Dr. Ufuk ÖZDEMİR
Yeminli Mali Müşavir
ufuk@proymm.com

Dahilde İşleme İzin Belgesi Kapsamında Alım ve Satım'da KDV Uygulaması

A. DAHİLDE İŞLEME REJİMİ NEDİR ?

Dahilde İşleme Rejimi; ihraç ürünlerinin üretimi için ithal edilen ve ithali gümrük vergisine tabi girdilere gümrük muafiyeti sağlayan ihracatı teşvik politikası aracıdır. Firmalar, İhraç edilmesi düşünülen malların üretiminde kullanılacak olan hammadde, yardımcı madde, yarı mamul, mamul, ara malı ve ambalaj malzemelerinin başta çeşitli vergisel yüklerden muaf olmak üzere ve devlete ihracat taahhüdünde bulunmak koşuluyla, çeşitli kolaylıklar ve teşviklerden yararlanabilirler. Teşviklerden yararlanabilmek için Dahilde İşleme İzin Belgesi alınması zorunludur.
 

B. DAHİLDE İŞLEME İZİN BELGESİNİN ÇEŞİTLERİ NELERDİR ?

Dahilde İşleme tedbirleri iki ana kısımdan oluşmaktadır.
Bu sistemlerin sağladığı avantajlar ve işleyiş şekilleri birbirlerinden farklılıklar göstermektedir. Firmalar bu sistemleri iyi tanımalı ve amaçlarına en uygun sistemi tercih etmelidir.

1- Şartlı Muafiyet Sistemi (İhracat Taahhüdü Karşılığı Askıya Alma): Dahilde İşleme İzin Belgesi kapsamında ihracı taahhüt edilen işlem görmüş ürünlerin üretiminde gerekli olan ve serbest dolaşımda bulunmayan hammadde, yardımcı madde, yarı mamul, mamul ile ambalaj ve işletme malzemelerinin, Türkiye Gümrük Bölgesinde yerleşik firmalarca bedelli ve/veya bedelsiz ithaline ticaret politikası önlemlerine tabi tutulmaksızın ve bu ithalattan doğan vergi kadar teminat alınarak izin verilmesidir.
Bu sistemde ihracatçılar, ithal ettikleri girdilere karşılık gelen vergileri ödemeyip, ithalatın yapıldığı gümrük idaresi saymanlıklarına, hesaplanan vergi tutarı kadar bir teminat yatırmak suretiyle vergileri askıya aldırtma hakkına sahiptirler. İthalatla ilgili vergi muafiyetinden yararlanmak, ancak ihracat taahhüdünün yerine getirilmesi ile kesinlik kazanmaktadır.
Eşdeğer Eşya kullanılması: İşlem görmüş ürünlerin üretimi için ithal eşyasının yerine eşdeğer eşya olarak 8-12’li bazda gümrük tarife istatistik pozisyonu, ticari kalite ve teknik özellikleri itibariyle aynı kalite ve nitelikleri taşıyan serbest dolaşımdaki eşya kullanılabilir. Serbest dolaşımdaki hammadde kullanılarak yapılacak nihai ürünün 3. ülkelere ihracatını müteakip her türlü vergiden muaf olarak ve teminat alınmaksızın bundan sonra yapılacak mal ithalatına imkan sağlamaktadır.Türkiye’de serbest dolaşımda bulunan girdileri kullanarak üretim yapan ve ürettiği ürünleri üçüncü ülkelere ihraç eden imalatçı ihracatçı firmalar, bu tür ihracatlarını belgelemek koşuluyla ihraç edilen ürünlerin üretiminde kullanılan girdilerin eşdeğeri olan 3. ülke menşeli girdileri gümrük vergisi muafiyetli olarak ithal etme hakkına sahiptir. Eşdeğer eşya kullanımı ile ilgili Dahilde İşleme izin Belgeleri kapsamında ithal edilen girdiler üzerinde bunları ithal eden firmaların serbest tasarruf hakkı bulunmaktadır. Bu mallar ithal edilirken serbest dolaşıma girmek üzere ithal edilmektedir.

2- Geri Ödeme Sistemi: İthalat Rejimi çerçevesinde her türlü vergisi ödenerek serbest dolaşıma giren malların kullanılması ile üretilen mamullerin Dahilde İşleme İzin Belgesi kapsamında 3. ülkelere ihracı halinde ithalat esnasında tahsil edilen vergiler geri ödenmektedir. Burada dikkat edilmesi gereken hususlar mevcuttur. Firmanız ihracat yapma düşüncesinde ise, ithalat esnasında Gümrük Beyannamesi üzerine malların geri ödeme sistemi çerçevesinde ithal edildiğini şerh düşürmelidir. İthalat esnasında ödenmiş olan vergilerin geri alınabilmesi için, firmanızın ithalatı takip eden 6 ay içerisinde dahilde işleme izin belgesi almak için müracaat etmesi gerekmektedir.
Geri Ödeme Sistemi çerçevesinde düzenlenen Dahilde İşleme İzin Belgesi İhracat taahhüdünün kapatılmasını müteakip 3 ay içerisinde, ithalat sırasında ödenen vergilerin iadesi için ilgili gümrük idaresine müracaat edilmesi gerekmektedir.


C. DAHİLDE İŞLEME İZİN BELGESİNİN SAĞLADIĞI AVANTAJLAR NELERDİR ?

· 3. ülkelerden yapılan ithalatta Gümrük Vergisi, KDV ve diğer vergi, resim ve harçlardan muafiyet
· AB ülkelerinden ithalde KDV ve diğer vergi,resim ve harçlardan muafiyet
· İhracat taahhüdünü üçüncü ülkelere yapılan ihracatla yerine getirmek koşulu ile ithalatta kota ve gözetim önlemlerinden muafiyet
· Dış Ticarette Standardizasyon ve Teknik Düzenlemeler mevzuatına tabi olmama
· İhracat sayılan satış ve teslimler ile ilgili olarak gümrük vergisi muafiyetli ithalat
· Eşdeğer eşya kullanımına olanak vermesi,
· Ödenmiş vergilerin geri alınması
 

D. DAHİLDE İŞLEME İZİN BELGESİNİN SÜRELERİ VAR MIDIR ?

Dahilde İşleme İzin Belgesinin Süreleri:
Dahilde İşleme İzin Belgesi'nin süresi Dış Ticaret Müsteşarlığınca proje konusu malın özelliğine göre belirlenir. Bu süre 12 ayı geçemez. Ancak, Müsteşarlık mamulün özelliklerini dikkate alarak bu süreyi kısaltabilir.
Dahilde işleme izin belgelerine, belgede taahhüt edilen ihracatın %50'sinin gerçekleştirilmesi halinde belgenin orjinal süresinin 1/4'i kadar süre verilebilir.
 

E.SATICI FİRMANIN DAHİLDE İŞLEME İZİN BELGESİ KAPSAMINDAKİ UYGULAMASI;

Satıcı firma Dahilde İşleme İzin Belgesi kapsamında alıcı firmaya keseceği faturaya,

 3065 sayılı KDV. Kanunun 11/1- c maddesine istinaden “İŞ BU SATIŞ X İNŞAAT ÇELİK SANAYİ VE TİCARET LİMİTED ŞİRKETİ’ nin / /2006 tarih ve           2006/D1 - ….. nolu Dahilde İşleme İzin Belgesi Kapsamında Yapılarak KDV İstisnasından yararlandırılmıştır” ibaresini yazarak Dahilde İşleme İzin Belgesinin bir nüshasını fatura eki yapacaktır. KDV Beyannamesinde de bu fotokopiyi ek yapacaktır. Satıcı firma beyannamesini İhraç Kayıtlı Teslim’lerdeki gibi yapacaktır. Dahilde İşleme İzin Belgesine göre yapılan teslimler Katma Değer Vergisi Kanunun Geçici 17. Maddesine göre Tecil - Terkin uygulamasına tabidir.

ÖRNEK FATURA KESIMI:

XYZ MALZEMESİ                                              100,00-YTL

                                                    %18 KDV     18,00-YTL 

                                                      TOPLAM     118,00-YTL

3065 sayılı KDV. Kanunun 11/1- c maddesine istinaden “iş bu satış X inşaat çelik kalıpları sanayi ve ticaret limited şirketi’ nin //2006 tarih ve  2006/D1 - … nolu Dahilde İşleme İzin Belgesi Kapsamında Yapılarak KDV İstisnasından yararlandırılmıştır”

(YALNIZ YUZ YTL TAHSIL EDILMISTIR)

 

satıcı firmanın kestiği ilgili faturanın  muhasebe kaydı;

------------/------------------                       BORÇ          /       ALACAK

120—ALICILAR HS                                   100,00-         

192—DİĞER KDV                                       18,00-   

                  392-DİĞER KDV                                                   18,00-

                  601-YURDIŞI SATIŞLAR HS                                 100,00-,

------------/---------------- 

 

satıcı firmaca kdv beyannamesi ile  beyan etmesinin muhasebe kaydı;

------------/-----------------------------                            BORÇ        /      ALACAK

391- HESAPLANAN KDV .. (varsayılan)                        1100,00-           

190-DEVR KDV HS                                                       282,00- 

392-DİĞER KDV  HS                                                      18,00-          

                             191-İND.KDV HS.…(varsayılan)                                        1200,00-

                             190-DEVR KDV HS(varsayılan)                                           200,00-

------------/----------------------------         

                                                             

   Satıcı firma KDV iadesinin takibinde, Satış faturaları Gümrük Beyannamesi, İndirilecek KDV listesi, Dahilde İşleme veya Geçici Kabul İzin belgelerinin Onaylı Örneği ve İhracatın yapıldığı ayı takip eden ay başından itibaren 2 ay içerisinde YMM Raporu 2’şer adet düzenlenip satıcıya gönderilen KDV tasdik raporunu vergi dairesine ibraz edecektir. Satıcı firma diğer evraklardan sonra, gelen bu YMM raporunu ’da vergi dairesine  bilahare ibraz edecektir,bu raporu bekletmeden diğer evraklarını önceden verebılır.

 Satıcı firma iade yerine indirim yoluyla KDV’ yi telafi edebilecektir. Bu tercihi yapan mükelleflerin, ihracatın gerçekleştiği dönem beyannamesinde “İndirim” satırına dahil edebileceği ancak bu hususun vergi dairesine dilekçe ile  bildirilmesi gerektiği 98 Nolu KDV Genel Tebliğinde açıklanmıştır.

Alıcı firmanın gçb tesliminde,vergi dairesine dilekçe ile bildirerek;

İndirime ilave edilmelidir,bu takdirde muhasebe kaydı;

------------/------------------                 BORÇ                /            ALACAK

191—İND.KDV.                                    18,00-                  

                       192—DİĞER KDV                                                 18,00-

------------/------------------          

YMM tasdik raporu ibrazından önce bu işlem yapılabilecektir. Ancak alıcı firmanın İhracatın gerçekleştiği ayın ertesi aydan itibaren iki ay içerisinde satıcı firmaya ibraz edeceği YMM tasdik raporundaki tutarların indirim hesaplarına alınan KDV tutarıyla aynı olması gerekmektedir.

 İlgili firma indirim yolu ile değilde iade veya mahsup yöntemi ile telafi etmek istediği takdirdeki muhasebe kaydıda aşağıdaki gibi olacaktır.

------------/------------------------            BORÇ               /            ALACAK

 136-DİĞER ÇEŞİTLİ ALACAKLAR.         18,00-    

                             192-DİĞER KDV                                            18,00-

------------/------------------------- 

 

Örneğin ödenecek muhtasar vergisine mahsup edilecekse;

------------/------------------------                    BORÇ          /            ALACAK

360-ÖD.VERGİ VE FONLAR HS .                         18,00-            

                     136-DİĞER ÇEŞİTLİ ALACKLAR                               18,00-

------------/-------------------------        

 

ÖNEMLİ NOT:BU ÖRNEKTE KDV DEVİR OLARAK ALINMIŞTIR.EĞER KDV ÖDEMESİ ÇIKMIŞ OLSAYDI BU TAKDİRDE 18 YTL KADAR KISMI TECİL-TERKİN UYGULAMASINDAN FAYDALANDIRILMALIYDI.

F.DAHİLDE İŞLEME İZİN BELGESİ KAPSAMINDA ALIM YAPAN FİRMANIN UYGULAMASI;

 İhraç edilen mamullerin Gümrük Çıkış beyannamelerine, Firma adı ve Dahilde İşleme İzin Belgesi tarih ve numarasını yazacaktır. Yazılmaz ise İhracatlar Dahilde İşleme İzin belgemize sayılmaz, kapama’da problem yaşarız ve satıcı firmaya’ da  bu KDV’yi ödemek zorunda kalırız. İhracatın yapıldığı ayın ertesi 2 ay içerisinde YMM raporu 2 Nüsha hazırlatılıp, Satıcı firmaya gönderilmelidir.

Alıcı firmanın dahilde işleme izin belgesi kapsamındaki alımının muhasebe kaydı:

------------/------------------------          BORÇ        /      ALACAK

150-ILK MADDE MALZEME HS              100,00-      

192-DİĞER KDV HS                              18,00-

                       320-SATICILAR HS                                118,00-

------------/--------------------------          

fırma ısmı ve dahılde ısleme ızın belgesı nosu yazılmıs gcb teslimi ve ymm kdv tastik raporu teslımı sonrasında,alıcı firmanın yapacağı muhasebe  kaydı.

       ------------/------------------          BORÇ        /      ALACAK   

 320 SATICILAR HS                        18,00-        

                      192-DİĞER KDV HS                             18,00-      

      ------------/------------------         

 

01.08.2006

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> YIL SONU KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV
     Ayrıntılar için tıklayın.

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.