Turgay Yılmaz
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
turgayyilmaz@outlook.com

31/12/2022 Tarihli Bilançolarda Yer Alan Dövizlerin 31/03/2023 Tarihine Kadar Kur Korumalı TL Mevduat Hesabına Dönüştürülmesinde Uygulanması Gereken İstisnalar

7352 Sayılı Vergi Usul Kanunu İle Kurumlar Vergisi Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile hayatımıza giren Kur Korumalı Mevduat sistemi ile 5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanununa Geçici 14.Maddesi eklenmiştir.

Geçici 14.Madde ile ilk etapta 31/12/2021 tarihli bilançolarda yer alan yabancı paraların Türk Lirası cinsinde TL mevduat hesabına çevrilmesi ve bu suretle elde edile Türk Lirası varlığı, bu kapsamında açılan en az 3 ay vadeli Türk Lirası mevauat ve katılma hesaplarında değerlendirmeleri durumunda aşağıdaki maddelerdeki kazançları kurumlar vergisinden istisna tutuldu.

a. Bu fıkra kapsamındaki yabancı paraların dönem sonu değerlemesinden kaynaklanan kur farkı kazançlarının 1/10/2021 ila 31/12/2021 tarihleri arasındaki döneme isabet eden kısmı,

b. 2021 yılı dördüncü geçici vergi dönemine ilişkin beyannamenin verilme tarihine kadar Türk lirasına çevrilen hesaplarla ilgili oluşan kur farkı kazançları ile söz konusu hesaplardan dönem sonu değerlemesinden kaynaklananlar da dâhil olmak üzere vade sonunda elde edilen faiz ve kâr payları ile diğer kazançlar.

25.04.2023 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanan 6728 Sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile 5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun Geçici 14.üncü maddesinin 4.fıkrasında yer alan istisnanın, 31/12/2022 tarihli bilançolarında yer alan yabancı paralar kapsamında uygulanmasına karar verildiği görülmektedir.

6728 SAYILI CUMHURBAŞKANLIĞI KARARI İLE KUR KORUMALI MEVDUAT İLE SAĞLANAN İSTİSNA KAPSAMI

1. Kur Korumalı Mevduat hesaplarına Geçici Vergi Beyannamesi ve Kurumlar Vergisi Beyannamesinin dönem sonlarına kadar tahakkuk eden faiz ve kar payları
2. Vade sonlarında Kur Korumalı Mevduat Hesaplarına yatan faiz ve kar payları ile
3. Kur Korumalı Mevduat sisteminin özünü oluşturan vade sonlarında döviz kurunun yükselmesine bağlı olarak hesaba yatan kazançlar

6728 SAYILI CUMHURBAŞKANLIĞI KARARI İLE KUR KORUMALI MEVDUAT İLE SAĞLANAN İSTİSNA KAPSAMINA GİRMEYEN KAZANÇLAR

6728 Sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararında Kurumlar Vergisi Kanununun Geçici 14.Maddesinde 4.fıkrası kapsamındaki istisnalar yukarıda sıralanmıştır. Burada dikkat edilmesi gereken husus ise Kur Korumalı Hesaplara geçiş ortaya çıkan kur farkı gelirlerinin Geçici 14.Maddenin 4.fıkrasında yer almamadır.

Kurumların 31/12/2021 tarihli bilançolarında yer alan döviz tutarlarının dönüşümü ile sınırlı olmak üzere dönüşüm nedeni ile ortaya çıkan kur farkı kazançlarına istisna uygulanabilecektir.

Örnek 1;

A Makine A.Ş.’nin 01.09.2022 tarihinde satın alınan ve 31/12/2021 tarihli bilançosunda yer alan banka hesaplarında 500.000,00 USD bulunmaktadır. Mükellefin başka bir USD hesabı bulunmamaktadır. 31/01/2022 tarihinde Kur Korumalı Mevduat hesabına 300.000,00 USD bozum yapılarak yatırmıştır.

30.09.2021 Dönem Sonu Kuru      : 8,8433

31.12.2021 Dönem Sonu Kuru      : 12,9775

a. 01.10.2021-31.12.2021 tarihine isabet eden kur farkı kazanç istisnasının hesaplanması

Tarih	Dönem Sonu Kuru
31.12.2021	12,9775
30.09.2021	8,8433
Fark	4,1342
Döviz Tutarı	500.000,00
Kur Farkı	4,1342
Kur Farkı Kazancı	2.067.100,00
Dönüşüm Oranı Hesaplaması
31.12.2021 Döviz Tutarı	500.000,00
31.01.2022 Dönüşüm Tutarı	300.000,00
Dönüşüm Oranı	60%
Dönüşüm Oranı	60%
Kur Farkı Kazancı	2.067.100,00
İstisna Kur Farkı	1.240.260,00

b. 01.01.2022 – 31.01.2022 tarihine isabet eden kur farkı kazanç istisnasının hesaplanması

31.12.2021 Dönem Sonu Kuru      : 12,9775

31.01.2022 Dönem Sonu Kuru      : 13,6066

13,6066 – 12,9775 = 0,6291

0,6291 * 300.000,00 USD = 188.730,00 TL

Buna göre A Makine A.Ş.’in 01.01.2022-31.01.2022 dönemine ilişkin kur farkı değerlemesinden kaynaklanan 188.730,00 TL kur farkı kazancı kurumlar vergisinden istisnadır.

c. Faiz İstisnası

30/04/2022 vadesi sonunda A Makine A.Ş. hesabına dönem sonu değerlemesinden kaynaklanan 250.000,00 TL faiz geliri yatmıştır.

250.000,00 TL’nin tamamı kurumlar vergisinden istisnadır.

d. Vade sonunda döviz kuruna bağlı olarak ödenen destek ödemeleri

30/04/2022 tarihinde mükellefe döviz kurunun yüksek olması nedeni ile 150.000,00 KUR FARKI destek ödemesi yapılmıştır. 150.000,00’nin tamamı Kurumlar Vergisinden istisnadır.

Örnek 2;

A Makine A.Ş.’nin 31/12/2022 tarihli yer alan 1.000.000,00 USD döviz bakiyesinin 600.000,00 USD’ni 28/02/2023 tarihinde Kur Korumalı Mevduat sistemine aktarmıştır.

Uygulanması gereken istisnalar Kurumlar Vergisi Kanunu Geçici 14.Maddesi 2.fıkrasında kapsamında başlıklar halinde aşağıdaki gibi olacaktır.

1. Dönem sonu değerlenmesinden kaynaklananlar dahil faiz gelirleri
2. Vade sonunda döviz kurunun dönüşüm kurundan yüksek olması halinde ödenecek destek ödemeleri
3. Dönüşümde ortaya çıkan kur farkı kazançları

Şirketin 28.02.2023 tarihinde 600.000,00 USD’nin KKM hesaplarına aktarılması nedeni ile KVK Geçici 14.Maddesi gereği 31/12/2021 tarihli bilançolarında yer alan 500.000,00 USD’nin 300.000,00 USD tutarını 31.01.2022 tarihinde KKM hesaplarına aktarması nedeni ile kalan 200.000,00 USD’nin dönüşümünde ortaya çıkan kur farkı kazançlarına istisna uygulanacaktır.

            31.12.2022 Tarihi Kur         : 18,6983

            28.02.2023 Tarihi Kur         : 18,8632

            Kur Farkı                    : 0,1649

            Dönüşümden Kaynaklı

            Kur Farkı İstisnası     : 200.000,00 USD * 0,1649 =32.980,00 TL

Görüldüğü üzere A Makine A.Ş.’nin 28.02.2023 tarihinde 600.000,00 USD dönüştürmesi nedeni ile KVK Geçici 14.Maddesi 2 fıkrası kapsamında sadece 31/12/2021 tarihli bilançolarında yer alan Döviz tutarları ile sınırlı olmak üzere dönüşüm nedeni ile ortaya çıkan kur farkı kazançlarına istisna uygulanmaktadır. Mükellefin 31.12.2021 tarihli bilançosunda USD tutarı bulunmamış olsaydı veya 31.12.2021 tarihli bilançosunda yer alan USD tutarının tamamını 2022 yılı içerisinde KKM hesaplarına aktarılması halinde dönüşüm nedeni ile ortaya çıkan kur farkı kazançlarına istina uygulanamayacaktır.

A Makine A.Ş. 2023 1.Dönem Geçici Vergi Beyannamesinde dönüşüm nedeni ile ortaya çıkan 32.980,00 TL tutarını istisna uygulayabilecektir.

400.000,00 USD için dönüşümde ortaya çıkan kur farkı kazançları için istisna uygulanması mümkün değildir.

SONUÇ

31/12/2021 tarihli bilançolarda mevcut olup 26/02/2022 tarihinden 31/12/2023 tarihine kadar KKM hesaplarına dönüştürülen yabancı paralar için dönüşümde ortaya çıkan kur farkı kazançları için istisna uygulanabilmektedir.

31/03/2022, 30/06/2022, 30/09/2022 veya 31/12/2022 tarihli bilançolarında yer alan  yabancı paralarını 31/12/2023 tarihine kadar KKM hesaplarına dönüştürülen yabancı paralar için dönüşüm nedeni ile istisna uygulanmamaktadır.

10.05.2023

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.