Tuğba Balıklı
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
BALIKLI Audit I Advisory
www.balikliaudit.com
tugba.balikli@balikliaudit.com

UMS/UFRS Uygulaması: Üretim İşletmesi Örneği

Dünyada yayılan küreselleşme kavramı ile birlikte sermaye piyasalarının entegrasyonu, tüm işletmelerin ana birimlerinden olan muhasebelerinde ortak bir dil kullanımını zorunlu kılmıştır. Bu ihtiyacı karşılamak amacıyla Uluslararası Muhasebe Standartları Kurulu (IASB- International Accounting Standards Board) tarafından Uluslararası Muhasebe Standartları (IAS- International Accounting Standards) ve Uluslararası Finansal Raporlama Standartları (IFRS International Financial Reporting Standards) yayınlanmıştır.

Şirketlerin; Yasal Mevzuata göre hazırlanan mali tablolar ile Uluslararası Muhasebe Standardı’na (UMS) göre hazırlanan mali tablolar arasındaki farkları oluşturan önemli seçilmiş standartlar hakkında genel bilgi sahibi olunmasına katkıda bulunmak amacıyla aşağıdaki örnek hazırlanmıştır. Kullanılan varsayımlar ise Türk muhasebe sistemi ile uluslararası muhasebe standardı arasında birçok şirkette yaygın olarak kullanılacağı düşünülen farklar dikkate alınarak eklenmiştir. Örnek muhasebe kayıtlarında Tek Düzen Hesap Planı (THP) kapsamında hesap numarası detayları verilmemiş, finansal tablolardaki hesap isimleri kullanılmıştır.
Bu örnekte sadece bilanço ve gelir tablosunun Uluslararası Muhasebe Standardına göre düzeltilmesi anlatılmıştır. Çalışmanın tamamlanması için özkaynak değişim tablosu ve nakit akım tablosu ile önemli muhasebe politikalarının özeti ve dipnotların da Uluslararası Muhasebe Standartlarına göre hazırlanması gerekmektedir. 

ALAÇATI A.Ş.

ALAÇATI A.Ş.’nin yürürlükteki düzenlemeler çerçevesinde THP esas alınarak hazırlamış olduğu finansal tabloları  sunulmuştur.  THP kapsamında özet finansal tablo formatı esas alınmakla birlikte örnek muhasebe kayıtları yapılırken kullanılacak hesaplar finansal tablo üzerinde ayrı gösterilmiştir.

Hazırlanan örnekte aşağıdaki hesaplarla ilgili Uluslararası Muhasebe Standardının uygulanmasıyla oluşabilecek farklara değinilecek ve gerekli düzeltme kayıtları oluşturulacaktır.

a. Finansal Varlıklar ve Finansal Yükümlülükler           
   i.    Menkul Kıymetler
   ii.   Ticari Alacaklar
   iii.  Ticari Borçlar
b. Stoklar
c. Maddi Duran Varlıklar
d. Karşılıklar
   . Kıdem Tazminatı Karşılığı
f. Gelir Vergisi – Ertelenmiş Vergi

                   Tablo 1.a: Gelir Tablosu

ALAÇATI A.Ş 31 ARALIK 2010 TARİHİNDE SONA EREN YIL İÇİN GELİR TABLOSU
Satışlar	3,120,000
Satışların Maliyeti	-1,820,000
Büt Satış Kari	1,300,000
Genel Yönetim Giderleri	-103,000
Pazarlama Satış Ve Dağıtım Giderleri	-866,000
Diğer Faliyetlerden Olağan Gelir Ve Karlar	4,300
Diğer Faliyetlerden Olağan Gider Ve Zararlar	-29,400
Faiz Gelirleri	100
Finansman Giderleri	-279,000
Dönem Karı	27,000
Vergi Ve Diğer Yasal Yükümlülükleri	-11,000
Dönem Net Karı	16,000

 

1. Finansal Varlıklar ve Finansal Yükümlülükler

Finansal varlıklar ve yükümlülükler bölümünde hazır değerler, menkul kıymetler, ticari ve diğer alacaklar banka kredileri, finansal kiralama yükümlülükleri, ticari ve diğer borçlar ve benzeri hesapların değerleme prensipleri, kayıtlara alınma ve kayıtlardan çıkarılma kriterleri anlatılmakta ve dipnot zorunlulukları açıklanmaktadır.

ALAÇATI A.Ş.’nin 5 Aralık 2010 tarihinde banka mevduatın 50.000 TL ile yıllık % 15 faiz oranından 4 ay vadeli mevduat hesabı açmıştır. Vade, 4 Nisan 2011 tarihinde bitmektedir.
 

2. Menkul Kıymetler

Sabit bir getirisi olmayan ve bir piyasada işlem gören finansal varlıklar ise gerçeğe uygun değeriyle gösterilirler.

ALAÇATI A.Ş. menkul kıymet portföyü Tablo 2’de verilmiştir. Şirket’in elindeki hisse senetlerini İMKB’de işlem görmektedir.

                                             Tablo 2: Menkul Kıymetler

	Edinme Tarihi	Alış Fiyatı	Lot	Tutar - TL	Yasal Kayıtlardaki Değerleme Prensibi
İzmir A.Ş Hise Senedi	9 Nisan 2010	2	5,000	5,000	Maliyet
Çeşme A.Ş Hisse Senedi	22 Aralık 2010	5	8,000	40,000	Maliyet
Toplam Menkul Kıymetler                                                                                                                      50,000

İzmir A.Ş Hisse Senedinin 31 Aralık 2010 itibariyle en iyi alış fiyatı 2.5 TL, Çeşme A.Ş’nin en iyi alış fiyatı 5.8 TL olmuştur.

3. Ticari Alacaklar

Ticari alacaklar iskonto edilmiş maliyet değeriyle gösterilmesi gereken hesaplardan bir diğeridir. Diğer taraftan tahsili şüpheli bir takım alacaklar varsa, şirketin buna ilişkin değerlendirmesini yapması ve bunu yansıtması
gerekmektedir. ALAÇATI A.Ş. yasal kayıtlarında açık hesaplar ile vadeli çek* ve senetler için bir reeskont işlemi yapmamış ve henüz yasal prosedürler başlatılmadığı için şüpheli alacak karşılığı ayırmamıştır.Vadeli çekler,vadelerinde tahsil edilmesi beklendiğinden ticari alacaklar altında gösterilmiştir. 31 Aralık 2010 tarihi itibariyle şirketin ticari alacaklar hesabının dökümü aşağıdaki gibidir:


                                    Tablo 4: Ticari Alacakların Yaşlandırması

	Toplam Alacak	Kayıt Tarihi	Ortalama Vade
Alıcılar
A	80,000	11 Aralık 2010	20 Gün
B	115,000	29 Ekim 2010	60 Gün
C	240,000	5 Nisan 2010	30 Gün
Çekler
X	85,000	5 Eylül 2010	6 Ocak
Z	60,000	20 Aralık 2010	20 Şubat 2011
580,000                                                  -
Öngörülen Tahsil Edilemeyecek Bölüm
Ayrılması Gereken Karşılık                                                                        -                                                                 -

4. Stoklar

Stoklara ilişkin maliyet unsurları, değerleme yöntemleri, net gerçekleşebilir değer analizi ve dipnot açıklamaları gibi finansal tablolar hazırlanırken dikkat edilmesi gereken hususlar açıklanmıştır.

ALAÇATI A.Ş.’nin 31 Aralık 2010 tarihi itibariyle eldeki stoklarının dökümü aşağıdaki gibidir: 

İlk madde malzeme	50,000
Yarı mamul	21,000
Mamul	50,000
121,000
Mamulller
Cam şişe	25,000
Cam obje	3,000
Cam vazo	22,000
50,000

 

ALAÇATI A.Ş.’nin 31 Aralık 2010 tarihi itibariyle elinde bulunan mamul maddeler için yapmış olduğu net gerçekleşebilir değer analizi şu şekilde sunulmuştur:

 

	Maliyet	Envantere Giriş Tarihi	Satış Fiyatı	Satışa Hazır Hale Getirmek İçin Yapılacak Masraflar
Cam şişe	25,000	5 Aralık 2010	40,000	1,000
Cam obje	3,000	12 Aralık 2010	2,500	400
Cam vazo	22,000	22 Aralık 2010	25,000	2,000

 

5. Maddi Duran Varlıklar

ALAÇATI A.Ş’nin maddi duran varlık detayı Tablo’da verilmiştir. Görüldüğü üzere Şirket maddi duran varlıkları; arsa, bina, makine ve ekipman olarak sınıflandırmıştır. 
 

                             Maddi Duran Varlıklar

Maddi Duran Varlıklar	Alım Bedeli	Alım Tarihi
ARAZİ VE ARSALAR
400 M2 Arsa	60,000	01.05.2003
BİNALAR
Merkez Bina Zemin Kat	100,000	09.08.2004
Çiğli Organize Ek Fabrikası Binası	75,000	15.12.2007
Alsancak Daire	20,000	30.12.2008
TESİS MAKİNE VE CİHAZLAR
Cam Eritme Makine Hattı	60,000	12.06.2005
Cam şekillendirme Hattı	42,200	13.08.2005
Paketleme Hattı	50,500	21.01.2006
TAŞITLAR
35 NU 678 Ford	7,000	05.12.2003
35 EY 556 BMW	10,000	25.12.2009
DEMİRBAŞLAR
LG Televizyon	200	12.12.2009
HP Laptop	100	14.08.2007
425,000

 

Şirket yönetimi 31.12.2010 tarihi itibariyle arsa ve binaların değerini tespit ettirmek amacıyla ekspertiz yaptırmış olup, ekspertiz tarafından hazırlanan raporun ayrıntısı şu şekildedir:

                        Maddi Duran Varlıklar

Maddi Duran   Varlıklar	Yenileme Maliyeti
ARAZİ VE ARSALAR
400 M2 Arsa	100,000
BİNALAR
Merkez Bina Zemin Kat	120,000
Çiğli Organize Ek Fabrika Binası	45,000
Alsancak Daire	20,000

 

Şirket Alsancak Daireyi kira geliri elde etmek için kullanmaktadır.Merkez binanın arsa payı %20, Çiğli Organize Fabrika Binasının %40’dır.

6. Maddi Olmayan Duran Varlıklar

Şirket, raporlama tarihi sonrasında yıl içinde gerçekleşen 10.000 TL. geliştirme gideri tespit etmiştir.

7. Ticari Borçlar

Ticari borçlar da iskonto edilmiş maliyet değeriyle gösterilmesi gereken finansal yükümlülükler arasında yer almaktadır. ALAÇATI A.Ş.’nin yasal kayıtlarında reeskont hesabı yapmadığı dikkate alındığında ticari borçların ortalama tahsilat vadesinin tespit edilmesi ve buna göre iskonto edilmiş maliyet değerinin hesaplanarak finansal tablolarda gerekli düzeltme kaydının yapılması gerekmektedir.

ALAÇATI A.Ş.’nin ticari borçlarının bilanço tarihi itibariyle ortalama tahsilat vadesinin 80 gün olduğu tespit edilmiştir. Iskonto oranı %12 olarak belirlenmiştir.

8. Kıdem Tazminatı Karşılığı

Şirket, çalışan personele ilişkin 3.000 TL kıdem tazminatı karşılığı tahakkuk ettirmiştir. Bunun 2.400 TL’si önceki yıllara, 600 TL’si cari yıla aittir.

9. Karşılıklar

ALAÇATI A.Ş 31 Aralık 2010 itibariyle avukatından aldığı raporda açılmış olan davalar ile ilgili durum şu şekilde raporlanmıştır.

10. Gelir Vergisi – Ertelenmiş Vergi

Yukarıda anlatılan farkların düzeltilmesi sonucunda vergi hesabının yapıldığı finansal tablolardan çok farklı bir sonuca ulaşılmış olacaktır. Bu durumda dönemsellik ilkesi gereği işlemlere ilişkin vergi etkisinin de ilgili dönemde yansıtılması gerekir. Bunun için vergi bilançosu ile Uluslararası Muhasebe Standardına göre hazırlanmış bilanço arasındaki vergiye konu geçici farklar üzerinden ertelenmiş vergi hesabının yapılması ve finansal tablolara yansıtılması gerekmektedir.

12.03.2012

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.