gibi,akaryakıt ve hurda plastik teslim gibi yazdığımız kalemler kafanızı karıştırmasın,yukarda sayılmayan bu teslimler tüm mükellefleri ilgilendirmektedir.
 

 Tevkifat Uygulamasında Sınır :

Bu tebliğ kapsamına giren her bir işlemin bedeli Vergi Usul Kanunu’na göre o yıl için geçerli fatura düzenleme sınırını aşmadığı takdirde hesaplanan katma değer vergisi tevkifata tabi tutulmayacaktır. Fatura düzenleme sınırı 2006 yılı için katma değer vergisi dahil 520 ytl olduğundan, bu yılın sonuna kadar katma değer vergisi ile birlikte 520 ytl i geçmeyen işlemler için tevkifat uygulanması söz konusu değildir. Ancak, tespit edilen tutarı aşan işlemlere ait katma değer vergisinin tevkifat zorunluluğundan kaçınmak amacıyla bedel parçalara ayrılmayacak, aynı işleme ait bedellerin toplamı üzerinden tevkifat yapılacaktır.yoksa muvazaa aranabilir.
 

Tevkifata Tabi Hizmetleri İfa Eden Mükelleflerin Yapacakları İşlemler :

Tevkifat kapsamına giren hizmetleri ifa eden mükellefler düzenleyecekleri faturada işlem bedelini, hesaplanan katma değer vergisini, tevkifat miktarını ve tahsil edilecek toplam meblağı göstereceklerdir.

Bakır teslimine ilişkin fatura kesimi örneği

100 milyar liralık tevkifata tabi bir bakır teslimi işi için tevkifat oranının % 90 olduğunu göz önüne alırsak,

FATURA KESIMI:

Xyz bakır malzemesi                                       100,00 - YTL

                                                    %18 KDV       18,00 - YTL 

                                          %90 kdv tevkıfatı     16,20 - YTL

                                           %10 tahsil edl.kdv    1,80 - YTL

                                                      TOPLAM    101,80 - YTL

(Yalnız yuzbirytlseksenykr tahsil edilmiştir)
 

 

Faturayı Kesenin Muhasebe Kaydı;

… /…/…..	BORÇ	ALACAK
120  -  ALICILAR 600 - Y.İÇİ SATIŞLAR 391 - HESAPLANAN KDVERGİSİ	101,80	100,80     1,80

Faturayı Alanın Muhasebe Kaydı;

... /.../…..	BORÇ	ALACAK
153 - VEYA 150 - D.İÇİ ALIŞLAR 191 - İND. KDVERGİSİ 360 - ÖDENECEK KDVERGİSİ 320 - SATICILAR	100,00   18,00	16,20 101,80

 Beyan :

Faturayı Kesen:

Mükellefler tevkifat uygulanan işlem bedelinin tamamını ilgili dönem katma değer vergisi beyannamesinin Tablo 2 de Beyannamenin “matrahın vergi ve tevkifat oranlarına göre dağılımı” başlıklı satırlarında, beyan edilecektir. “oran” sütununa tevkifat oranı 9/10  “vergi” sütununa bu oranlara göre hesaplanacak tutarın yazılacağı tabiidir. Buna göre, vergi sütununda, hizmet bedeli üzerinden hesaplanan katma değer vergisinin tevkifata tabi tutulmayan kısmı yer alacaktır

Faturayı Alan;

 Faturadaki kdv nin tamamını genel indirim hükümlerine göre indirim konusu yaparken,tevkifata tabii olan ve firmaya ödemediği % 90 lık kısmı,2 nolu kdv beyanında tablo 2 kısmi tevkifat uygulanan işlemlere ait bildirim de beyan ederek ödeyecektir,bu ödeme ihracata konu  veya iadeye konu bir teslim nedeniyle vergi dairesinden alacaklı olunan bir iadeden mahsup yöntemi ile de ödemesi sağlanabilir.

   Tevkifata tabi teslim ile doğacak iade için,İade talebinde bulunan mükelleflerin, dilekçelerine tevkifat uygulanan işleme ait faturaların aslına uygunluğunu belirten bir şerh taşıyan örneklerini veya bu faturaların dökümünü ihtiva eden bir liste ile yüklenilen vergilerin listesini de eklemeleri gerekmektedir.

Makine, Teçhizat, Demirbaş ve Taşıtlara ait Tadil, Bakım ve Onarım Hizmetlerine İlişkin Fatura Kesim Örneği:  

100,00 YTL bedelle bir kamu kuruluşunun aracının onarımını yapan bir tamirci, bu işlemi için aşağıdaki şekilde fatura düzenleyecektir.

                       Bakım onarım bedeli                    100,00 - YTL

                                         KDV %18                   18,00 - YTL

                               1/3 KDV tevkifatı                     6,00 - YTL

                    2/3 Tahsil edilecek KDV                     12,00 - YTL

                                              Toplam                 112,00 - YTL

(yalnız yüzoniki YTL tahsil edilmiştir) 

 

Faturayı Kesenin Muhasebe Kaydı;

… /…/…..	BORÇ	ALACAK
120  -  ALICILAR 600 - Y.İÇİ SATIŞLAR 391 - HESAPLANAN KDVERGİSİ	112,00	100,00   12,00

Faturayı alanın muhasebe kaydı;

Faturayı alan kamu kuruluşu olduğu için  iç işleyişe göre kayıtlarını tutacaktır.Genel bütçeli daireler

Tevkifata tabii tuttukları kdv tutarı için beyanname vermeyecektir.saymanlıklarının yapılacak tevkifatları

Doğrudan bütçe gelirleri hesabına gelir kaydederek”1313-katma değer vergisi tevkifatı ”gelir türünde

Gösterecekleri belirtilmiştir.

Beyan :

Faturayı Kesen:

Mükellefler tevkifat uygulanan işlem bedelinin tamamını ilgili dönem katma değer vergisi beyannamesinin Tablo 2 de Beyannamenin “matrahın vergi ve tevkifat oranlarına göre dağılımı” başlıklı satırlarında, beyan edilecektir. “oran” sütununa tevkifat oranı 1/3  “vergi” sütununa bu oranlara göre hesaplanacak tutarın yazılacağı tabiidir. Buna göre, vergi sütununda, hizmet bedeli üzerinden hesaplanan katma değer vergisinin tevkifata tabi tutulmayan kısmı yer alacaktır.

Faturayı Alan;

Genel bütçeli idareler dışında kalan tüm kurum ve kuruluşlar(katma bütçeli idarelerde dahil) tevkifat tutarı için 2 nolu kdv beyannamesini ,oranlara dikkat ederek yukarıdaki örneğe göre verecektir.
 

21.11.2006

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> YIL SONU KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV
     Ayrıntılar için tıklayın.

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.