Tuncay Sakoğlu
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
tuncay.sakoglu@izsmmmo.com

Ticaret Sicili, Kişisel Verileri Koruma Kanunu Karşısında Da Aleni Midir…?

Ticaret Sicil Müdürlüğü’nden kendiniz veya yetkilisi olduğunuz kurum dışında bir kişi yada kurumla ilgili belge talebinde bulunacaksanız veya elektronik ortamda inceleyecekseniz,  istediğiniz belgeyi alamayabilir, alsanız bile her detayı göremeyebilirsiniz.

14 Şubat 2011 tarihli 27846 sayılı resmi gazetede yayımlanarak 1 Temmuz 2012 tarihinde yürürlüğe giren 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun açıklık başlıklı 35 inci maddesinin 2 nci bendi “Herkes ticaret sicilinin içeriğini ve müdürlükte saklanan tüm senet ve belgeleri inceleyebileceği gibi giderini ödeyerek bunların onaylı suretlerini de alabilir. Bir hususun sicilde kayıtlı olup olmadığına dair onaylı belge de istenebilir.” şeklinde düzenlenmiştir.

Kanun maddesinde de belirtildiği üzere herkes, bilgi edinmek, yatırım kararı ve ticari ilişkileri konusunda karar almak vb. diğer amaçlarla ticaret sicili kayıtlarına ulaşabilmelidir.

Ancak kişisel verilerin korunmasını sağlamak amacıyla henüz KVKK yasalaştırılmamışken, 6762 sayılı (Eski) TTK’nın 28 inci maddesine 29 Mart 2011 tarihli 6215 sayılı kanunun 13 üncü maddesi ile kişisel verilerin korunması sağlamak amacıyla eklenen hükmün,  yeni TTK’nın yürürlüğe gireceği tarih olan 1 Temmuz 2012 tarihinden sonra da geçerlilik kazandırılmasını teminen gerekçesiyle, 30 Haziran 2012 tarihinde yayımlanan 6335 sayılı kanunun 3 üncü maddesi ile 6102 sayılı TTK’nın 24 üncü maddesine  5 inci fıkra eklenmiş ve bu fıkra ile ticaret siciline erişim hakkı sınırlandırılmış,  Ticaret Sicil Yönetmeliği ile de sicil müdürlüklerinin inisiyatifine bırakılmıştır.

- 30 Haziran 2012 tarihli 28339 sayılı resmi gazetede yayımlanarak TTK’nın 24 üncü maddesine eklenen 5 inci fıkra aşağıdaki gibidir ;

(5) Ticaret sicili kayıt işlemlerinin elektronik ortamda yapılması için toplanması ve işlenmesi gerekli olan kişisel veriler, kişisel verilerin korunması ve bilgi güvenliğinin sağlanmasına ilişkin mevzuata uygun bir şekilde korunur.

- 27 Ocak 2013 tarihli 28541 sayılı resmi gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren                             Ticaret Sicil Yönetmeliği’nin sicil kayıtlarına erişim hakkı başlıklı 15 inci maddesi de aşağıdaki şekilde düzenlenerek kişisel verilerin korunmasına ilişkin olarak sicil müdürlüklerine ucu açık bir yetkilendirme yapılmıştır.

(1) Herkes, sicilin içeriğini ve müdürlükte saklanan tüm senet ve belgeleri inceleyebilir. Bu inceleme elektronik ortamda ve/veya müdürlükte yapılabilir.

(2) Defterler ve belgeler, sicil dairesinin bulunduğu kısımdan dışarıya çıkarılamaz. Bunların incelenmesinde müdür, kişisel verilerin korunmasına ilişkin hükümler çerçevesinde gerekli tedbirleri almak zorundadır. İnceleme esnasında müdürün vereceği talimatlara uyulması zorunludur. Aksi takdirde müdür defter ve belgeleri derhal kaldırabilir.

(3) Elektronik ortamda yapılacak olan incelemelerde de kişisel verilerin korunmasını ve bilgi güvenliğini sağlayacak tedbirler alınır.

Ulaştığımız teknolojik düzeyde, her alanda kullanılan kişisel veriler kolaylıkla işlenebilmekte ve aktarılabilmektedir.  Bu nedenle kişisel verilerin korunması ihtiyacı doğmuştur ve 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu, 7 Nisan 2016 tarihinde kanunun 1 inci maddesinde belirtildiği üzere “kişisel verilerin işlenmesinde başta özel hayatın gizliliği olmak üzere kişilerin temel hak ve özgürlüklerini korumak ve kişisel verileri işleyen gerçek ve tüzel kişilerin yükümlülükleri ile uyacakları usul ve esasları düzenlemek” amacıyla yasalaştırılmıştır.

Kanunla (KVKK) kişisel verilerin sınırsız biçimde ve gelişigüzel toplanmasının, yetkisiz kişilerin erişimine açılmasının, açıklanması veya amaç dışı yada kötüye kullanımı sonucu kişilik haklarının ihlal edilmesinin önüne geçilmesi beklenmiştir.

Kişisel verilerin korunması amacıyla yapılan bu düzenlemeler, ticaret sicilinin aleniliğini önemli ölçüde sınırlandırmıştır. Konuya ilişkin Kişisel Verileri Koruma Kurulu’nun 22/04/2020 tarihli ve 2020/307 sayılı kararında yukarıda belirttiğimiz TTK, Ticaret Sicil Yönetmeliği ve KVKK’nın ilgili kısımlarına değinilerek özetle ;

“Bu kapsamda önemle belirtmek gerekir ki, her ne kadar aleniyet gereği herkes ticaret sicilinin içeriğini ve müdürlükte saklanan tüm senet ve belgeleri inceleyebilecek olsa da, bu durumun anılan bilgilerin kişisel verilerin korunmasına ilişkin mevzuattan muaf olması anlamına gelmeyeceği; aynı şekilde, aleniyet kapsamında işlenen kişisel verilerin aleniyetin amacıyla örtüşmesi gerektiği ve aleniyet amacı dışında kalan durumlarda bu verilerin işlenmesinin hukuka aykırı olacağı değerlendirilmektedir.”

“Ticaret Sicilinin aleni olmasının sicilde yer alan kişisel verilerin 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu hükümlerinden muaf olacağı anlamını taşımadığı” değerlendirilmiştir.

Sonuç olarak ;

6102 sayılı kanunun 24 üncü maddesine 30 Haziran 2012 yılında henüz KVVK yasalaştırılmamışken eklenen 5 inci fıkrada kişisel verilerin mevzuata uygun olarak korunacağı ifade edilmiş, 27 Ocak 2013 tarihli resmi gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Ticaret sicil yönetmeliğinin 15 inci maddesinin 2 nci fıkrasında  “…müdür, kişisel verilerin korunmasına ilişkin hükümler çerçevesinde gerekli tedbirleri almak zorundadır…” İfadesi ile de sicil müdürlüklerine sınırsız bir yetki verilmiştir. Ticaret sicil müdürlüklerinin de bu yetki ile KVKK kapsamında karşılaşabilecekleri ağır cezai yaptırımlar nedeniyle gereğinden sert bir tutumla belge ve bilgi vermekten imtina ettiklerini görmekteyiz.

Elbette kişisel verilerin korunması bir ihtiyaçtır ve kanunla düzenlenerek bu ihtiyaç giderilmiştir. Ancak ticaret sicilinin aleniliği de TTK ile düzenlenmiş önemli bir haktır. Kanundan doğan bu hakla “herkes”  istediği kişi ve kurumla ilgili ticaret siciline ulaşarak ihtiyacı olan belge ve bilgiyi Kişisel Verilerin Korunması Kanununa uygun şekilde alabilmelidir.

Sicil müdürlüklerinin konuya ilişkin yetki ve sorumluklarının yasal bir düzenleme ile netleştirilmesi,  sicil müdürlüklerindeki tüm uygulamaların yasa çerçevesinde herkes için standart olması ve kişi haklarını korurken,  ihtiyaçları da karşılaması gerektiğini düşünüyorum.

09.02.2023

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> YIL SONU KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV
     Ayrıntılar için tıklayın.

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.