Suat Noyan
Vergi Müfettişi
suat.noyan@vdk.gov.tr

Serbest Meslek ve Basit Usulde Vergilendirilenlerde Engellilik İndirimi

Devletin, sosyal devlet olmasının gerekliliği olarak engelli vatandaşlarını korumak ve belli alanlarda avantaj sağlamak gibi anayasal bir zorunluluğu bulunmaktadır. Bu zorunluluk eşitlik ilkesine aykırı olmayacağı gibi, bu hususta gelir vergisi yönünden bir takım düzenlemeler yapılmıştır. Bu yazımızda mesleki ve ticari faaliyet(basit usul) içerisinde bulunan engelliler ile engelli yakını bulunan mükelleflerin bu avantajlardan nasıl yararlanacağı ve bu avantajları nasıl uygulayacağına açıklık getirilecektir.

Engellilik indirimi adı altında yapılan bu düzenlemeden, engelli serbest meslek erbabının kendisi ile kendisi engelli olmasa dahi, bakmakla yükümlü olduğu engelli kişi bulunan serbest meslek erbabı faydalanacaktır.

Ticari kazanç elde eden mükelleflerden, gerçek usulde kazanç elde edenler kanunen engellilik indirimden faydalanması mümkün değildir. Engellilik indirimden basit usulde vergilendirilen engelli ticari kazanç sahibi ve yine kendisi engelli olmasa dahi bakmakla yükümlü engelli kişi bulunan basit usulde vergilendirilen mükellef faydalanacaktır.

Engellilik indirimden faydalanacak mükelleflerin kazançlarından düşülecek olan engellilik indirim tutarları 2023 yılı için şu şekilde belirlenmiştir;

• Asgari çalışma gücünün en az  % 80 ini kaybetmiş bulunan engelliler 1. derece engelli sayılır ve 4.400-TL si kazançtan düşülür.
• Asgari çalışma gücünün en az  % 60 ini kaybetmiş bulunan engelliler 2. derece engelli sayılır ve 2.600-TL si kazançtan düşülür.
• Asgari çalışma gücünün en az  %40 ini kaybetmiş bulunan engelliler 3. derece engelli sayılır ve 1.100-TL si kazançtan düşülür.

Engellilik indirimden faydalanmak isteyen mükellefin kendisi ve bakmakla yükümlü olduğu kişinin de engelli olması durumunda engellilik indirimi, mükellefin hem kendisi için hem de bakmakla yükümlü olduğu kişiler için ayrı ayrı dikkate alınacak ve kazançtan toplu olarak indirilecektir.

Engellilik indirimi uygulamasında bakmakla yükümlü kişi tabirinden; engelli kişinin tabi olduğu çalışma mevzuatı ve veya bağlı bulunduğu sosyal güvenlik kurumunun mevzuatına göre bakmakla yükümlü sayılan anne, baba, eş, ve çocukları anlaşılması gerekmektedir. Ayrıca çocuklarda yaş sınırlaması yapılmayacaktır.

Engellilik indirimi uygulamasını, bu indirimden faydalanmadan önceki ve sonrasındaki vergisel avantajları gösteren bir örnek ile açıklayalım.  Örneğin: avukat Ahmet Bey’in 2023 yılı kazancı 200.000-TL olsun. Engellilik indirimi hakkı bulunmasına rağmen bunu kullanmadığı durumunda Avukat Ahmet’in vergi matrahı ve ödeyeceği gelir vergisi tutarı aşağıdaki gibi hesaplanacaktır.

Yine avukat Ahmet Bey’in 2023 yılında 200.000-TL ‘lik kazancının yanında kendisinin % 65, bakmakla yükümlü olduğu 32 yaşındaki oğlunun doğuştan %90 engelinin olduğu bir durumda, avukat Ahmet Bey’in 2023 yılına ilişkin vereceği gelir vergisi beyannamesi özeti şu şekilde olacaktır.

Görüleceği üzere avukat Ahmet Bey’in gelir vergisi kanununda engellilik indirim hakkından yararlanması üzerine 2023 yılında ( 40.000-38.110= ) 1.890-TL tutarında daha az gelir vergisi ödeyecektir.

Ayrıca avukat Ahmet Bey’ bu hakkını 2023 yılında kullanmayı unutmuş olsaydı 2024 yılı kazançlarından indirilmek üzere devretmeyeceğini de unutmamak gerekir.

Kaynaklar :

1-193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu

2- Vergi Sirküleri 90

20.02.2024

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.