Soner Ülgen
Yeminli Mali Müşavir
Eski Baş Hesap Uzmanı
sonerankara@yahoo.com

Binek Otomobili Bulmak Mı Yoksa Muhasebeleştirmek Mi Zor?

A- GELİN BİRLİKTE BİR OTOMOBİL KİRALAYALIM VE VERGİSEL SONUÇLARIN NASIL OLACAĞINA BAKALIM

1- Kiraladığınız Binek Otomobillerinin Kira Giderlerinin Tamamını Gider Yazamıyorsunuz.

Binek otomobilini kiralarsanız kira giderinin belli bir tutara kadarlık kısmını gider yazabiliyorsunuz (2023 yılı için bu bedel KDV hariç 17.000 TL olarak belirlenmiş).  Kira bedelinin ilgili yıl için belirlenen azami tutarı aşması halinde, aşan kısma isabet katma değer vergisi indirim konusu yapılamayacağı gibi, aşan kısım gelir ve kurumlar vergisi yönünden kazancın tespitinde ayrıca gider olarak dikkate alınamayacaktır.  Öte yandan faaliyetleri KDV’den istisna olan Banka ve sigorta şirketlerinin azami tutarı aşan kira ödemelerini gider olarak dikkate almaları mümkün.

2- Uzun Süreli Kiralamalarda Gider Yazılacak Tutara Dikkat!

Kiralama giderlerine ilişkin aylık gider kısıtlamasının uygulanmasında, kira ödemesine tekabül eden ayın içinde bulunduğu yıl için tespit olunan tutarlar dikkate alınacaktır. 2022 Ocak ayında 36 ay süre ile kiralanan binek otomobili için ödenen kira bedeli 2022 yılı için belirlenen azami tutar dikkate alınarak giderleştirilecek, 2023 takvim yılına isabet eden kısım ile 2024 yılına isabet eden kısımlar anılan yıllarla ilgili azami tutar dikkate alınmak suretiyle giderleştirilecektir. 

3- Günlük Kiralamalarda Gider Yazılacak Tutara Dikkat!

Binek otomobillerin günlük şekilde kiralanmasında gider kısıtlaması, günlük kiralama bedelinin hesaplanması suretiyle uygulanacaktır. Kiralama giderlerine ilişkin günlük gider kısıtlamasının uygulanmasında, kiralamanın yapıldığı tarihte gider olarak dikkate alınabilecek aylık azami kiralama giderinin o ayın gün sayısına bölünmesiyle elde edilecek tutar dikkate alınacaktır.

B- OTOMOBİLİ KİRALAMAKTAN VAZGEÇTİNİZ SATIN ALMAYA KARAR VERDİNİZ VERGİSEL SONUÇLARIN NASIL OLACAĞINA BAKALIM

1- Sıfır Binek Otomobil Alımında Ödediğiniz ÖTV ve KDV’nin Tamamını Gider Yazamıyorsunuz.

Yine aldığınız binek otomobili ile ilgili ödediğiniz KDV ve ÖTV’nin tamamı giderleştirilemiyorsunuz. (2023 yılı için bu tutar 440.000 TL olarak belirlenmiş). Tercihen doğrudan gider yazılabileceği gibi anılan vergileri taşıtın maliyetine eklemekte mümkün. Ancak giderleştirme açısından her cephede ayrı sınırlamalar var.  

Ödenen ÖTV ve KDV’nin doğrudan gider olarak yazılmasının tercih edilmesi durumunda 440.000 TL’lik kısmın gider yazılmasında sıkıntı yok ancak aşan kısmının gider yazılıp, kanunen kabul edilmeyen gider olarak dikkate alınması gerekiyor. 

Eğer ödediğiniz ÖTV ve KDV’yi maliyeti intikal ettirmeyi ve amortisman yoluyla giderleştirmeyi tercih etmişseniz bu kez başka bir sınırlama ile karşı karşıyasınız. Bu cephede binek otomobilinin tamamı üzerinden amortisman ayıramamakla ilgili bir sınırlama mevcut (2023 yılı için amortisman ayrılacak tutar 950.000 TL olarak belirlenmiş).  ÖTV ve KDV’nin doğrudan gider yazıldığı durumda bu kez amortismana tabi tutulacak kısım azalıyor (2023 yılı için 500.000 TL). Her iki durumda binek otomobil için kıst dönem amortisman ayrılması gerektiği gözden kaçırılmamalıdır. Binek otomobillere ilişkin gider olarak dikkate alınabilecek amortismana esas bedelin tespitinde, binek otomobilin iktisap edildiği tarihte yürürlükte olan tutar dikkate alınacaktır.

Özetle doğrudan gider yazmayı tercih ettiğinizde ÖTV ve KDV toplamı için gider yazacağınız tutar sınırlı, yine maliyete intikal ettirmeyi tercih ederseniz bu kez amortisman ayrılacak tutar yönünden sınırlama söz konusu. Cepheler her iki taraftan kuşatılmış.

2- Binek Otomobillerinde Gider Kısıtlamasının Kısıtlamasına Dikkat!

Binek otomobilleri için hem amortisman ayrılacak tutar açısından bir sınırlama hem de aktife girdiği yılda ayrılacak amortisman için sınırlamalar mevcut olduğunu unutmayın.

Aktife girdiği hesap dönemi için ay kesri tam ay sayılmak suretiyle kalan ay süresi kadar amortisman ayrılan ve aktife alındığı yılda gider konusu yapılamayan amortisman bedellerinin tamamı, itfa süresinin son yılında safi kazancın tespitinde gider olarak dikkate alınabilecektir.

3- Amortisman Uygulamasında Özellikli Bir Durum!

Mükelleflerin aktiflerinde yer alan binek otomobiller için amortismana esas bedelden daha fazla tutar üzerinden amortisman ayırmaları halinde, genel hükümlere göre ayrılan amortisman tutarı ile amortismana esas bedel üzerinden ayrılan amortisman tutarı arasındaki fark, kanunen kabul edilmeyen gider sayılarak, o yıla ilişkin gelir veya kurumlar vergisi kazancına ilave edilecektir. Söz konusu binek otomobillerinin mükellefler tarafından satışı halinde ise ilgili yıllarda amortisman ayırma aşamasında kanunen kabul edilmeyen gider olarak kazanca ilave olunan tutarların toplamı mükelleflerce vergiye tabi olmayan gelir olarak dikkate alınacak ve bu tutar, gelir veya kurumlar beyannamesinde “Diğer İndirimler” satırında gösterilmek suretiyle kazanç üzerinden indirim konusu yapılabilecektir.

4- İkinci El Otomobil Alımında da Ödenen Bedelin Tamamı Üzerinden Amortisman Ayıramazsınız

İkinci el otomobil alımında sıfır otomobil alımında olduğu gibi bedelin tamamı üzerinden amortisman ayıramazsınız. Belli bir sınırlama söz konusu. (2023 yılı için amortisman ayrılacak bedel 950.000 TL olarak belirlenmiş).

5- Binek Otomobil Giderlerinin %70’i Gider Olarak Dikkate Alınabiliyor

Binek otomobillere ilişkin giderlerin en fazla %70’i, gelir ve kurumlar vergisi açısından safi kazancın tespitinde gider olarak indirim konusu yapılabiliyor.

7194 sayılı yasa ile işletmeye veya envantere dâhil olup ticari veya mesleki faaliyette kullanılan binek otomobillerin giderleri sınırlandırılmış olup, kısıtlama kapsamdaki giderler genel olarak taşıtların tamir, bakım, yakıt, sigorta ve benzeri cari giderleridir. Giderlerin işletmeye veya envantere kayıtlı ya da kiralama yoluyla edinilen binek otomobillere ilişkin olup olmamasının bir önemi bulunmamaktadır. Akaryakıt giderleri, otopark giderleri, sigorta giderleri, bakım ve onarım giderleri, köprü ve otoban geçiş ücretleri bu giderlere örnek olarak gösterilebilir. Leasing yoluyla veya banka kredisi kullanılmak suretiyle alınan binek otomobilleri için faizlerin tercihen gider olarak dikkate alınması durumunda gider yazılan faiz tutarları da % 70’lik gider kısıtlamasına tabi olacaktır.

C- BİNEK OTOMOBİLLERİN FİNANSAL KİRALAMA YOLUYLA ALINMASI AVANTAJLI MIDIR?

1- Binek Otomobili Finansal Kiralama Yoluyla Almanız Avantajlı Mı?

Finansal kiralama yoluyla edinilen binek otomobil için ödenen aylık bedelin borç anapara ödemesi ve faiz ödemesi şeklinde ayrıştırılması gerekmekte olup, otomobilin iktisap edildiği yıla ilişkin faiz ödemelerin, “Haklar” hesabında izlenen binek otomobilin maliyetine dahil edilmesi gerekiyor. İzleyen yıllarda seçimlik hak mevcut.

2- Finansal Kiralama Yoluyla Alınan Binek Otomobillerinde de Amortisman Sınırı Mevcut

Finansal kiralama yoluyla işletme aktifine alınmış binek otomobillerinde, aktife alınan bedelin o yıl için belirlenen amortismana esas tutarı aşması halinde, binek otomobilleri için belirlenen amortisman sınırı dikkate alınmak suretiyle amortisman ayrılabilecek ve giderleştirilebilecektir.

3- Finansal Kiralama Yoluyla Alınan Binek Otomobillerinin Giderlerinin Tamamı Gider Olarak Dikkate Alınmıyor

İktisap edildiği yılı izleyen hesap dönemlerine ilişkin yapılacak faiz ödemelerin doğrudan gider olarak dikkate alınmak istenmesi halinde finansal kiralama kapsamındaki faiz giderlerinin %70’i kurum kazancının tespitinde gider olarak indirim konusu yapılabilecek.

4- Finansal Kiralama Yoluyla Alınan Binek Otomobillerinde Aylık Kira Gideri Sınırsız Gider Yazılabiliyor

Finansal kiralama yoluyla edinilen binek otomobillere ilişkin yapılan ödemelerde aylık kiralama giderinin tamamı gider olarak dikkate alınabilecek,  kısıtlama söz konusu olmayacaktır.

5- Finansal Kiralama Yoluyla Alınan Binek Otomobillerinde KDV İndirimi Konusu Yapılamıyor

Finansal kiralama işlemi dolayısıyla düzenlenen faturalarda yer alan binek otomobillerine ait KDV’nin indirilmesi mümkün olmayacak.

“Bilgiyi paylaşarak, insanların başarıya bizden daha kolay ulaşmalarını sağladığımız için mutluluk duyabilmeliyiz. “

Saygılarımızla

23.08.2023

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.