Prof. Dr. Süleyman Uyar
Alanya Alaaddin Keykubat Üniversitesi
İşletme Fakültesi
suleyman.uyar@alanya.edu.tr

Basel II Ertelendi...

Küçük ve Ortaboy İşletmeler (KOBİ) gelişmekte olan tüm ekonomilerde olduğu gibi Türkiye’de de önemli bir yere sahiptir. Uluslararası ekonomik ilişkilerde ve sermaye piyasalarında yaşanan gelişmeler, rekabet koşullarındaki hızlı değişim, teknoloji alanındaki yenilikler ve küreselleşme KOBİ'leri çeşitli şekilde etkilemektedir. Bu etkilere dünya genelinde oluşturulan standartlar, öneriler ve ilkeler örnek verilebilir.  Temel ilkelerden birisi de Basel II ilkeleridir.

Basel II ilkeleri bankacılık sektörünü yeniden yapılandırma amacıyla oluşturulmuştur. Basel II ilkeleri ile bankaların risk yönetim ve değerleme ölçütleri değişmektedir. Bu ölçütlerin değişmesi nedeniyle, bankalardan kredi kullanan KOBİ’lerin de bu değişikliklerden etkilenmesi beklenmektedir. Basel II ilkelerinin uygulamaya geçmesi ile KOBİ’lerin sahip oldukları riskler, derecelendirme notları ve ülke notu kredi maliyetini belirleyen temel unsurlar haline gelecektir. Bu süreçte işletmelerin güvenilir bir finansal raporlama sürecine, kurumsal yönetim ilkelerine uygun işletme yönetim kültürüne sahip olmaları önem taşıyacaktır. 

Basel II ilkeleri temelde bankacılık sektörünü ilgilendirdiğinden uygulama konusundaki gerekli hazırlıklar ilgili sektör tarafından büyük ölçüde tamamlanmıştır. İlgili değişiklikler KOBİ’lerin finansman maliyetlerini, finansal raporlama süreçlerini ve muhasebe yapılarını etkileyecek ve bu alanlarda çeşitli değişiklerin yapılması zorunlu hale gelecektir. Uygulama aşamasında yaşanması olası sorunlar için:  

• Derecelendirme yetkisine sahip olacak şirketlerin belirlenmesi ve çalışma şekillerinin oluşturulması,
• Uygulanan sistemin, işletmelerin ve derecelendirmeye yetkili şirketlerin denetlenmesi,
• Geçiş sürecinin ve uygulama adımlarının net bir şekilde belirlenmesi,
• Yaşanacak ara ve yetişmiş eleman sıkıntısına çözüm bulunması gerekecektir.

Basel II ilkelerinin KOBİ’lere olası etkileri finansman maliyetleri, finansal raporlama süreci ve muhasebe yapısı açısından ortaya çıkacağı düşünülmektedir. Basel II ilkeleri ile önümüzdeki yıllarda bankacılık sektörü uygulamalarının değişikliğe uğraması beklenmektedir. Temel değişiklik noktası bankaların kredi verirken aradıkları ölçütlerdir. Bankacılık sektöründen finansman sağlayan tüm işletmeler gibi KOBİ’lerin de bu süreçten etkilenmesi kaçınılmazdır. Sonuç olarak, Basel II uygulaması ile KOBİ’lerin geleneksel işletme yönetiminden vazgeçmek zorunda kalacağı görülmektedir. Geleneksel işletme yönetimi yerine daha profesyonel, daha şeffaf, daha kamuyu aydınlatıcı, daha güvenilir bir yönetim yapısı ve finansal raporlama süreci oluşturulmalıdır.

Ancak son yıllarda finans piyasalarında yaşanan gelişmeler, siyasi belirsizlik ve Basel II uygulaması ile paralellik göstermesi gereken TTK tasarısının yasalaşamaması 01.01.2009 tarihinde başlaması beklenen uygulama için soru işaretlerini arttırmıştı. Tüm bu gelişmeleri değerlendiren BDDK 25 Haziran 2008 tarihinde yaptığı basın açıklaması ile Basel II düzenlemesi ileri bir tarihe ertelendiğini duyurmuştur.

BDDK’nın 2008/15 sayılı 25.06.2008 tarihli basın açıklaması şu şekildedir.

Bilindiği üzere, kamuoyunda Basel-II olarak anılan Sermaye Ölçümü ve Sermaye Standartlarının Uluslararası Düzeyde Uyumlaştırılması çalışması, Haziran 2004’teyayımlanmıs, Haziran 2006’da ise genişletilerek yürürlükteki diğer sermaye

düzenlemelerini de içerecek şekilde nihai halini almıştır. Söz konusu çalışma Avrupa Parlamentosu ve Konseyinin 14 Haziran 2006 tarihli, 2006/48 ve 2006/49 sayılı Direktifleri ile de Avrupa Birliği (AB) müktesebatına dâhil edilmiştir. Basel-II hükümlerinin AB müktesebatına dâhil edilmesi sonucunda Kurumumuz uygulamalarının da AB müktesebatı esas alınarak yürütülmesi gereği hâsıl olmuştur. Mevcut durumda, Türk Bankacılık Sisteminde sermaye yeterliliğinin hesaplanması 1

Kasım 2006 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan “Bankaların Sermaye Yeterliliğinin Ölçülmesine ve Değerlendirilmesine İlişkin Yönetmelik” esas alınarak yapılmaktadır. Söz konusu Yönetmelik ile Basel-II’nin getirdiği temel değişikliklerden biri karşılanmış

ve Haziran 2007 itibarıyla operasyonel risk kalemi sermaye yeterliliği hesaplamalarına dâhil edilmiştir. Dolayısıyla, Kurumumuzca Basel-II’ye iliskin AB Direktiflerine kısmen uyumlu sermaye yeterliliği hesaplamasına geçilmiştir. Hali hazırda, dünya çapındaki birçok ülkede Basel-II’ye uyum çalışmaları devam etmektedir. Ülkemizde de, Basel-II’nin Türkiye’de faaliyet gösteren bankalarca uygulanmasına ilişkin çalışmalar bir program dâhilinde Kurumumuzca yürütülmektedir. Buna ilişkin bir yol haritası daha önce kamuoyuna açıklanmış ve bu çerçevedeki çalışmalar halen sürdürülmektedir.

Türk Bankacılık Sektörünün Basel-II’ye 01.01.2009 tarihinde geçişine yönelik Kurumumuzca yürütülen çalışmalar sonucunda önemli mesafeler kaydedilmiş olmakla beraber, son dönemde uluslararası finansal piyasalarda yaşanan sebepleri ve etkileri derin ve belirsiz gelişmeler ışığında özellikle seküritizasyon ve likidite riski açılarından Basel-II uzlaşışında eksiklikler tespit edilmiştir. Söz konusu eksikliklerin giderilmesi amacıyla ilgili dokümanlarda değişiklik çalışmalarının uluslararası düzeyde devam ettiği bilinmektedir. Bahsi geçen değişiklik çalışmaları yanında, uygulama sonuçları bu süreçte oldukça önemli olan Türk Ticaret Kanunu tasarısının henüz yasalaşmaması, finans ve reel sektör temsilcilerinin Basel-II’nin uygulanma zamanlamasına ilişkin görüşleri de dikkate alınarak bankaların sermaye yeterliliğinin ölçümünde esas alınacak kredi riskinin derecelendirmeye dayalı olarak hesaplanmasına ilişkin uygulamanın ileri bir tarihe ertelenmesi uygun görülmüştür. Kamuoyuna saygıyla duyurulur.

30.06.2008

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.