Sülhaddin Arar
Yeminli Mali Müşavir
sararymm@gmail.com

AB Katılım Öncesi Mali Yardım Aracı (IPA), Bu Kapsamdaki IPARD Bileşeni ve Desteklenen Projelerde KDV Uygulaması

I-GİRİŞ

Avrupa Birliği, Katılım Öncesi Mali Yardım Aracı (Instrument for Pre-accession Assistance - IPA) ile, Türkiye’nin politik ve ekonomik reformlarına mali ve teknik destek sağlamaktadır. Bu fonların amacı, Türk mevzuat ve standartlarının AB mevzuat ve standartlarıyla uyumlaştırılması, ilgili makamların katılım sürecinde bu uyumlaştırma çalışmalarını gerçekleştirmesi ve reformları uygulaması için gerekli olan kapasitelerinin oluşturulmasıdır. Böylelikle Türkiye, AB üyeliğiyle birlikte gelen hak ve yükümlülüklere hazırlanmaktadır.

Katılım öncesi fonlarının nihai amacı, vatandaşlara daha iyi fırsatlar sunulması ve vatandaşların AB vatandaşlarıyla eşdeğer standartlara kavuşmasını sağlayarak bireylerin hayatlarını iyileştirmektedir.

2014-2020 dönemi için sağlanan IPA mali desteğinin dört ana amacı bulunmaktadır

1.Politik reformlara destek;

2.Ekonomik, sosyal ve bölgesel kalkınmaya destek;

3.Birlik müktesebatına aşamalı olarak uyum sağlanmasını desteklemek suretiyle   faydalanıcı ülkenin, AB üyeliği sebebiyle (gelecekte) ortaya çıkacak yükümlülükleri yerine getirebilme becerisini güçlendirmek;

4.Bölgesel entegrasyon ve ülkesel iş birliğini güçlendirmek.

Avrupa Birliği, IPA II 2014-2020 kapsamında Türkiye’ye gösterge olarak 4.453,9 milyon avro tahsis etmiştir. Öncelikle desteklenecek sektörler demokrasi ve yönetişim; hukukun üstünlüğü ve temel haklar; çevre ve iklim faaliyetleri; ulaşım; enerji; rekabet edebilirlik ve inovasyon; eğitim, istihdam ve sosyal politikalar; tarım ve kırsal kalkınma ile bölgesel ve ülkesel işbirliğidir.

IPA mali desteğinin bu sektörlere ilişkin stratejik öncelikleri Türkiye için Endikatif Strateji Belgesi içerisinde tanımlanmaktadır. Söz konusu stratejik öncelikler, AB’nin genişlemeye ilişkin politika çerçevesi ve Türkiye’nin ulusal sektör reform planları içerisinde belirtildiği şekilde politik öncelikleri yansıtmakta, Türkiye’nin katılım kriterlerini karşılamasına yardımcı olmak için mali yardım kullanılması gereken kilit alanları belirlemektedir.

Bir önceki IPA I döngüsünde (2007-2013) geçişe destek ve kurumsal yapılanma, sınır ötesi işbirliği, bölgesel kalkınma, insan kaynaklarının geliştirilmesi ve kırsal kalkınma olarak belirlenen beş bileşen kapsamında Türkiye’ye 4.483,6 milyon avro tahsis edilmiştir. Bu fonların uygulama çalışmaları 2019 yılı itibariyle tamamlanmıştır.

IPA II 2014-2020 döngüsüne ilişkin fonların uygulama çalışmaları halen devam etmektedir.

IPA III 2021-2027 döngüsüne ilişkin katılım öncesi mali yardım aracı, Avrupa Birliği Komisyonunca onaylanmış bulunmaktadır.

II-IPARD II BİLEŞENİ (PROGRAMI)

A-IPARD BİLEŞENİNİN TANIMI

IPARD, (Instrument for Pre-Accession Assistance Rural Development) Avrupa Birliği (AB) tarafından aday ve potansiyel aday ülkelere destek olmak amacıyla oluşturulan, Katılım Öncesi Yardım Aracı’nın (Instrument for Pre-Accession Assistance-IPA) Kırsal Kalkınma bileşenidir. IPARD, Avrupa Birliği’nin Ortak Tarım Politikası, Kırsal Kalkınma Politikası ve ilgili politikalarının uygulanması ve yönetimi için uyum hazırlıklarını ve bu kapsamda politika geliştirilmesini desteklemeyi amaçlamaktadır.

Ülkemizde 42 ilde yürütülen IPARD Programı, Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu tarafından uygulanması gerçekleştirilmektedir. Program tarımda ve kırsal kalkınmada desteklenecek sektörleri, kapasiteleri, hibe oranlarını ve miktarlarını belirlemektedir.

Türkiye ile Avrupa Birliği arasındaki mali işbirliği çerçevesinde Avrupa Birliği’nin 2007-2013 bütçe dönemine ilişkin mali yardımlar için 11.07.2008 tarihinde Türkiye ile Avrupa Komisyonu arasında imzalanan “Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ve Avrupa Toplulukları Komisyonu Arasında Katılım Öncesi Yardım Aracı (IPA) ile Temin Edilen Yardımın Uygulanması Çerçevesinde Türkiye Cumhuriyetine Sağlanan Avrupa Topluluğu Mali Yardımlarıyla İlgili İşbirliği Kuralları Hakkında Çerçeve Anlaşma’ nın (IPA Çerçeve Anlaması), 03.12.2008 tarih ve 5824 sayılı Kanunla onaylanması uygun bulunmuş, 19.12.2008 tarih ve 2008/14450 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ekinde yayımlanmış ve 21.01.2009 tarih ve 2009/14614 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile 24.12.2008 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

5824 sayılı IPA I Çerçeve Anlaşması 2007-2013 bütçe dönemi için uygulamada kalmış, IPARD bileşenine ilişkin fonların uygulama çalışmaları 2019 yılında tamamlanmıştır.

Halen devam etmekte olan Türkiye ile Avrupa Birliği (AB) arasındaki mali işbirliği çerçevesinde AB’nin 2014-2020 bütçe dönemine ilişkin mali yardımları için 11/02/2015 tarihinde Türkiye ile Avrupa Komisyonu arasında imzalanan Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti Tarafından Temsil Edilen Türkiye Cumhuriyeti ve Avrupa Komisyonu Arasında Katılım Öncesi Yardım Aracı (IPA II) Çerçevesinde Birlik Tarafından Türkiye Cumhuriyeti’ne Yapılacak Mali Yardımın Uygulanmasına İlişkin Düzenlemeler Hakkında Çerçeve Anlaşma (IPA II Çerçeve Anlaşması), 04/04/2015 tarih ve 6647 sayılı Kanunla onaylanması uygun bulunmuş, 08/05/2015 tarih ve 2015/7708 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ekinde yayımlanmış ve 24/08/2015 tarih ve 2015/8085 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile 22/06/2015 tarihinden itibaren yürürlüğe girmiştir.

Her iki Çerçeve Anlaşması ile sadece IPARD bileşeni kapsamında AB, Türkiye’nin ulusal kaynakları ve yararlanıcıların özel finansmanıyla birlikte bakıldığında toplam yatırım 2007-2020 dönemlerinde 4 milyar Avro bandındadır.

Ayrıca Avrupa Birliği Komisyonu, IPA III katılım öncesi mali yardım aracı kapsamındaki kırsal kalkınma programını (IPARD III) 14 Mart 2022’ de onaylamıştır. Çerçeve Anlaşma henüz kanunlaşarak yürürlüğe girmemiştir.

Program, tarım ve kırsal kalkınma alanında 2021-2027 dönemi için AB desteğinin temelini oluşturuyor. AB desteğinin, ulusal kamu ve özel sektör katkılarıyla birlikte, Türkiye’nin kırsal alanlarına toplamda 1 milyar Avro’ yu aşkın yatırım sağlaması bekleniyor. 

B-PROGRAMIN AMACI

a) Ortak Tarım Politikası ile AB'ye katılım sürecindeki ilgili müktesebatın uygulanmasına     yönelik Türkiye'nin hazırlık sürecine katkı sağlamak,

b) Fiziki sermayenin geliştirilmesi aracılığıyla akılcı, sürdürülebilir ve kapsayıcı bir büyümeyi desteklemek,

c) Kaynakların verimli kullanımını ve yenilenebilir enerjinin yaygınlaştırılmasını sağlamak,

d) Tarım işletmelerinin genel performansını iyileştirmek ve işletmelerin pazarlama yeterlilikleri dâhil olmak üzere rekabet güçlerini artırmak

 e) Çevrenin korunması ve hayvan refahı konularında ilgili AB standartları ile uyum sağlamak,

 f) Kırsal alanlarda yaşam kalitesini geliştirmek ve bölgesel eşitsizlikleri azaltılmak,

 g) Yeni iş olanakları yaratmak, istihdamı sağlamak ve bu şekilde kırsal alanda ekonomik faaliyeti yükseltmek ve kırsal nüfusun azalmasının önüne geçmek.

C-PROGRAMIN KAPSAMI

a) Tarımsal İşletmelerin Fiziki Varlıklarına Yönelik Yatırımlar kapsamında et ve süt üreten tarımsal işletmeler ile yumurta üreten işletmelerin desteklenmesi,

b) Tarım ve Balıkçılık Ürünlerinin İşlenmesi ve Pazarlanması kapsamında et, süt, meyve ve sebze ile su ürünlerinin işleme ve pazarlamasının desteklenmesi,

c) Çiftlik Faaliyetlerinin Çeşitlendirilmesi ve İş-Geliştirme yatırımları kapsamında bitkisel ürünlerin üretimi ve işlenmesi, arıcılık ve bal işlenmesi, kırsal turizm, kültür balıkçılığı, yerel ürünler ve el sanatları, makine parkları ve yenilenebilir enerji yatırımları desteklenmesi.

D-IPARD PROGRAMININ UYGULANDIĞI İLLER

Afyonkarahisar Ağrı Aksaray Amasya Ankara Ardahan Aydın Balıkesir Burdur Bursa Çanakkale Çankırı Çorum Denizli Diyarbakır Elazığ Erzincan Erzurum Giresun Hatay Isparta Kahramanmaraş Karaman Kars Kastamonu Konya Kütahya Malatya Manisa Mardin Mersin Muş Nevşehir Ordu Samsun Sivas Şanlıurfa Tokat Trabzon Uşak Van Yozgat

III-IPARD II BİLEŞENİ KAPSAMINDA DESTEKLENEN PROJELERDE KDV UYGULAMASI

A. Katma Değer Vergisi İstisnası ve Uygulaması

A.1. Anlaşma Hükmü

6647 Sayılı IPA II Çerçeve Anlaşmasının 28. maddesinin 2/b bendinde; “Birlik yüklenicileri, Birlik sözleşmesi kapsamında verilen herhangi bir hizmet ve/veya tedarik edilen mal ve/veya yapılan iş için KDV'den muaftırlar. Ayrıca, Birlik yüklenicisi tarafından temin edilen mallar veya verilen

hizmetler veya yapılan işler, Birlik sözleşmesi kapsamındaki hedefler ve faaliyetlerle ilişkili oldukları derecede KDV'den muaftır”

2/c bendinde ise;

“(b) paragrafında öngörülen muafiyet ilke olarak ön muafiyet yolu ile yürürlüğe konur. Bunun teknik anlamda ve/veya uygulamada mümkün olmadığı hallerde, söz konusu muafiyet iade/mahsup olarak yürürlüğe konur.

 Ön muafiyetin uygulandığı durumlarda, bir Birlik yüklenicisi veya Birlik yüklenicisine mal tedarik eden ve/veya hizmet veren veya iş yapan bir yüklenici KDV'siz fatura keser. Bunun için IPA II yararlanıcısı, KDV'den ön muafiyet için etkin mekanizma ve usullerin önceden oluşturulmuş olmasını sağlar.

Fonun iadesi usulünün uygulanması durumunda, Birlik yüklenicileri ve Birlik yüklenicisinin yüklenicileri, KDV iadesi için Türkiye Cumhuriyeti mevzuatı kapsamında istenen gerekli belgelerle birlikte vergi idaresine yazılı talepte bulunmaları halinde, vergi idaresinden doğrudan KDV iadesi alabilirler.

Birlik yüklenicisi ve Birlik yüklenicisinin yüklenicileri bu Anlaşmada öngörüldüğü şekilde KDV’den muaf olan IPA II yardımı kapsamında tedarik edilen mallar ve/veya verilen hizmetler ve/veya yapılan işlerle ilgili olarak ödenen KDV'yi, IPA II haricinde olan, herhangi bir işlemleri için tahsil edilen KDV'den mahsup etme veya indirme hakkına sahiptir.

Gerekli belgelerin sunulmasını takiben, vergi idaresi, vergi iadesi, muafiyet ve mahsup işlemini en fazla 30 takvim günü içerisinde asgari ve makul idari ücretler haricinde maliyet çıkarmadan tamamlar.”

hükümlerine yer verilmektedir.

A.2. Katma Değer Vergisi istisna Sertifikası ile İstisnadan Yararlanılması

A.2.1. KDV istisna Sertifikası Başvurusu Yapılacak Makam

a) Katma Değer Vergisi (KDV) İstisna Sertifikası almak üzere Birlik Yüklenicilerinden;

 i) Türkiye’de yerleşik, herhangi bir vergi türünden mükellefiyeti olmayan (süreksiz vergi mükellefiyeti hariç) gerçek kişiler için Birlik Sözleşmesinin uygulandığı yer (sözleşmenin uygulandığı yerin tespiti mümkün değilse ikametgâhı);

ii) herhangi bir vergi türünden mükellefiyeti olan (süreksiz vergi mükellefiyeti hariç) gerçek kişiler için mükellefiyeti;

iii) tüzel kişiler için ise iş merkezi (kayıtlı merkezi)

 Vergi Dairesi Başkanlığı kurulu olan illerde bulunanlardan, imzaladıkları Birlik Sözleşmesinde kendisine ayrılan bütçe payı 10 (on) milyon Türk Lirasından (10 milyon Türk Lirası dâhil) az olanlar o ildeki Vergi Dairesi Başkanlığına (Büyük Mükellefler Vergi Dairesi Başkanlığı mükellefi olanlar bu Vergi Dairesi Başkanlığına); Birlik Sözleşmesinde kendisine ayrılan bütçe payı 10 (on) milyon Türk Lirasından fazla olanlar ise Gelir İdaresi Başkanlığına,

 b) Katma Değer Vergisi (KDV) İstisna Sertifikası almak üzere Birlik Yüklenicilerinden;

i) Türkiye’de yerleşik, herhangi bir vergi türünden mükellefiyeti olmayan (süreksiz vergi mükellefiyeti hariç) gerçek kişiler için Birlik Sözleşmesinin uygulandığı yer (sözleşmenin uygulandığı yerin tespiti mümkün değilse ikametgâhı);

ii) herhangi bir vergi türünden mükellefiyeti olan (süreksiz vergi mükellefiyeti hariç) gerçek kişiler için mükellefiyeti;

iii) tüzel kişiler için ise iş merkezi (kayıtlı merkezi)

Vergi Dairesi Başkanlığı kurulu olmayan illerde bulunanların imzaladıkları Birlik Sözleşmesinde kendisine ayrılan bütçe payı 5 (beş) milyon Türk Lirasından (5 milyon Türk Lirası dâhil) az olanlar o ildeki Defterdarlık Gelir Müdürlüğüne; Birlik Sözleşmesinde kendisine ayrılan bütçe payı 5 (beş) milyon Türk Lirasından fazla olanlar ise Gelir İdaresi Başkanlığına,

 c) Türkiye’de ikametgâhı olmayan ve herhangi bir vergi türünden mükellefiyeti olmayan (süreksiz vergi mükellefiyeti hariç) gerçek kişi Birlik Yüklenicileri (Yerleşik Eşleştirme Danışmanları dâhil) ile Türkiye’de işyeri olmayan tüzel kişi Birlik Yüklenicileri, imzaladıkları Birlik Sözleşmelerinde kendilerine ayrılan bütçe tutarına bakılmaksızın Gelir İdaresi Başkanlığına,

 başvuracaklardır.

Birlik Sözleşmesinde yazılı kendisine ayrılan bütçe payı Euro (€) cinsinden belirlenmiş olan Birlik Yüklenicilerinin başvuru makamının tespitinde, başvuru tarihindeki Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası döviz alış kuru esas alınacaktır. Başvuru tarihinden kasıt, Birlik Yüklenicisinin KDV İstisna Sertifikası başvurusuna ilişkin dilekçesinin, başvuru yapılacak makamın evrak kaydına giriş tarihidir.

A.2.2. KDV İstisna Sertifikasının Kullanılması

KDV İstisna Sertifikası kullanmak suretiyle Birlik Sözleşmesi kapsamında temin edilecek mal, hizmet ile yapılan işler için Tedarikçi tarafından düzenlenecek fatura tutarı ya da aynı Birlik Sözleşmesi kapsamında aynı Tedarikçiden yapılacak alımların toplam tutarının (KDV Hariç) 8.000 TL.’yi aşması durumunda Birlik Yüklenicisi öncelikle Tedarikçi ile “Tedarik Sözleşmesi” yapacaktır. Söz konusu Tedarik Sözleşmesine konu mal, hizmet ve işlerin Birlik Sözleşmesi kapsamında olduğunun Hibe Yararlanıcısı tarafından “Bu Tedarik Sözleşmesinde yazılı alımlar …… tarih ve …… sayılı Birlik Sözleşmesi kapsamında yapılmıştır” şeklinde şerh düşülerek onaylanması halinde bu mal teslimi, hizmet ifası ve işler için KDV hesaplanmayacaktır.

Birlik Yüklenicisinin aynı zamanda Hibe Yararlanıcısı olması durumunda, söz konusu Tedarik Sözleşmesi Birlik Yüklenicisinin gerçek kişi olması durumunda kendisi tarafından, tüzel kişi olması durumundaysa tüzel kişiliğin konu ile ilgili imzaya yetkili yöneticisi tarafından onaylanması gerekmektedir.

Birlik Yüklenicisi ve Tedarikçi, Tedarik Sözleşmesinin şeklini serbestçe tayin edebilirler.

Tedarikçi, Birlik Yüklenicisi ile yaptığı ve Hibe Yararlanıcısı tarafından onaylanmış Tedarik Sözleşmesinin ve Birlik Yüklenicisinde yer alan KDV İstisna Sertifikasının kendisine ibraz edilmesi halinde, söz konusu Tedarik Sözleşmesinin ve sertifikanın Birlik Yüklenicisi tarafından “Aslının Aynıdır” şeklinde onaylanan birer örneğini almak ve Birlik Yüklenicisine düzenlediği fatura veya benzeri evrakta “6647 sayılı Kanunla onaylanması uygun bulunan IPA II Çerçeve Anlaşmasının 28/2. maddesi gereğince, …………tarih ve ……….. sayılı KDV İstisna Sertifikasına istinaden KDV hesaplanmamıştır” şeklinde şerh düşmek suretiyle KDV hesaplamayacaktır.

Birlik Yüklenicisinin KDV İstisna Sertifikası kullanmak suretiyle Birlik Sözleşmesi kapsamında temin edeceği mal, hizmet ile yapılan işler için Tedarikçinin düzenlediği fatura tutarı ve aynı Birlik Sözleşmesi kapsamında aynı Tedarikçiden yapılacak alımların toplam tutarı (KDV Hariç) 8.000 TL ve altında ise; Tedarik Sözleşmesi yapmak ve Hibe Yararlanıcısına onaylatmak şartı aranmaksızın, KDV İstisna Sertifikasının ibrazı ve bir örneğinin verilmesi ile yukarıdaki şerh düşülerek düzenlenecek fatura veya benzeri evrakta KDV hesaplanmayacaktır

Birlik Yüklenicisi, Birlik Sözleşmesi kapsamında KDV İstisna Sertifikası kullanarak KDV’siz yapmış olduğu alımlar ile KDV İstisna Sertifikası kullanmaksızın yapmış olduğu KDV’li alımlarını ve KDV’nin konusuna girmeyen diğer harcamalarını, “IPA Alım Bildirimi’ne aktarıp Hibe Yararlanıcısına “Bu bildirimde yer alan alım ve harcamalar, …….. tarih ve …... sayılı Birlik Sözleşmesi kapsamında yapılmıştır” şeklinde şerh düşülerek onaylattırmak suretiyle, Sözleşmenin imzalandığı tarihi takip eden takvim yılının başından başlamak üzere her yıl Şubat ayının son gününe kadar, yıl içerisinde sona eren sözleşmelerde sözleşme süresinin bittiği ayı takip eden ikinci ayın sonuna kadar, KDV iadesi talep edilen durumlarda ise her halükarda iade talebinde bulunulduğu tarihe kadar,

         - KDV İstisna Sertifikasının üzerinde yazılı vergi dairesi müdürlüğüne /malmüdürlüğüne,

         - KDV İstisna Sertifikasının alınmadığı durumlarda ise KDV iadesi için yetkili vergi dairesi müdürlüğüne,

bir dilekçe ekinde ıslak imzalı olarak gönderecektir. Süresi takvim yılını aşan sözleşmelerde müteakip yıllarda yapılacak bildirimler, önceki dönemleri de içerecek şekilde kümülatif olarak yapılacak ve son bildirim elektronik ortamda da (cd, dvd, flash disk vb.) yapılacaktır. Herhangi bir alım olmadığı durumda, bu husus bir yazı ile yine aynı sürelerde ilgili makama bildirilecektir. KDV İstisna Sertifikasının alınmadığı durumlarda IPA Alım Bildirimi yalnızca KDV iadesi talebinde bulunulması halinde verilecektir.

Birlik Yüklenicisinin aynı zamanda Hibe Yararlanıcısı olduğu durumlarda söz konusu bildirimin; genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin Birlik Yüklenicisi olması durumunda bu kurumların konu ile ilgili imzaya yetkili üst idari amiri; bunlar dışındaki Birlik Yüklenicilerinde ise gerçek kişi Birlik Yüklenicisinin kendisi tarafından, tüzel kişi Birlik Yüklenicisinde ise tüzel kişiliğin konu ile ilgili imzaya yetkili üst yöneticisi tarafından onaylanması gerekmektedir.

A.3. KDV İadesi

IPA II Çerçeve Anlaşması kapsamında bir Birlik Yüklenicisi veya istisnaya hak kazanan bir Birlik Yüklenicisine mal teslim eden veya hizmet sunan veya iş yapan herhangi bir Tedarikçi, KDV’den istisna olarak teslim edilen mallar veya sunulan hizmetler veya yapılan işlerle ilgili olarak yüklendiği KDV’yi diğer işlemleri için tahsil ettiği KDV’den indirme hakkına sahiptir.

Bu düzenleme tam istisna mahiyetinde olduğundan istisna kapsamına giren teslim ve hizmetler veya yapılan işler dolayısıyla yüklenilen vergiler, indirim yoluyla telafi edilememeleri halinde, Birlik Yüklenicisine ve/veya Tedarikçiye nakden veya mahsuben iade edilebilecektir.

A.3.1. Birlik Yüklenicisine KDV İadesi

A.3.1.1. KDV İadesi İçin Başvurulacak Makam

İlgili Makamlara başvurarak daha önce KDV İstisna Sertifikasına yönelik resmi yazı almış bulunan Birlik Yüklenicilerinden;

a) Herhangi bir vergi türünden mükellefiyeti olanlar (süreksiz vergi mükellefiyeti hariç), bağlı olduğu vergi dairesi müdürlüğüne,

b) Türkiye’de yerleşik, herhangi bir vergi türünden mükellefiyeti olmayan (süreksiz vergi mükellefiyeti hariç) gerçek kişiler, Sözleşmesinin uygulandığı (sözleşmenin uygulandığı yerin tespiti mümkün değilse ikametgâhlarının bulunduğu) yerdeki o il için yetkili vergi dairesi müdürlüğüne,

c) Türkiye’de ikametgâhı olmayan ve herhangi bir vergi türünden mükellefiyeti bulunmayan (süreksiz vergi mükellefiyeti hariç) gerçek kişiler (Yerleşik Eşleştirme Danışmanları dâhil) ile Türkiye’de işyeri olmayan ve herhangi bir vergi türünden mükellefiyeti bulunmayan (süreksiz vergi mükellefiyeti hariç) tüzel kişiler, Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından kendileri için tayin edilen vergi dairesi müdürlüğüne,

başvurarak Birlik Sözleşmesi kapsamında yüklendiği KDV’nin iadesi talebinde bulunacaktır.

İlgili Makamlara başvurarak daha önce KDV İstisna Sertifikasına yönelik resmi yazı almamış bulunan Birlik Yüklenicileri, Birlik Sözleşmelerinin süresi bitmemiş ise öncelikle söz konusu Makamlara  başvurarak KDV İstisna Sertifikası talep edeceklerdir. Birlik Sözleşmesindeki süresi bitmiş olanlar, söz konusu Makamlara başvurarak iade talebini bildirecek, ilgili makamca kendisine Birlik Sözleşmesi nedeniyle yüklendiği KDV’lerin iadesi için verilecek resmi yazı ile birlikte, yukarıda belirtilen, durumuna uygun vergi dairesi müdürlüğüne iade için başvuracaklardır.

KDV mükellefi olan Birlik Yüklenicisine nakden veya mahsuben yapılacak iade işlemleri, istisna kapsamındaki işlemlerin beyan edildiği dönem beyannameleri ile buna ilişkin verilecek standart iade talep dilekçesine dayanılarak yapılacaktır.

A.3.1.2. KDV İadesi İçin İstenilen Belgeler

Birlik Yüklenicisi tarafından yapılacak iade başvurusunda aşağıdaki belgelerin ibrazı gereklidir.

1) Standart iade talep dilekçesi,

2) İndirilecek KDV listesi (KDV mükellefi olmayan Birlik Yüklenicilerinden istenilmeyecektir.),

3) Gelir İdaresi Başkanlığı, Vergi Dairesi Başkanlığı veya Defterdarlık Gelir Müdürlüğünce iade ile ilgili verilen resmi yazının veya KDV İstisna Sertifikasının bir örneği,

4) Birlik Sözleşmesi kapsamındaki mal ve hizmet alımları ile yaptırılan işlere ilişkin fatura veya benzeri evrakın aslı veya onaylı örnekleri,

5) Yüklenilen KDV listesi (Birlik Yüklenicisinin KDV mükellefi olmaması durumunda, bu listenin Birlik Sözleşmesi kapsamında yapılan harcamaya ait olduğu Sözleşme Makamınca onaylanmalıdır),

6) Kendisine ibraz edilen fatura veya benzeri evrak karşılığında Sözleşme Makamı tarafından yapılan ödemelere ilişkin makbuzların (banka dekontu dâhil) aslı veya onaylı örneği,

7) Birlik Sözleşmesinin varsa harcama kalemlerine ilişkin tablosu ve Sözleşme Makamı tarafından verilen Birlik Sözleşmesine ilişkin nihai uygun harcama tutarları tablosu.

A.3.1.3. Birlik Yüklenicisine Yapılacak KDV İadesine ilişkin Esaslar

Yüklenilen KDV listesinde yürürlükteki KDV mevzuatında belirtilen bilgilere yer verilecektir.

İstenilen belgelerin fotokopilerinin sunulması halinde, Birlik Yüklenicisi gerçek kişi olması durumunda kendisi tarafından, tüzel kişi olması durumundaysa kurum yetkilisi tarafından bu fotokopilerin aslının aynısı olduğuna dair bir şerh düşülerek, varsa kaşe tatbiki, imza ve tarih konulmak suretiyle onaylanması gerekir.

İade için Yeminli Mali Müşavir Tasdik Raporu ibraz edilen durumlarda KDV mevzuatının gümrük beyannameli mal ihracı için öngörülen limitleri geçerli olacaktır.

Birlik Sözleşmesinde yer alan bütçe tutarını aşan harcamalara ait KDV ile Birlik Yüklenicisi tarafından Birlik Sözleşmesi kapsamında yüklenilen ve Sözleşme Makamından tahsil edilen KDV, Birlik Yüklenicisine iade edilmez.

Ayrıca KDV mükellefi olmayan Birlik Yüklenicisine yapılacak olan KDV iadelerinde aşağıdaki hususlar da dikkate alınır:

KDV mükellefi olmayan Birlik Yüklenicisine AB fonundan yapılan ödemeye, KDV’nin dahil olup olmadığı hususu yüklenilen KDV listesine şerh düşülerek, yetkilinin adı-soyadı, unvanı ve tarih belirtilmek suretiyle Sözleşme Makamı tarafından onaylanacaktır. Yapılan harcamaların Birlik Sözleşmesi kapsamında olduğuna ilişkin Yeminli Mali Müşavir Raporu’nun bulunması halinde, Sözleşme Makamı anılan listeyi, bu rapora dayanarak onaylayacaktır.

Bununla birlikte, Sözleşme Makamının Türkiye sınırları dışında olduğu durumda söz konusu listenin; genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin Birlik Yüklenicisi olması durumunda bu kurumların konu ile ilgili imzaya yetkili üst idari amiri; bunlar dışındaki Birlik Yüklenicilerinde ise gerçek kişi Birlik Yüklenicisinin kendisi tarafından, tüzel kişi Birlik Yüklenicisinde ise tüzel kişiliğin konu ile ilgili imzaya yetkili üst yöneticisi tarafından onaylanması gerekmektedir.

Bu şekilde yapılacak onayda, yapılan harcamaların Birlik Sözleşmesi kapsamında olduğuna ilişkin düzenlenmiş Yeminli Mali Müşavir Raporunun bir örneği de eklenecektir.

Yeminli Mali Müşavir KDV İadesi Tasdik Raporu düzenlendiği durumlarda yüklenilen KDV listesinin onaylanmasına ilişkin ayrıca bir Yeminli Mali Müşavir Raporu düzenlemesine gerek bulunmamaktadır.

Örnek: Birlik yararlanıcısı ‘Özge’nin ’ÖZGE APART OTEL’’ adlı projesinin Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumunca (TKDK) sözleşmeye bağlandığı ve IPA II Çerçeve Anlaşması doğrultusunda IPARD II bileşeni kapsamında Avrupa Birliği tarafından %65oranında desteklendiği anlaşılmıştır.

Mükellef Birlik yararlanıcısı ‘Özge’, yukarıda belirtilen sözleşmeye istinaden Hazine ve Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığınca verilen katma değer vergisi istisna sertifikasına sahip bulunmaktadır.

Toplam 6.000.000,00 -TL bütçeli apart otel projesinin inşaat yapım bütçesinin 4.500.000,00- TL olduğu, inşaat yapımının aralarında düzenlenen tedarik sözleşmesi kapsamında Z İnşaat Müh. A.Ş. tarafından 4.500.000,00-TL+810.000,00 -TL KDV’ ye yapılarak teslim edildiği, harcamanın 4.000.000,00-TL.‘lik kısmının Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu (TKDK) tarafından uygun harcama olarak onaylandığı ve %65 destek tutarının ödendiği anlaşılmıştır.

TEDARİKÇİ UNVANI	PROJE BÜTÇESİ (İNŞAAT)	FATURA TUTARI	KDV	UYGUN OLMAYAN HARCAMA TUTARI	UYGUN HARCAMA TUTARI
Z İnşaat Müh. A.Ş.	4.500.000,00	4.500.000,00	810.000,00	500.000,00	4.000.000,00
TOPLAM	4.500.000,00	4.500.000,00	810.000,00	500.000,00	4.000.000,00

Yüklenilen/iade edilecek KDV hesaplaması

AÇIKLAMA/TEDARİKÇİ	UYGUN HARCAMA TUTARI	YÜKLENİLEN/ İADE EDİLECEK KDV
Z İnşaat Müh. A.Ş.	4.000.000,00	720.000,00
TOPLAM	4.000.000,00	720.000,00

                                                                        

Mükellef Birlik yararlanıcısı ‘Özge’, 6647 Sayılı IPA II Çerçeve Anlaşmasının 28. Maddesinin 2/b-c bentlerine göre, apart otel yapım işi için yüklendiği ancak indirim yoluyla gideremediği KDV’sinin uygun harcamaya isabet eden 720.000,00-TL.’ sini, Anlaşmanın aynı maddesine göre iade olarak almaya hak kazanmaktadır.

A.3.2. Tedarikçiye KDV İadesi

Tedarikçilerin Birlik Sözleşmesi kapsamındaki KDV iade başvurularını yürürlükteki KDV mevzuatı çerçevesinde bağlı oldukları vergi dairesi müdürlüğüne yapması gerekmektedir.

Tedarikçi iade başvurusu için gümrük beyannameli mal ihracından doğan KDV iadeleri çerçevesinde ibraz edeceği belgelere aşağıdaki belgeleri de ilave edecektir:

             1) İadeye konu her bir fatura için Birlik Yüklenicisinden aldığı KDV İstisna Sertifikasının Birlik Yüklenicisi tarafından “Aslının Aynıdır” onaylı bir örneği,

             2) Tedarik Sözleşmesi düzenlenmesinin zorunlu olduğu durumlarda Birlik Yüklenicisi ile yapılan Tedarik Sözleşmesinin onaylı örneği.

İade için Yeminli Mali Müşavir KDV İadesi Tasdik Raporu ibraz edilen durumlarda mal ihracı için öngörülen limitler geçerli olacaktır.

Örnek: Birlik yararlanıcısı ‘Berkay’ ın ‘’BERKAY APART OTEL’’ adlı projesinin Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumunca sözleşmeye bağlandığı ve IPA II Çerçeve Anlaşması doğrultusunda IPARD II bileşeni kapsamında Avrupa Birliği tarafından %65oranında desteklendiği anlaşılmıştır

Birlik yararlanıcısı mükellef ‘Berkay’, yukarıda belirtilen sözleşmeye istinaden Hazine ve Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığınca verilen katma değer vergisi istisna sertifikasına sahip bulunmaktadır.

Toplam 6.000.000,00 -TL bütçeli apart otel projesinin inşaat yapım bütçesinin 4.500.000,00- TL olduğu, inşaat yapımının aralarında düzenlenen tedarik sözleşmesi kapsamında E İnşaat Müh. A.Ş. tarafından 4.500.000,00-TL’ye yapılarak teslim edildiği, harcamanın 4.000.000,00-TL.‘lik kısmının TKDK tarafından uygun harcama olarak onaylandığı ve %65 destek tutarının ödendiği anlaşılmıştır.

Birlik yararlanıcısının KDV istisna sertifikasını tedarikçiye sunduğu ve tedarik sözleşmesinin KDV’ den istisna olarak düzenlendiği anlaşılmıştır.

TEDARİKÇİ UNVANI	PROJE BÜTÇESİ (İNŞAAT)	FATURA TUTARI	KDV	UYGUN OLMAYAN HARCAMA TUTARI	UYGUN HARCAMA TUTARI
E İnşaat Müh. A.Ş.	4.500.000,00	4.500.000,00	0,00	500.000,00	4.000.000,00
TOPLAM	4.500.000,00	4.500.000,00	0,00	500.000,00	4.000.000,00

Mükellef E İnşaat Müh. A.Ş. Birlik yararlanıcısı ‘Berkay’ a 6647 Sayılı IPA II Çerçeve Anlaşmasının 28. Maddesinin 2/b-c bentlerine göre, KDV’den istisna olarak teslim ettiği apart otel yapım işi için yüklendiği, ancak indirim yoluyla gideremediği KDV’sini Anlaşmanın aynı maddesine göre iade olarak almaya hak kazanmaktadır.

Mükellef E İnşaat Müh. A.Ş.’ nin iade olarak alacağı KDV, apart otel yapım işi için yaptığı alımların KDV’ si olup, bu KDV her halükarda TKDK tarafından uygun harcama olarak tespit edilen 4.000.000,00-TL. sının % 18’ ini geçemeyecektir.

IV- SONUÇ

Avrupa Birliği, Katılım Öncesi Mali Yardım Aracı (Instrument for Pre-accession Assistance - IPA) ile, Türkiye’nin politik ve ekonomik reformlarına mali ve teknik destek sağlamaktadır. Bu fonların amacı, Türk mevzuat ve standartlarının AB mevzuat ve standartlarıyla uyumlaştırılması, ilgili makamların katılım sürecinde bu uyumlaştırma çalışmalarını gerçekleştirmesi ve reformları uygulaması için gerekli olan kapasitelerinin oluşturulmasıdır. Böylelikle Türkiye, AB üyeliğiyle birlikte gelen hak ve yükümlülüklere hazırlanmaktadır.

IPARD, (Instrument for Pre-Accession Assistance Rural Development) Avrupa Birliği (AB) tarafından aday ve potansiyel aday ülkelere destek olmak amacıyla oluşturulan, Katılım Öncesi Yardım Aracı’nın (Instrument for Pre-Accession Assistance-IPA) Kırsal Kalkınma bileşenidir. IPARD, Avrupa Birliği’nin Ortak Tarım Politikası, Kırsal Kalkınma Politikası ve ilgili politikalarının uygulanması ve yönetimi için uyum hazırlıklarını ve bu kapsamda politika geliştirilmesini desteklemeyi amaçlamaktadır.

Ülkemizde 42 ilde yürütülen IPARD Programı, Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu tarafından uygulanması gerçekleştirilmektedir.

IPARD bileşeni kapsamında AB, Türkiye’nin ulusal kaynakları ve yararlanıcıların özel finansmanıyla birlikte bakıldığında toplam yatırım 2007-2020 dönemlerinde 4 milyar Avro bandındadır.

IPA II Çerçeve Anlaşması kapsamında bir Birlik Yüklenicisi veya istisnaya hak kazanan bir Birlik Yüklenicisine mal teslim eden veya hizmet sunan veya iş yapan herhangi bir Tedarikçi, KDV’den istisna olarak teslim edilen mallar veya sunulan hizmetler veya yapılan işlerle ilgili olarak yüklendiği KDV’yi diğer işlemleri için tahsil ettiği KDV’den indirme hakkına sahiptir.

Bu düzenleme tam istisna mahiyetinde olduğundan istisna kapsamına giren teslim ve hizmetler veya yapılan işler dolayısıyla yüklenilen vergiler, indirim yoluyla telafi edilememeleri halinde, Birlik Yüklenicisine ve/veya Tedarikçiye nakden veya mahsuben iade edilebilecektir.

Kaynak: -5824 Sayılı IPA I ve 6647 Sayılı IPA II Katılım Öncesi Yardım Aracı Çerçeve Anlaşmaları

                -6647 Sayılı Türkiye- Avrupa Birliği Katılım Öncesi Yardım Aracı (IPA II) Çerçeve Anlaşması Genel Tebliğleri (Sıra No:1-2-3)

10.10.2022

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.