Tugay Çelik
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bilim Uzmanı
tugay___celik@hotmail.com

İthal Ürünün Gümrük Kıymetine Yurt Dışı Lisans Bedelinin Dahil Edilmesi ve KDV-Stopaj Yönünden İncelenmesi

Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 1. Maddesi’nde, kazancı kurumlar vergisine tabi kurumlar; sermaye şirketleri, kooperatifler, iktisadi kamu kuruluşları, dernek veya vakıflara ait iktisadi işletmeler ve iş ortaklıkları olarak sıralanmıştır.

Aynı Kanun’un 3. Maddesi’nde ise, bu kurumlardan kanuni ve iş merkezlerinin her ikisi de Türkiye’de bulunmayanların dar mükellef olarak addedileceği ve sadece Türkiye’de elde ettikleri kazanç üzerinden vergilendirilecekleri belirtilmiştir.

Dar mükellefiyete tâbi kurumlara yapılan ödemeler üzerinden kesilecek kurumlar vergisine ilişkin düzenleme ise Kurumlar Vergisi Kanunu 30. Maddesi’nde yapılmıştır, ilgili maddeye göre:

- Serbest meslek kazançları üzerinden,

- Ticarî veya ziraî kazanca dahil olup olmadığına bakılmaksızın telif, imtiyaz, ihtira, işletme, ticaret unvanı, marka ve benzeri gayri maddî hakların satışı, devir ve temliki karşılığında nakden veya hesaben ödenen veya tahakkuk ettirilen bedeller üzerinden kurumlar vergisi kesintisi yapılacağı belirlenmiştir.

Yukarıdaki bilgiler ışığında dar mükellef kurumların Türkiye’de elde ettikleri gelirler üzerinden Türkiye’de vergi ödemesi gerektiği aşikardır. Yurtdışından edinilen gayri maddi hak bedelleri bu kapsama dahil olduğundan, yurtdışı firmalardan alınan gayri maddi haklar için de sorumlu sıfatıyla KDV ve stopaj hesaplanarak beyan edilmek ve vergi dairesine ödenmek durumundadır.

Bu yazımızın amacı günümüzde uluslararası pazardaki hareketliliğinde bir sonucu olarak artan ithalat ve ihracat işlemleriyle birlikte oldukça fazla karşılaşılan, yurtdışı dar mükellef firmanın lisans, marka vb gayri maddi haklarından Türkiye’de faydalanılarak ithal edilen ürünlerin Türkiye piyasasına sunulması sırasında mükerrer veya hatalı vergilendirme uygulamasıdır. Uygulamada genel olarak yukarıdaki bilgiler ışığından hareket edilerek yurtdışından alınan gayri maddi hakların stopaj ve gelir vergisi hesaplanıp vergi dairesine stopajı muhtasar beyanname, sorumlu sıfatıyla KDV’yi ise KDV-2 beyannamesi ile ödendiği görülmektedir.

Gayri maddi haklar Gümrük Kanununun 27/1-c maddesine göre gümrük kıymetine dahil edilerek vergilendirilmesi gerektiğinden KDV-2 ile beyan edilmesi durumunda mükerrer vergi ödenmesi durumuna yol açılabileceği gibi gümrük idaresi tarafından özel usulsüzlük cezası kesilmesine de neden olunmaktadır.

2014 yılına kadar gümrük idaresi ve vergi dairesi tarafından bir görüş birliğine varılamasada, 2014 yılında gümrük idaresi tarafından yayınlanan yaklaşım ile vergi dairesine ödenen tutarlar ikinci kez talep edilmeyip yalnızca gümrük idaresi tarafından usulsüz görülen bu işlem için özel usulsüzlük cezası tatbik edileceği duyurulmuştur. 2016 yılında da vergi dairesinin mükelleflerin gümrük idaresine ödenen tutarları mahsup edebileceğini belirten özelge yayınlanmasıyla her iki idarenin de görüş birliğine vardığı görülmektedir. (17.02.2016 tarihli B.07.1.GİB.4.34.17.01-KDV.1-13147)

Özetle;

Stopaj yönünden: yurtdışından alınan gayri maddi haklar brüt tutarları üzerinden muhtasar beyanname ile çifte vergilendirme anlaşmaları da göz önüne alınarak belirlenecek oran üzerinden hesaplanması ve beyan edilmesi gerekmektedir.

KDV yönünden: gayri maddi hakka ilişkin olarak Türkiye’ye ürün getirilmesi durumunda ithalat işlemlerinde gümrük kıymetine gayri maddi hak bedelinin de eklenmesi gerektiğinden KDV-2 beyannamesiyle sorumlu sıfatı ile beyan edilen vergi olması durumunda çifte vergilendirilmemek adına gümrük idaresine bu verginin bildirilmesi ve mahsup edilmesi gerekmektedir. Gayri maddi hak gümrük kıymetine eklenen zorunlu bir unsur olduğundan KDV-2 ile beyan edilmeyip doğrudan gümrük kıymetine eklenerek KDV’sinin ödenmesi durumunda hem özel usulsüzlük cezasının önüne geçilmiş olunur hem de ithal kıymetin kendi tabi olduğu vergi oranı üzerinden vergilendirilmesiyle %8-%1 gibi avantajlı vergi ödenmesine de yol açmaktadır.

Kaynaklar;

https://www.tim.org.tr/files/downloads/mevzuat/gumruk_kanunu.pdf

https://www.vergidegundem.com/blog?blogid=4376082

https://dengeakademi.com/Files/Article/rqk3l635382737611733107.pdf

https://www.denet.com.tr/tr/makaledetay.php?yazar=2&l=f19e7df1d3eb81b4de52cee240346311&t=2&id=1293&yil=2021

22.12.2022

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.