Tahir Sarı
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bilim Uzmanı
tahireda633263@gmail.com

Tam Zamanında Üretim (Just In Time) Hakkında Bilinmesi Gerekenler

JIT NEDİR?

Üretimi için ihtiyaç duyulan stokların ihtiyaç duyulan zamanda ihtiyaç duyulan yerde ve ihtiyaç duyulan miktarda bulunmasını sağlayan teoride sıfır envanter prensibine dayanan maliyet sistemidir.

AMAÇ

Bu üretim sisteminin amacı; En az kaynak kullanımı ile En kısa sürede ve en ucuz, hatasız üretimi müşteri taleplerine hatasız cevap veren israfı önlemeye dayalı üretimdir.

DAHA BASİT OLARAK; Ne, ne zaman, ne kadar gerekli?

TARİHÇE

II. Dünya Savaşı’na kadar bütün dünyada süregelen yoğun üretim (craft production) ve arkasından gelen kitle üretim (mass production) “özellikle otomotiv sektörü” döneminden sonar Toyota Motor öncülüğünde     geliştirilip uygulamaya konulmuştur.

GÜNÜMÜZDE

Bu üretim modeli günümüzde başta otomotiv sektörü olmak üzere seri üretime dayalı yüksek teknolojili tüm üretim şirketleri kullanmaktadır.

Örneğin sadece ABD’de kullanan şirketler;

Harley Davidson

Ford

Omark       Endüstri’de       ZIPS     (zero     inventory production system)

HP Westinghouse’da         MIPS    (minimum         inventory production system)

TÜRKİYE’DE

• TOFAŞ
• MERCEDES
• TOYOTA
• VESTEL
• RENAULT
• KORTEKS (TEKSTİL)
• B PLAS (PLASTİK-METAL-MADEN)

Şirketlerinde tarafindan aktif olarak uygulanmaktadir.

TOYOTA ÇALIŞMA SİSTEMİ

JIT KAPSAMI

Bu sistemin uygulanması için tedarikçilerle tam zamanlı ve uyum içinde çalışmak gerekir bunun için de tam zamanında tedarik gerekir.

Tam zamanında tedarik; çok fonksiyonlu iş gücü, aksamaya neden olan tekrarlı küçük sorunlar, önleyici bakımı ve fabrikanın yerleşim modeli faaliyetleri gibi etkenler açısından JIT için hayati önem taşıyan unsurdur.

JIT’İN UYGULANMASI İÇİN GEREKEN KOŞULLAR

Tekrarlı üretim ortamı, grup teknolojisi, çok fonksiyonlu iş gücü, tedarikçilerin tam zamanında teslimi ve standarda geçmiş ürün üretimi gereklidir.

JIT’DE BAŞARI İÇİN;

Proje yönetimi

Ekip çalışması

Bilgi kültürü

Eş zamanlı mühendislik

Tedarikçi ile entegrasyon Gibi unsurların güçlü bir koordinasyonu ile mümkündür.

JIT’DE UYGULANAN TEKNİKLER

Jıt modeli asıl olarak çekme sistemi anlamına gelir. Bu sistem tüketilenin yerine tüketilen kadar koy anlamına gelir. (stokları engellemek).

Uygulanan modeller;

Kanban – Jidoka – Smed - Poke-Yoke

- 5s - Kaizen

KANBAN

Japoncada kart anlamına gelen bu sistemde amaç; hangi parçadan ne kadar üretileceğinin belirlenmesidir. Kanban, üretim sistemi akışını tersine yönlü ve işletmenin fiziksel birimleriyle sondan başa doğru hareket ettirir. Böylelikle üretim için gerekli olan parçalar, gerekli miktarda gerektiği yerde ve zamanda üretime alınır. Bu şekilde stokları sıfırlamak dahi mümkündür.

JIDOKA (OTONOMASYON)

Hatalı parçaların üretim akışına karışıp sonraki süreçlerde üretimi kesintiye uğratmasını engelleyen sistemdir.

Bu sistemde soruna makineler  müdahele eder.

SMED (Single minutes exchange of dies)

Bu sistemde amaç, gereksiz zaman harcamalarından kaçınmaktır

POKE YOKE

insan kaynaklı (unutkanlık, işi boşlama, tecrübesizlik ya da kasıt) hataları önleyici sistem olarak tanımlanır.

5s (seition, seiso, seiketsu, seiru, shitsuke)

Koordineli bir şekilde 5 ilkenin aynı anda uygulanmasıyla başarıya ulaşılacağı hedefini amaçlar.

 

Kaizen

Geri beslemeye dayanan düzeltici faaliyet anlamına gelir. Mevut durumun iyi doğru gitmesi için çalışır. E Deming’in sürekli iyileştirme modeliyle özdeştir.

 

DİĞER ÖNEMLİ KAVRAMLAR

ÇEKME SİSTEMİ (PULL): Tam olarak jit modelinin tarifidir. Tüketilenin yerine tüketilen kadar koy anlamına gelir.

SÜREKLİ AKIŞ: Siparişin alınması ile teslim edilmesi arasında geçen ve birbirini takip eden süreç zinciri.

TAKT ZAMANI:      Hizmetin karşılanma süresini ifade eder.

ÖRNEK: Çalışma süresi 360 dakika olan bir üretim işletmesinde 120 bisiklet kaskı talebi :

360 / 120 = 3 dakika olarak karşılanır (kask başına)

08.06.2022

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.