Prof. Dr. Süleyman Uyar
Alanya Alaaddin Keykubat Üniversitesi
İşletme Fakültesi
suleyman.uyar@alanya.edu.tr

Türkiye'nin Finansal Raporlamada Uluslararası Standartlara Uyumu

ÜRETİM İŞLETMELERİNDE SATIŞLARIN MALİYETİ TABLOSU’NUN ENFLASYONA GÖRE DÜZELTİLMESİ

Finansal tablolarla ilgili finansal muhasebe ve raporlama standartlarının uyumlaştırılması, evrensel sermaye piyasalarının ihtiyaçlarına cevap verebilmesi için bir gerekliliktir. Sermaye piyasalarında muhasebe raporlarında­ki farklılıkların neden olduğu problemleri azaltma girişimleri halen ulusal, iki taraflı anlaşmalar, bölgesel ve uluslararası düzeylerde yapılmaktadır.
 

Küreselleşme ile birlikte finansal piyasa­ların evrenselleşmesi, çokuluslu şirketlerin orta­ya çıkması, uluslararası bağımsız denetim kuruluşlarının evrensel piyasalardaki etkinliği ve re­kabeti, farklı ülke bloklarınca ekonomik birlik oluşturma nedenleri ve uluslararası alanda mu­hasebe kayıtlarında tespit edilen usulsüzlüklere ilişkin olarak ortaya çıkan skandallar muhasebe düzenlemelerinin güncelleştirilmesi gerekliliği­ni ortaya çıkarmıştır. Ayrıca, söz konusu geliş­meler, finansal raporlama alanında uluslararası standartların oluşturularak ulusal düzenlemele­rin bu standartlarla uyumlaştırılması ihtiyacını da had safhaya çıkarmıştık. Çünkü, evrensel fi­nansal piyasalar, karşılaştırılabilirlik ve rekabet edilebilirlik sebebi ve sermaye artırma amacı ile evrensel standartlara göre hazırlanan finansal tablolar istemektedir.
 

Finansal tablolarla ilgili finansal muhase­be ve raporlama standartlarının uyumlaştırılması, evrensel sermaye piyasalarının ihtiyaçlarına cevap verebilmesi için bir gerekliliktir. Ulusla­rarası düzeyde muhasebe standartlarının uyumunun artırılmasında, Uluslararası Muhasebe Standartları Kurulu (IASB) (önceki adıyla Uluslara­rası Muhasebe Standartları Komitesi, IASC) ve Menkul Kıymet Komisyonları Uluslararası Örgütü (IOSCO) gibi iki önemli kuruluş büyük rol oynamaktadır. IASC/IASB, uzun süredir ulus­lararası muhasebe standartlarının (IAS) veya yeni adıyla uluslararası finansal raporlama standartlarının (IFRS) uluslararası kabul görmesini sağlamaya çalışmaktadır.
 

24 Mayıs 2000 tarihinde Edinburgh'da yapılan toplantıda IASC/IASB, Uluslararası Muhasebeciler Federasyonundan (IFAC) ayrılarak bağımsız bir kuruluş haline getirilmiştir. IFAC'ın üyeleri, IASC/IASB'nin de üyesi olarak kabul edilmektedir. Uluslararası Muhasebeciler Federasyonuna (IFAC) göre; üye kuruluşlar hazırlamış ol­dukları finansal tabloları IAS/IFRS ile tam bir uygunluk içerisinde hazırlamalı ve sunmalıdır.
 

IASB/IASC’nin çalışmaları, dünyada or­tak muhasebe standartları geliştirilmesi konu­sunda önemli bir etkiye sahiptir. Çünkü ülkeler giderek artan bir şekilde kendi ulusal muhasebe ilkelerinin yerine; uluslararası finansal raporlama standartlarına(IFRS)/ulus­lararası muhasebe standartlarına (IAS) başvurmaktadır. Pek çok ülke sınır ötesi borsalara kayıtlı şirketlere ve hatta bazı ülkeler kendi borsalarına kayıtlı kendi ülkelerindeki şirketlere de, IAS /IFRS'nin kullanı­mına izin vermektedir.
 

IAS/IFRS'nin Türkiye'de uygulanması ko­nusunda, Türkiye Muhasebe Stan­dartları Kurulu (TMS) çalışmalar yap­makta ve bu konuda standartlar yayınlamaktadır. Ayrıca, bu konuda Serma­ye Piyasası Kurulu da bir adım atarak, yayınlamış olduğu "Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları Hakkında Tebliğ (Seri: XI, No. 25) ile IAS/IFRS'lerii Türkiye'ye getirme çabası içindedir. Aynı şekilde, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) da, IAS/ IFRS'leri benimsemekte ve bankalarla ilgili dü­zenlemelerde bunu uygulamaya koyduğu görül­mektedir.
 

Uluslararası alanda hangi standartların esas alınacağı konusundaki mücadele, ABD Genel Ka­bul Görmüş Muhasebe İlkeleri (US GAAP) ve IAS/IFRS arasında cereyan etmektedir. Ancak, ABD'de de uygulanan muhasebe ve raporlama standartlarının nitelikle­ri ve etkinlikleri, son dönemlerde yaşanan mu­hasebe skandallarından (Enron, Worldcom vb.) sonra tartışılmaya başlanmıştır. Bu durum ilke bazlı Uluslararası Finansal Raporlama Standartları’nı yeni durumlara cevap verme açısından ideal bir yön­tem olarak ön plana çıkarmış bulunmaktadır. Bu stan­dartlar ilke bazlı olduğundan; finansal tabloların tutar­lılığını ve karşılaştırılabilirliğini artırmakta ve işletme ile işletme danışmanlarının uygulamada ortaya çıkan yeni gelişmeler ve karmaşık du­rumlara uygun bir şekilde cevap verebilmeleri­ne yardımcı olmaktadır.
 

Avrupa Birliği Parlamen­tosu ve Konseyi 19 Temmuz 2002 tarihinde ya­yınladığı yönetmelik ile Avrupa Birliği ülkele­rinde IAS/IFRS'ye uyumlu muhasebe standartlarının, 2005 yılından itibaren konsolide finansal tabloların düzenlenmesinde esas alınmasını kararlaştırmıştır. Bu yönetmelik, sadece hisse se­netleri borsalar ve teşkilatlanmış diğer piyasa­larda işlem gören tüm Avrupa Birliği üye ülke­lerinin işletmelerini kapsamaktadır. Sadece borçlanma ile ilgili menkul kıymetleri borsada kayıtlı olan şirketler ile Avrupa Birliği dışındaki borsalara kayıtlı olan şirketlere ise, ilgili hükü­met yetkilileri 2007 yılına kadar izin verme yet­kisine sahiptir.
 

Menkul Kıymetler Komisyonu (IOSCO), kararları üye ülkeler arasında bağlayıcı olmamakla birlikte, üyelerine IAS/IFRS'nin kullanımını tavsiye etmektedir.
 

Şayet, Türkiye uluslar arası finansal raporlama standartlarına uyumu sağlayacak çalışmaları bitirirse, muhasebede uluslararası uyumun sağlanması konusunda çok önemli bir adım atılmış olacak­tır.

28.11.2005

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.