Tolga Berikten
Yeminli Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi
Patent & Marka Vekili
berikten@yahoo.com

Vergi İncelemesine Başlanılması Pişmanlığı Engeller

Pişmanlık ile ilgili son yazımda vergi usul kanunun 371. maddesinin 1. fıkrasının 2 nolu bendinde geçen , pişmanlık dilekçesinin , mükellef nezdinde her hangi bir vergi incelemesine başlanılmadan veya olayın takdir komisyonuna intikal ettirildiği günden önce verilmiş olmasını şartından bahsedeceğim.

Herhangi bir vergi incelemesi tüm vergiler için pişmanlığı keser mi?

Soruyu biraz daha açalım. Örneğin KDV incelemesine tabi tutulan bir mükellef Kurumlar vergisi  yönünden pişmanlıkta bulunabilir mi ? Veya incelenen başlanılan dönem dışında pişmanlık hükümlerinden yararlanabilir mi ? Bu sorunun cevabını vermeden önce vergi kanunlarında yorumu açıklayalım.Vergi kanunlarının yorum gerektiren durumlarının ne olduğunu ve bu durumlarda ilgili vergi kanunlarının nasıl yorumlanması gerektiği de yine  vergi usul kanununun 3. maddesinde düzenlenmiştir.

Vergi kanunları lafzı ve ruhu ile hüküm ifade eder. Lafzın açık olmadığı hallerde vergi kanunlarının hükümleri, konuluşundaki maksat, hükümlerin kanunun yapısındaki yeri ve diğer maddelerle olan bağlantısı göz önünde tutularak uygulanır.(VUK 3. madde)

Bu maddeden anlaşılan yoruma başvurabilmek için kanunun lafzının açık olmaması şarttır.Oysaki kanunun lafzı burada açıktır. Her hangi bir vergi incelemesine başlanılmadan pişmanlık dilekçesinin verilmesini şart olarak hükme bağlamıştır.

Kanun koyucu isteseydi ilgili madde hükmüne   "her hangi bir vergi incelemesi" yerine  tıpkı aynı maddenin ihbar bendinde olduğu gibi buna bir sınır getirebilir ve  "vergi incelemesine  başlanılan husus veya dönem hakkında"   diye de belirtebilirdi.  Böyle bir belirtme olsaydı o zaman incelemeye başlanılan mükellef inceleme konusu dışında  veya dönemi dışında  olan vergi cezalarını gerektiren hususlar hakkında pişmanlıktan faydalanabilirdi.

Kısacası başlanılan bir vergi incelemesi "bütün vergiler ve dönemler itibari " ile pişmanlığı engeller.

Kanunun lafzı bu olmakla beraber  Danıştay 9.dairesinin E:2009/3957 K:2012/4625 sayısındaki karar ile davacı hakkında 2006/Aralık dönemine ilişkin olarak vergi incelemesi bulunmadığı, incelenen dönemlerin 2007/Haziran ve Temmuz dönemleri olduğu belirtildiğinden  2006/Aralık dönemine ait  pişmanlık talebinin kabul edilmemesi suretiyle kesilen cezada yasaya uygunluk bulunmadığından yazılı gerekçeyle verilen kararın bozulması gerekmiştir. Bu karar oy birliği ile alınmıştır.

Sonuç itibari ile Danıştay incelemeye alınan dönem dışında mükellefin pişmanlık hükümlerinden yararlanabileceğine dair görüş vermiştir.

Vergi incelemesine başlanılmasından kasıt nedir?

Vergi Usul kanunu 'nun 140. maddesi 2. fıkrasında Vergi incelemesine başlanıldığı hususunu bir tutanağa bağlayarak bir örneğini nezdinde vergi incelemesi yapılana verirler hükmü getirilmiştir. Vergi İncelemelerinde Uyulacak Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 9. maddesinin 3. fıkrasında ise, İncelemeye başlama tarihi, mükellefin tutanağı imzaladığı tarihtir. Tutanakta mükellefin imzasının bulunmaması halinde tutanağın vergi dairesi kayıtlarına intikal ettiği tarih incelemeye başlama tarihi olarak kabul edilir denilmiştir.

Vergi incelemesine başlanılma tarihi neden önemlidir?

Pişmanlık ile ilgili hükümlerin yer aldığı VUK 371. maddesinin 1. fıkrasının 1 numaralı bendinde pişmanlık talebinin geçerli olması için daha önceden muhbir tarafından ihbarın yapılmamış olması şartına bağladıktan sonra 2 numaralı bendinde her hangi bir   vergi incelemesine başlanılmamış olmasına bağlamıştır.Şartların sıralamasına dikkat edilirse 1. bentte ihbarın yapılmamış olması , 2. bentte ise herhangi bir vergi incelemesine başlanılmaması denilmiştir.  İhbar varsa zaten  ihbar edilen konu ile ilgili pişmanlıktan faydalanılamayacaktır, 2. bentte ise  gerçekte anlaşılması gereken  ihbarsız, rutin  vergi incelemeleri kastedilmektedir, çünkü ihbarlı vergi incelemesine başlanılmadan önce zaten vergi dairesi muhbirin yaptığı ihbar  ile  ve ihbar konusu ile geçerli olmak üzere vergi cezalarını gerektiren olaydan haberdardır.

Kısacası , mükellef ; kendisine vergi incelemesine başlanılması tutanağı verilmediği sürece pişmanlık ile ilgili hükümlerden yararlanabilir.Ama daha önceden her hangi bir resmi kuruma verilmiş olan ihbar varsa,  ve yine henüz vergi incelemesine başlanılmadan sadece ihbar edilen konu  hariç kalan konulardan  pişmanlıktan yararlanabilir.

Takdir komisyonuna intikal tüm konular için pişmanlığı keser mi?

Burada ise vergi incelemelerinden farklı bir durum söz konusudur. Kanun olayın takdir komisyonuna intikalinden bahsetmektedir."Olayın" kelimesi ile bahsedilen bahsi geçen husus ile alakalı olma durumudur. Bunun dışındaki kalan durumlar için mükellef pişmanlık ile hükümlerinden yararlanabilir.

11.01.2019

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.