Turgay Özen
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi
tturgayozen@gmail.com

Yemek Yardımında Vergi ve SGK İstisnası

I - GİRİŞ

7420 sayılı Kanunun 2 nci maddesi ile değiştirilen 193 sayılı Kanunun 23 üncü maddesinin birinci fıkrasının (8) numaralı bendi “Hizmet erbabına işverenlerce yemek verilmek suretiyle sağlanan menfaatler (işverenlerce, işyerinde veya müştemilatında yemek verilmeyen durumlarda çalışılan günlere ait bir günlük yemek bedelinin 51 Türk lirasını aşmayan kısmı istisna kapsamındadır. Ödemenin bu tutarı aşması halinde aşan kısım ile bu amaçla sağlanan diğer menfaatler ücret olarak vergilendirilir.) şeklinde değiştirilmiştir.

12.5.2010 tarihli Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 97 nci maddesinin 7 nci fıkrasının (a) bendi 11.11.2022 tarihli ve 32010 sayılı Resmi Gazetede, Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı Sigorta Primleri Genel Müdürlüğü tarafından yayımlanan 02.12.2022 tarih, Yemek Bedeli konulu 2022/22 sayılı genelge ile yemek bedeli istisnasının uygulanmasına yönelik usul ve esaslar yeniden düzenlenmiş, düzenlemede “işverenlerce, işyerinde veya müştemilatında yemek verilmemesi şartıyla, yemek bedeli adı altında sigortalılara veya sigortalılar için üçüncü kişilere yapılan her türlü ödemelerin, günlük asgari ücretin Kurum Yönetim Kurulunca belirlenen oranının fiilen çalışılan gün sayısı ile çarpılması sonucunda bulunacak tutarının, prime esas kazanca dahil edilmeyeceği” hüküm altına alınmış ve günlük asgari ücretin yüzde 23,65’inin prime esas kazançtan, hesaplama ile 51,01 TL tutarın istisna tutulmasına karar verilmiştir.

II – SGK VE GELİR VERGİSİ YEMEK İSTİSNASI UYGULAMASI

A- İstisna Yemek Bedeli Hesaplaması

Sosyal Güvenlik Kurumu Yönetim Kurulu tarafından alınan 17.11.2022 tarihli ve 2022/323 sayılı Karar ile “01.12.2022 tarihinden itibaren, yemek bedeli adı altında sigortalılara veya sigortalılar için üçüncü kişilere yapılan her türlü ödemelerin, günlük asgari ücretin yüzde 23,65’i olan 51,01 TL tutarın prime esas kazançtan istisna tutulmasına” karar verilmiştir.

322 nolu Gelir Vergisi Genel Tebliğ Taslağında, “hizmet erbabına işverenlerce yemek verilmek suretiyle sağlanan menfaatler (işverenlerce, işyerinde veya müştemilatında yemek verilmeyen durumlarda çalışılan günlere ait bir günlük yemek bedelinin 51 Türk lirasını aşmayan kısmı istisna kapsamındadır” denilmektedir.

Bu durumda, yemek bedeli adı altında yapılan ödemelerden prime esas kazanca ve ücret gelir vergisi matrahına dahil edilecek ve edilemeyecek tutarlar;

SGK Günlük İstisna Tutarı  = 51,01 TL

GVK Günlük İstisna Tutarı = 51,00 TL

Aylık İstisna Tutarı = Ay İçinde Fiilen Çalışılan Gün Sayısı x Günlük İstisna Tutarı

Kazanca Dahil Edilecek Yemek Bedeli = Ödenen Yemek Bedeli - İstisna Tutarı

formülleri ile hesaplanacaktır.

1- Çalışana İşyerinde ya da İşyerinin Müştemilatında Yemek Verilmesi Durumunda Uygulama

İşverenlerce işyerinde veya müştemilatında kendi imkanlarıyla yemek verilmesi amacıyla işverenler tarafından ödenen yemek bedelleri herhangi bir tutarla sınırlı olmayıp, çalışanın kazancına dahil edilmeyecektir.

2- İşverenlerce Çalışanlar İçin Üçüncü Kişilere Nakden Yapılan Yemek Ödemelerinde Uygulama

İşverenlerce çalışanlar için işyeri veya müştemilatı dışında kalan yerlerde üçüncü kişilere yemek bedeli adı altında fatura karşılığı nakden ödeme yapılması halinde günlük SGK istisnası 51,01 TL,  günlük GVK istisnası 51,00 TL’nin fiilen çalışılan gün sayısı ile çarpılması sonucunda bulunacak tutar, çalışanın kazancına dahil edilmeyecektir.

Örnek : A işyeri işvereni çalıştırdığı işçisi için B Lokantasından yemek hizmeti almak için anlaşmıştır. A işyeri işvereni ay içinde 22 gün fiilen çalışan işçi için B lokantasına 2022/Aralık ayı için fatura karşılığı 1.200,00 TL yemek bedeli ödemiştir. B lokantasından yemek hizmeti alan işçi için yemek bedeli adı altında yapılan ödemelerden prime esas kazanca dahil edilecek tutar aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır.

SGK Günlük İstisna Tutarı  = 51,01 TL

GVK Günlük İstisna Tutarı = 51,00 TL

Aylık SGK İstisna Tutarı = 51,01 x 22 Gün = 1.122,22 TL

Aylık GVK İstisna Tutarı = 51,00 x 22 Gün = 1.122,00 TL

Prime Esas Kazanca Dahil Edilecek Yemek Bedeli = 1.200,00 TL – 1.122,22 TL = 77, 78 TL

GV Matrahına Dahil Edilecek Yemek Bedeli           = 1.200,00 TL – 1.122,00 TL = 78,00 TL

3. İşverenlerce çalışanlara Nakit Olarak Verilen Yemek Bedelinde Uygulama

İşverenlerce işyerinde veya müştemilatında yemek verilmemesi şartıyla, sigortalılara yemek bedeli adı altında nakden yapılan ödemelerin günlük asgari ücretin %23,65’ inin fiilen çalışılan gün sayısı ile çarpılması sonucunda bulunacak tutarı prime esas kazanca dahil edilmeyecektir.

Örnek : A çalışanına 2022/Aralık ayında 1.250,00 TL tutarında yemek bedeli ödenmiştir.

Çalışanın ilgili ayda 22 gün fiilen çalıştığı göz önüne alındığında yemek bedeli adı altında yapılan ödemelerden prime esas kazanca dahil edilecek tutar;

SGK Günlük İstisna Tutarı  = 51,01 TL

GVK Günlük İstisna Tutarı = 51,00 TL

Aylık SGK İstisna Tutarı = 51,01 x 22 Gün = 1.122,22 TL

Aylık GVK İstisna Tutarı = 51,00 x 22 Gün = 1.122,00 TL

Prime Esas Kazanca Dahil Edilecek Yemek Bedeli = 1.250,00 TL – 1.122,22 TL = 127,78 TL

GV Matrahına Dahil Edilecek Yemek Bedeli           = 1.250,00 TL – 1.122,00 TL = 128,00 TL

4. Çalışanlar İçin Üçüncü Kişilere Yemek Kuponu, Yemek Kartı, Yemek Çeki Vb. Araçlarla Fatura Karşılığı Ödenen Yemek Bedellerine İlişkin Uygulama

Çalışanlara ay içinde yemek bedeli olarak nakit ödeme yapılmaksızın, çalıştıkları işyerinin dışında yemek üretimi yapan başka firma veya şahıslar tarafından yemek kuponu, yemek kartı, yemek çeki vb. karşılığında yemek verilebilmektedir.

Bu kapsamda çalışanlar için üçüncü kişilere yemek kuponu, yemek kartı, yemek çeki vb. araçlarla fatura karşılığı yemek bedeli ödenmesi durumunda istisna tutarları aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır.

SGK Günlük İstisna Tutarı  = 51,01 TL

GVK Günlük İstisna Tutarı = 51,00 TL

Aylık SGK İstisna Tutarı = 51,01 x 22 Gün = 1.122,22 TL

Aylık GVK İstisna Tutarı = 51,00 x 22 Gün = 1.122,00 TL

Örnek : A çalışanı için 2022/Aralık ayında yemek kartına yemek bedeli adı altında 1.500,00 TL yüklenmiştir. Sigortalının ilgili ayda 22 gün fiilen çalıştığı varsayıldığında yemek bedeli adı altında yapılan ödemelerden prime esas kazanca dahil edilecek tutar aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır.

SGK Günlük İstisna Tutarı  = 51,01 TL

GVK Günlük İstisna Tutarı = 51,00 TL

Aylık SGK İstisna Tutarı = 51,01 x 22 Gün = 1.122,22 TL

Aylık GVK İstisna Tutarı = 51,00 x 22 Gün = 1.122,00 TL

Prime Esas Kazanca Dahil Edilecek Yemek Bedeli = 1.500,00 TL – 1.122,22 TL = 377,78 TL

GV Matrahına Dahil Edilecek Yemek Bedeli           = 1.500,00 TL – 1.122,00 TL = 378,00 TL

III –YEMEK İSTİSNASINA İLİŞKİN DİĞER HUSUSLAR

a- Yemek kartlarına/çeklerine/kuponlarına yüklenen yemek bedellerinin sigorta priminden istisna tutulabilmesi için söz konusu kartların/çeklerin/kuponların yalnızca yemek yenilmesi amacıyla kullanılması gerekmektedir.

Yemek bedeli adı altında sigortalılara veya sigortalılar için üçüncü kişilere yapılan her türlü

ödemelere ilişkin muvazaalı durumların tespit edilmesi halinde Kurumun prim kaybı işverenlerden 5510

sayılı Kanunun 89 uncu maddesi uyarınca gecikme zammı ve cezası ile tahsil edilecektir.

b-  Asgari Ücret Yönetmeliğinin “İşverenin Sorumluluğu” başlıklı 12 nci maddesinde yer alan “İşverenler tarafından, işçilere sağlanan sosyal yardımlar sebebiyle asgari ücretten herhangi bir indirim yapılamaz” hükmü gereğince yemek bedeli asgari ücrete ilave olarak verilmesi gerekmektedir.

Buna göre brüt asgari ücretin (prime esas kazanç alt sınırı) içerisine yemek bedeli tutarı dâhil edilmeyecektir.

c-  Aynı işyerinde çalışan bazı sigortalılara işyerinde veya müştemilatında, bazı sigortalılara da yemek verme hizmetini sağlayan yerlerde yemek verilmesi durumunda;

- İşyerinde veya müştemilatında yemek hizmeti verilmesi halinde emek Bedeli konulu 2022/22 sayılı genelgenin 2.1.1 başlığında,

- İşyeri veya müştemilatı dışındaki yerlerde yemek hizmeti verilmesi halinde ise ilgisine göre emek Bedeli konulu 2022/22 sayılı genelgenin 2.1.2, 2.1.3 ve 2.1.4 başlıklarında,

açıklanan esaslar çerçevesinde işlem yapılacaktır.

Not : Gelir Vergisine ilişkin istisna bilgileri, 322 nolu Gelir Vergisi Genel Tebliğ Taslağı dikkate alınarak hazırlanmıştır.

08.12.2022

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> YIL SONU KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV
     Ayrıntılar için tıklayın.

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.