Tayfun Koru
Sosyal Güvenlik Denetmen Yrd.
t.tayfunkoru@gmail.com

Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinde (SSİY) Yapılan Değişiklikler -1

05.12.2017 tarihli 30261 Sayılı Resmi Gazetede Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına İlişkin Yönetmelik yayınlanarak yürürlüğe girdi. SSİY’de yapılan bu önemli değişiklikler ile Sosyal Güvenlik Kurumu’nda yapılan iş ve işlemlerde tıkanıklığa sebebiyet veren bir çok konunun çözüme kavuşturulması amaçlanmaktadır. Bu yazımızda SSİY’de yapılan önemli değişikliklerin bir kısmını ele almaya çalışacağız.

Tanımlar

SSİY’nin 4. Maddesi; işverenden alt işverene, prim esas kazançtan genel sağlık sigortası primine kadar bir çok kavramı tanımlamaktadır. Şimdi bu tanımlara üç yeni tanım daha eklendi. Bunlar ;

“Meslek mensubu: 1/6/1989 tarihli ve 3568 sayılı Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanunu uyarınca yetki almış olup bağımsız çalışan serbest muhasebeci, serbest muhasebeci mali müşavir ve yeminli mali müşavirleri, Aylık prim ve hizmet belgesi: Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (c) bendi kapsamında sigortalı sayılanlar için işverenlerce Kuruma verilmesi gereken ve sigortalıların prime esas kazanç ve hizmet bilgilerinin bildirilmesine mahsus belgeyi, Muhtasar ve prim hizmet beyannamesi: Vergi kanunlarına göre verilmesi gereken muhtasar beyanname ile Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılanlar için verilmesi gereken aylık prim ve hizmet belgesinin birleştirilerek matrahlarıyla birlikte kesilen vergilerin ve sigortalıların prime esas kazanç ve hizmet bilgilerinin bildirilmesine mahsus beyannameyi, ifade eder” şeklinde yönetmeliğin 4. Maddesine eklendi.

Zorunluluk Hallerinde uygulanacak usul ve esaslar

İlgili yönetmeliğin 5. Maddesinin 3. Fıkrasında Kuruma yapılması gereken bildirimlerin yapılmasında yaşanan problemlerin hangi hallerde engelleyici sebep sayılacağı açıklanmış olmasına rağmen akabinde uygulanacak esasların belli olmaması bir takım sorunları da beraberinde getirmekteydi. Aynı maddeye 4. Fıkra eklenerek engelleyici (zorunlu) hallerin oluşması halinde uygulanacak usul ve esaslar da belirlenmiş oldu. Yönetmeliğin  5.maddesi 4. Fıkrasında;

“Kurumun merkezi bilgisayar sisteminde bir arıza olmamasına rağmen, işverenin işyeri dosyasının veya sigortalının ikametgahının bulunduğu bölge, il, ilçe veya mahalde:

a) Kurumun hizmet satın aldığı internet servis sağlayıcılarında meydana gelen arızalar,

b) Elektrik ve iletişim alt yapısında meydana gelen arızalar,

c)Yangın, yıldırım, infilak ve benzeri olaylar sonucu meydana gelen ve işlem yapmayı engelleyici durumlar,

ç) Sel veya su baskını, fırtına, yer kayması, deprem gibi tabi afetler ile grev, lokavt, sabotaj, terör saldırıları, nedeniyle Kanuna göre Kuruma verilmesi gereken her türlü bilgi, belge, bildirge ve beyannamelerin, yapılması gereken prim ödemelerinin veya Kuruma yapılması gereken başvuruların yapılamaması ve söz konusu durumların Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğünce tespit edilmesi ve bu hususunda Kurum Başkanlık Makamınca uygun görülmesi halinde bu yükümlülükler sorunların ortadan kalktığı tarihi takip eden beşinci işgününün sonuna kadar yerine getirilirse Kanunda öngörülen sürede yerine getirilmiş sayılır.” denilmektedir.

Sigortalılığın sona ermesi ve bildirim yükümlülüğü

SSİY’nin 14. Maddesinin 4. fıkrasına “Kanunun (5510 sayılı Kanun) 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki sigortalılar için aylık prim ve hizmet belgesi verilmemesi veya tutukluluk ve gözaltı hali, yol izni ve diğer ücretsiz izinler, devamsızlık, puantaj, kısmi istihdam, yarım çalışma, fesih, tarihinde çalışmama ve diğer nedenlerle aylık prim ve hizmet belgesinde gün ve kazanç bildiriminde bulunulmaması halinde en son primin ilişkin olduğu tarih itibariyle sigortalılığı durdurulur. Ancak ilgili kanununda belirtilen ücretsiz izin halinde ise iznin sona erdiği tarih itibarıyla sigortalılığı durdurulur.” şeklinde bir ilave yapılmıştır. Yine yönetmelikte yapılan önemli değişikliklerden biri de madde 18 de yapılan ilave hükümlerdir. Madde 18’in başlığı da” İşe giriş ve işten ayrılışın re’sen tescili “olarak değiştirilmiş, aynı maddeye Ek 3. ve 4. fıkra eklenmiştir. İlgili fıkraların hükümleri şöyledir:

Kurumun denetim ve kontrolle görevli memurlarınca fiilen yapılan denetimler veya işyeri kayıtlarından yapılan tespitler sonuçlanıncaya kadar aylık prim ve hizmet belgesinde en son bildirilen tarih esas alınarak işten ayrılış bildirgesi re’sen düzenlenebilir. ( Madde 18, 3. fıkra)

Çalışmakta olduğu işyerinin kapanması, işverene ulaşılamaması, sigortalılardan çalışılmadığına dair ihbar veya bildirimde bulunulması ve benzeri sebeplerle sigortalının işten ayrıldığına dair Ünitece varılacak kanaate göre aylık prim ve hizmet belgesinde en son bildirilen tarih esas alınarak işten ayrılış bildirgesi resen düzenlenebilir.( Madde 18, 4. Fıkra)

Sosyal Güvenlik Kurumu sahte işyeri bildirimleri ile ciddi bir mücadele içerisinde olmasına rağmen bu sahte işyerlerinden bildirimleri yapılan sigortalıların fiiliyatta çalışmadıkları halde işten ayrılış bildirimlerinin yapılmaması mağduriyetlerine neden olabiliyordu. İlgili denetim raporlarının iş yoğunluğu gibi nedenlerle zamanında sonuçlanmaması sebebiyle oluşabilecek mağduriyetlerin de önüne geçebilmek adına Kurum, işten ayrılış bildirgesinin re’sen düzenlenebilmesini hüküm altına alarak bu problemlerin ivedilikle halledilmesini sağlamaya çalışmaktadır.

İşyerinin bildirilmesi ile ilgili yapılan değişiklikler

SSİY’nin 27. Maddesinde de yine işverenler için işyerinin bildirim yükümlülüğü ile ilgili önemli bir değişiklik yapıldı. İlgili maddenin 2’nci fıkrasına “İşverenin talebi üzerine aynı işverene, aynı iş kolunda olmak üzere işin bitiminden itibaren bir ay içerisinde tekraren verilen veya ihale edilen güvenlik, temizlik, taşıma ve benzeri nitelikteki hizmet alımı işlerinde yeni bir işyeri bildirgesi verilmeksizin söz konusu işlerin yürütüldüğü işyeri dosyası üzerinden işlemler yürütülebilir. Bu fıkranın uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Kurumca belirlenir. “ şeklinde bir ekleme yapılarak özellikle tekraren ihale ile aynı işi devam ettiren işverenler için bir ay içerisinde işe başlanılması halinde yeni işyeri dosyası açmasına gerek kalmaksızın mevcut işyeri dosyası üzerinden işlemlerini sürdürme imkanı sağlanmıştır.

Yine aynı maddeye 10. ve 11. fıkralar eklenerek birden fazla işyeri dosyasına sahip işverenlerin istihdam teşvikleri ile ilgili yaşadığı bazı sıkıntıların çözülmesi amaçlanmıştır. İstihdam teşviklerinin takibinin her işveren için sorun teşkil ettiği yadsınamaz bir gerçektir. Birden fazla işyeri dosyası olan işverenlerin tek bir dosyada işlem görmesine olanak sağlayan ilgili hükümlerde “ istihdam teşvik ve desteklerinden yersiz yararlanmaya mahal vermemek, aynı ilde olmak ve işveren tarafından yazılı olarak talep edilmek kaydıyla, devamlı mahiyette işlem gören veya görecek olan aynı işverene ait iş kolu kodu aynı olan ve Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı çalıştıran tüm işyerlerinin, birleştirilmek suretiyle tek dosyada işlem görmesine Kurumca izin verilebilir; birden fazla ünite bölgesinde işyeri bulunması halinde ise tek dosyanın işlem göreceği ünite, Kurumca belirlenir.” (Madde 27 10.fıkra ) ve “Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı çalıştıran kamu kurum ve kuruluşlarına ait işyeri işverenleri tarafından yazılı olarak talep edilmek kaydıyla devamlı mahiyette işlem gören veya görecek olan aynı kamu kurum ve kuruluşu işverenine ait iş kolu kodu aynı olan ve birden fazla Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü sınırları içindeki tüm işyeri dosyalarının birleştirilmek suretiyle tek dosyada işlem görmesine istihdam teşvik ve desteklerinden yersiz yararlanmaya mahal vermeyecek şekilde Kurumca izin verilebilir.” (Madde 27 11. Fıkra )denilmektedir. Görüldüğü üzere yapılan bu yeni düzenleme ile işverenlerin talebi halinde aynı işverenin aynı il sınırları içindeki farklı işyeri dosyaları iş kolu kodu aynı olmak koşulu ile birleştirilmelerine olanak sağlanmıştır. Tek dosyadan işlem yapabilecek olan işverenler için bu düzenleme oldukça faydalı sonuçlar doğuracaktır.

SSİY’de yapılan en önemli değişikliklerden biri de yazımızın başında tanımı yapılan meslek mensubu olarak tanımlanan ve işverenler adına iş ve işlemleri yürüten; Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanunu uyarınca yetki almış olup bağımsız çalışan serbest muhasebeci, serbest muhasebeci mali müşavir ve yeminli mali müşavirlerin işverenler ile birlikte sorumlu tutulmalarıdır. Bununla ilgili getirilen yeniliklere ve 2018 Ocak ayı itibari uygulanmaya başlanılacak olan  Muhtasar ve prim hizmet beyannamesine ilişkin bazı hususları da bir sonraki yazımızda açıklamaya çalışacağız.

07.12.2017

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.