Tezcan Biçer
Sayıştay Uzman Denetçisi
sabit.sakin@hotmail.com

Batan Firmalar, Giden Milyonlar... Firma Çalışanlarının Yaptığı Yolsuzluklar

Kötü niyetli firma çalışanları (özellikle muhasebe ve depo görevlileri nedeniyle) firmalar büyük zarara uğramakta, bazen de firma kapanmak zorunda kalmaktadır. Firmalar farklı olsa da personelin yaptığı yolsuzlukların ortak özellikleri şunlardır:

1. MAL-HİZMET ALIMLARI

-İhale öncesi, yaklaşık maliyet yüksek tespit edilir.

-Sahte firmalardan teklif alınır.

-Belgelerde uyumsuzluk vardır: (Teklif bedeli, ihale kararındaki tutar, sözleşmedeki tutar, hesap tablosundaki tutar, faturadaki tutar, ödeme emrindeki tutar, arasında uyum yok)

-İlan yapmadan, kendi adamlarından veya akrabasından mal alır.

-Üretim veya kullanım için alınan malın fiyatı, piyasa fiyatının çok üstündedir.

-Sözleşmede belirtilen tutardan, daha fazla ödeme yapar.

-Sözleşmeye (şartnameye) aykırı ödeme yapar.

-Alınan malın kalitesi düşüktür (mal şartnameye uygun değildir)

-Eksik iş yapıldığı veya eksik mal alındığı halde, bedelini tam öder.

-Firmanın ihtiyaç duymadığı mallar alınır.

-Mallar toptan değil, parça parça pahalı olarak alınır.

-Alınan mal depoya (ambara) girmez. “Aldım” diye imza atar.

-Malı eksik teslim alır, ”Tam teslim aldım” diye imza atar.

-Depo sayımında bilerek yanlış yapar, bazılarını gizler.

-Kimsenin haberi olmadan depodan-firmadan mal çıkartır.

-Depodaki sağlam malı “çürük, defolu vs” gösterir, sonra bunları satar.

2. MUHASEBE HİLELERİ

-Kullanılan banka dekontu gerçeği yansıtmaz.

-Banka dekontu ile banka hesap özeti uyumlu değildir.

-Banka hesap özetini bilgisayara indirip, üzerinde ekleme-çıkarma yapar.

-Bilgisayar ortamında sahte belge üretir.

-Geliri düşük gösterir, aradaki farkı kendisi alır.

(Tahsilat makbuzu düzenlemez veya eksik düzenler)

-Elde edilen gelir, kasaya-bankaya hiç girmez,

-Gideri yüksek gösterir, aradaki farkı kendisi alır.

(Fatura yoktur veya  sahte fatura kullanır)

-Ödenen borç, toplam borçtan düşülmez. (Bankadan para çıktığı halde, borç miktarı aynı kalır)

-Bir makbuzu, bir kaç defa gider gösterir, (asıl ve suretlerini kullanır) (Seri numaraları aynı)

-Yanlış kişi-firmaya ödeme yapar.

-Mükerrer kayıt yapar, (bir gider bir kaç defa yazılır)

-Maddi hata yapar, (toplama-çıkarma hatası).

-Sıfır hatası yapar. Örneğin 5.20-TL yerine 5.200,00-TL yazar.

-Rakam takdim-tehir hatası yapar. (239.000- yerine 293.000-gibi)

-Çek, fatura vs.deki bilgilerle, dip koçan-2.nüshasındaki bilgiler farklıdır.

-Firmadaki kayıtlar ile, alıcı/satıcı firmadaki bilgiler uyumlu değildir, (çapraz kontrol)

-Evrak kayıt, depo vs defterlerine, boş kısımlar bırakılarak altına yazılır.

-Bilgisayardaki personel, muhasebe programı silmeye, değiştirmeye izin vermektedir.

-Muhasebe kayıtlarında yanlış hesaplar kullanılır.

-Hesap doğru, ancak yanlış kayıt yapılır.

-Ödeme belgesiyle, yevmiye defteri uyumlu değildir.

3. DİĞER

-Kullanılan belgeler sahte veya yanıltıcıdır.

-Belgelerde silinti, kazıntı, tahrifat yapar.

-Ulaşım, telefon, elektrik, yemek gibi özel giderlerini firma hesabından öder.

-Personelin yetkisi yoktur veya yetkisini aşarak işlem yapar.

4. ÖRNEK OLAY

A... Okulu kantin işletmecisi, Mart ve Nisan ayı kirasını öderken şöyle bir hile yapıyor:

-Bankaya Mart kirasını ödüyor (Açıklama kısmına: Mart kirası diye yazdırıyor),

-Makbuzu alıyor.

-Sonra, yanlışlık oldu diyerek, bu parayı bankadan geri alıyor.

-Sonra, Nisan kirasını ödüyor (Açıklama kısmına: Nisan kirası diye yazdırıyor),

-Makbuzu alıyor.

Sonuçta, kişinin elinde iki adet makbuz var: Mart ve Nisan aylarına ait.

-Okula iki makbuzu da veriyor.

Oysa gerçekte sadece Nisan kirasını ödedi.

(Bu yolsuzluk, dekontlarla banka hesap özetini karşılaştırınca tespit edildi.

Dekont iki adet.

Hesap özetinde: iki giriş, bir çıkış.

Sonuçta bir giriş vardı)

5. YOLSUZLUK YAPAN PERSONELİN KİŞİLİĞİ VE ÖZEL HAYATI

-Konuşurken terler, kızarır, bozarır, kaşını-gözünü oynatır. Jest mimikleri kişiliğini ele verir.

-Eş, çocuk vs akrabalarının mal varlığında anormal artış vardır.

-Bilgi ve belge vermekten kaçınır.

-Lüks yaşam özentisi vardır.

-Maddi sorunları vardır veya

-Az gelirine rağmen lüks bir hayatı vardır.

-Gece hayatı vardır.

-Çok çalışır, fazla mesai yapar, yıllık izine çıkmaz. (Her şey kontrolünde olmalı)

-Dürüst-dindar görünür.

-Güzel konuşur, ikna eder.

09.10.2015

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.