Soner Ülgen
Yeminli Mali Müşavir
Eski Baş Hesap Uzmanı
sonerankara@yahoo.com

Kur Korumalı Kazançlara Sağlanan İstisnaları Kurumlar Vergisi Beyannamelerinde Doğru Yere Yazmayı Unutmayın!

1-İstisna Uygularken E -Beyanname Programındaki Kodlara Dikkat!

31/12/2021 Tarihli Bilançoda Yer Alan Dövizlerini 25 Şubat 2022 Tarihine Kadar Kur Korumalı Mevduat Hesabına Yatırılan Mükelleflerin Kurumlar Vergisi Beyannamesinde Zarar Olsa Dahi İndirilecek İstisnalar Bölümünde Aşağıda Yer Alan Kodları Kullanılmak Suretiyle İstisna Uygulamasından Yararlanacaklardır.

“371- KVK Geçici Mad. 14/1-b kapsamında kur farkı kazanç istisnası”

“372- KVK Geçici Mad. 14/1-b kapsamında dönem sonu değerlemesinden doğan kar payı ve faiz istisnası”

“373- KVK Geçici Mad. 14/1-b kapsamında vade sonunda oluşan kar payı ve faiz istisnası”

“374-KVK Geçici Mad. 14/1-b kapsamında vade sonunda doğan diğer kazançlardan istisna”

 

31/12/2022 Tarihli Bilançoda Yer Alan Dövizlerini 25 Şubat 2022 Tarihinden Sonra Kur Korumalı Mevduat Hesabına Yatırılanlar Mükellefler Kurumlar Vergisi Beyannamesinde Zarar Olsa Dahi İndirilecek İstisnalar Bölümünde Aşağıda Yer Alan Kodları Kullanılmak Suretiyle İstisna Uygulamasından Yararlanacaklardır.

“375- KVK Geçici Mad. 14/2 kapsamında kur farkı kazanç istisnası”

“376- KVK Geçici Mad. 14/2 kapsamında dönem sonu değerlemesinden doğan kar payı ve faiz istisnası”

“377- KVK Geçici Mad. 14/2 kapsamında vade sonunda oluşan kar payı ve faiz istisnası”

“378-KVK Geçici Mad. 14/2 kapsamında vade sonunda doğan diğer kazançlardan istisna”

31/03/2022, 30/06/2022 ve 30/09/2022 Tarihli Bilançoda Yer Alan Dövizlerini Kur Korumalı Mevduat Hesabına Yatırılanlar Mükellefler Kurumlar Vergisi Beyannamesinde Zarar Olsa Dahi İndirilecek İstisnalar Bölümünde Aşağıda Yer Alan Kodları Kullanılmak Suretiyle İstisna Uygulamasından Yararlanabileceklerdir.

“383- KVK Geçici Mad. 14/4 kapsamında dönem sonu değerlemesinden doğan kar payı ve faiz istisnası”

“384- KVK Geçici Mad. 14/4 kapsamında vade sonunda oluşan kar payı ve faiz istisnası”

“385-KVK Geçici Mad. 14/4 kapsamında vade sonunda doğan diğer kazançlardan istisna”

Örnek:

Örnek uygulamada 31.12.2021 tarihli bilançoda yer alan 5.647.803,65 Amerikan Dolarının kur korumalı hesaba aktarılması sonucu oluşan faiz, kar payı ve kur farkları ile aynı şekilde anılan paranın kur dönüşümünde tekrar yenilerek kur korumalı hesaba aktarılması sonucu oluşan faiz, kar payı ve kur farklarının 2022 yılı kurumlar vergisi beyannamesinde hangi kodlarda istisna olarak dikkate alınacağı,

Devamında 31.06.2022 tarihli bilançoda yer alan 3.550.000 Amerikan Doları ile 1.002.414,80 Euronun kur korumalı hesaba aktarılması sonucu oluşan faiz, kar payı ve kur farkları ile aynı şekilde anılan paranın kur dönüşümünde tekrar yenilerek kur korumalı hesaba aktarılması sonucu oluşan faiz, kar payı ve kur farklarının 2022 yılı kurumlar vergisi beyannamesinde hangi kodlarda istisna olarak dikkate alınacağı,

hususlarının cevabını vermeye çalışacağız.

1- 31.12.2021 Tarihli Bilançoda Yer Alan 5.647.803,65 Amerikan Doları 13 Ocak 2022 Tarihinde Kur Korumalı Mevduat Yatırılmıştır:

 (A) A.Ş. 31.12.2021 tarihli bilançosunda "Bankalar Hesabında'' yer alan 5.647.803,65 ABD Dolarını 13.01.2022 tarihinde Kurumlar Vergisi Kanununun geçici 14’üncü maddesi kapsamında 6 ay vadeli ve %19 faiz ödemeli Türk Lirası mevduat hesabına dönüştürmüştür. (1 ABD Dolan 30.9.2021 tarihinde 8,8433 TL, 31.12.2021 tarihinde 12,9775 TL)

31.12.2021 Tarihli Bilançoda yer alan dövizin kur korumalı mevduat hesabına yatırılması üç türlü vergisel avantaj sağlamaktadır:

Birincisi: Kur farkı kazanç istisnası

İkincisi: Dönem sonu değerlemesinden doğan faiz ve kar payı istisnası

Üçüncüsü: Vade sonunda doğan diğer kazanç istisnası

i.Kur Farkı Kazanç İstisnası (2021 Takvim Yılı Kurumlar Vergisi Beyannamesi)

31.12.2021 tarihli bilançosunda yer alan 5.647.803,65 ABD Dolarının dördüncü geçici vergilendirme (1.10.2021-31.12.2021) dönemine ilişkin FİFO yöntemine göre hesaplanan dönem sonu değerlemesinden kaynaklanan kur farkı kazancı 9.870.000,00 TL olup, 2021 takvim yılı kurumlar vergisi beyannamesinde istisna olarak dikkate alınmıştır.

i.Kur Farkı Kazanç İstisnası (01.01.2022-13.01.2022)

01.01.2022 tarihi ile dönüşüm tarihi arasında ortaya çıkan kur farkı tutarı olan 3.750.706,40 TL olarak hesaplanmıştır.

ii.Faiz Gelirleri ve Tahakkukları:

Kur korumalı mevduata aktarılan (5.647.803,65$*13.6416=) 77.045.078,27 TL’nin %19 faiz oranı ile 6 aylık faizinin geçici vergi dönemleri itibariyle hesabı aşağıdaki gibidir.

Ana Para	77.045.078,27
Yüzde 19 Yıllık Faiz (77.045.078,27*0,19=)	14.638.564,87
Günlük Faiz (14.638.564,87/365=)	40.105,66
13.01-31.03.2022 Tarihi Faiz Tahakkuku (40.105,66*77=)	3.088.135,60
01.04-30.06.2022 Tarihi Faiz Tahakkuku (40.105,66*91=)	3.649.614,80
01.07-13.07.2022 Tarihi Faiz Tahakkuku (40.105,66*13=)	521.373,54
	7.259.123,95

 

Vade Başlangıç Tarihi	13.01.2022
Vade Sonu Tarihi	13.07.2022	Faiz Tutarı (TL)
Ocak Gün Sayısı	18 günlük	721.901,83
Şubat Gün Sayısı	28 günlük	1.122.958,40
Mart Gün Sayısı	31 günlük	1.243.275,37
Toplam	77 günlük
Nisan Gün Sayısı	30 günlük	1.203.169,72
Mayıs Gün Sayısı	31 günlük	1.243.275,37
Haziran Gün Sayısı	30 günlük	1.203.169,72
Toplam	91 günlük
Temmuz Gün Sayısı	13 günlük	521.373,54
Toplam Faiz Geliri		7.259.123,95

iii. Vade Sonu Kur Farkı Geliri

Vade Sonu Dönüşüm Kuru: 17,424

Vade Sonu TL Karşılığı: 17,424*5.647.803,65=98.407.330,80 TL

Vade Başı TL Karşılığı: 13,6416*5.647.803,65=77.045.078,27 TL

Toplam Gelir: 21.362.252,53 TL (Faiz Geliri: 7.259.123,95 TL + Kur Farkı Geliri: 14.103.128,58 TL)

31.12.2021 Tarihli Bilançoda Yer Alan 5.647.803,65 ABD Dolarını Kur Korumalı Mevduat ve Katılım Hesaplarına Yatıran Şirketin 2022 Yılı Kurumlar Vergisi Beyannamesinde Sağladığı Vergisel Avantajlara Aşağıdaki Şekilde Yer Verecektir;

Kur Farkı Kazanç İstisnası:

01.01.2022 tarihi ile dönüşüm tarihi arasında ortaya çıkan kur farkı tutarı olan 3.750.706,40 TL, aynı şekilde Kurumlar vergisi beyannamesinde de “371- KVK Geçici 14/1-b kapsamında kur farkı kazanç istisnası” bölümüne yazılmak suretiyle yazılarak istisnaya konu edilecektir.

Vade Sonunda Oluşan Kar Payı ve Faiz İstisnası

Birinci ve ikinci geçici vergi döneminde tahakkuk ettirilen faiz tutarlarının üçüncü geçici vergi döneminde vadesi dolup tahsil edildiğinden, vade sonundaki elde edilen toplam 7.259.123,95 TL’lik faiz tutarının tamamı bu sefer “373- KVK Geçici 14/1-b kapsamında vade sonunda oluşan kar payı ve faiz istisnası” bölümüne yazılmak suretiyle istisnaya konu edilecektir.

Vade sonunda döviz kurundaki artışa bağlı olarak doğan kazanç tutarı 14.103.128,58 TL olup, beyannamede “374-KVK Geçici Mad. 14/2 kapsamında vade sonunda doğan diğer kazançlardan istisna” bölümüne yazılarak istisnaya konu edilecektir.

a- Kur Korumalı Mevduat Hesabına Yatırılan 5.647.803,65 Amerikan Dolarının Vade Sonunda Yenilenmiştir. Sağlanan Vergisel Avantajlar Aşağıdaki Gibi Olacaktır.

31.12.2021 Tarihli Bilançoda yer alan ve kur korumalı mevduata aktarılan ve vade sonunda yenilenen hesabının geçici vergi dönemleri itibariyle iki türlü vergisel avantaj sağlamaktadır:

Birincisi: Dönem sonu değerlemesinden doğan faiz ve kar payı istisnası

İkincisi: Vade sonunda doğan diğer kazanç istisnası

Kur Korumalı Mevduatın Yenileme İşleminden Kaynaklı Faiz Tahakkukları:

Ana Para	98.407.330,80
Yüzde 17 Yıllık Faiz	16.729.246,24
Günlük Faiz	45.833,55
13.07-30.09.2022 Tarihi Faiz Tahakkuku	3.620.850,56
01.10-13.10.2022 Tarihi Faiz Tahakkuku	595.836,17
Toplam Faiz Geliri	4.216.686,72

 

Vade Başlangıç Tarihi	13.07.2022
Vade Sonu Tarihi	13.10.2022	Faiz Tutarı (TL)
Temmuz Gün Sayısı	18 günlük	825.003,92
Ağustos Gün Sayısı	31 günlük	1.420.840,09
Eylül Gün Sayısı	30 günlük	1.375.006,54
Toplam	79 günlük	3.620.850,56
Ekim	13 günlük	595.836,17
		4.216.686,72

13.07.2022 tarihinde yenilenen hesaba ilişkin 13.07.2022-31.12.2022 tarihleri arası döneme isabet eden faiz tahakkuku 4.216.686,72 TL olup, Kurumlar Vergisi Beyannamesinde “373- KVK Geçici 14/1-b kapsamında vade sonunda oluşan kar payı ve faiz istisnası” bölümüne yazmak suretiyle yazılarak istisnaya konu edilecektir.

Vade sonunda döviz kurundaki artışa bağlı olarak doğan kazanç tutarı 2.433.602,08 TL olup, beyannamede “374-KVK Geçici Mad. 14/2 kapsamında vade sonunda doğan diğer kazançlardan istisna” bölümüne yazılarak istisnaya konu edilecektir.

b- 31.12.2021 Tarihli Bilançoda Yer Alan ve Kur Korumalı Mevduat Hesabına Yatırılan 5.647.803,65 Amerikan Dolarının Vade Sonunda İkinci Kez Yenilenmesi

31.12.2021 Tarihli Bilançoda yer alan dövizin kur korumalı mevduatın yenilenmesi durumunda geçici vergi dönemleri itibariyle iki türlü sonuç vermektedir:

Birincisi: Dönem sonu değerlemesinden doğan faiz ve kar payı istisnası

İkincisi: Vade sonunda doğan diğer kazanç istisnası

Kur Korumalı Mevduatın İkinci Kez Yenileme İşleminden Kaynaklı Faiz Tahakkukları:

Ana Para	105.057.619,60
Yüzde 15 Yıllık Faiz	3.972.041,51
Günlük Faiz	43.174,36
13.10-31.12.2022 Tarihi Faiz Tahakkuku	3.410.774,77
01.01-13.01.2023 Tarihi Faiz Tahakkuku	561.266,73
Toplam Faiz Geliri	3.972.041,51

 

Vade Başlangıç Tarihi	13.10.2022
Vade Sonu Tarihi	13.01.2023	Faiz Tutarı (TL)
Ekim Gün Sayısı	18 günlük	777.138,48
Kasım Gün Sayısı	30 günlük	1.295.230,80
Aralık Gün Sayısı	31 günlük	1.338.405,16
Toplam	79 günlük	3.410.774,44
Ocak 2023	13 günlük	561.266,68
		3.972.041,12

13.10.2022 tarihinde yenilenen hesaba ilişkin olarak 13.10.2022-31.12.2022 tarihleri arası döneme isabet eden faiz tahakkuku 3.410.774,44 TL olup, Kurumlar Vergisi Beyannamesinde “372- KVK Geçici 14/1-b kapsamında dönem sonu değerlemesinden doğan kar payı ve faiz istisnası” bölümüne yazılmak suretiyle yazılarak istisnaya konu edilecektir.

01.01-13.01.2023 tarihleri arası döneme isabete eden faiz tahakkuk tutarı olan 561.266,68 TL 2023 takvim yılının I. Geçici vergi döneminde istisnaya konu edilebilecektir. Aynı şekilde vade bitiminde kur farkı kazancı oluşması durumunda anılan tutar da istisnaya konu edilecektir.

2- 30.06.2022 tarihli Bilançoda Yer Alan Dövizlerin Kur Korumalı Hesaba Yatırılması

30.06.2022 Tarihli Bilançoda Yer Alan 3.550.000 Amerikan Doları Tutarının Kur Korumalı Mevduata Yatırılması

Şirket 30.06.2022 tarihli bilançoda yer alan 3.550.000 Amerikan dolarını 22.07.2022 tarihinde Kurumlar Vergisi Kanununun geçici 14’üncü maddesi kapsamında 3 ay vadeli ve %17 faiz ödemeli Türk Lirası mevduat hesabına dönüştürmüştür.

30.06.2022 Tarihli Bilançoda yer alan dövizin kur korumalı mevduatın yenilenmesi durumunda iki türlü vergisel avantaj sağlamaktadır:

Birincisi: Dönem sonu değerlemesinden doğan faiz ve kar payı istisnası

İkincisi: Vade sonunda doğan diğer kazanç istisnası

31.12.2021 tarihli bilançolarda yer alan yabancı paralardan farklı olarak, 31.03.2022, 30.6.2022 ve 30.09.2022 tarihli bilançolarında yer alan yabancı paralarının mükelleflerce Türk Lirası mevduat ve katılım hesaplarına aktarılan kısmı, aktarıldıkları tarihi içerin geçici vergilendirme dönemi başından, hesabın açılış tarihine kadar oluşan kur farkı kazancı istisna kapsamı dışında bırakılmıştır.

Şirket 30.06.2022 tarihli bilançoda yer alan 3.550.000 Amerikan dolarını 22.07.2022 tarihinde Kurumlar Vergisi Kanununun geçici 14’üncü maddesi kapsamında 3 ay vadeli ve %17 faiz ödemeli Türk Lirası mevduat hesabına dönüştürmüştür.

Vade sonunda 322.041,74 TL kur farkı geliri elde edilmiştir.

Ana Para	63.018.535,00
Yüzde 17 Yıllık Faiz (63.018.535,00*0,17=)	10.713.150,95
Günlük Faiz (10.713.150,95/365=)	29.351,10
22.07-30.09.2022 Tarihi Faiz Tahakkuku	2.054.576,89
(29.351,10*70=)
01.10-24.10.2022 Tarihi Faiz Tahakkuku	704.426,36
(29.351,10*24=)
	2.759.003,26

 

Vade Başlangıç Tarihi	22.07.2022
Vade Sonu Tarihi	24.10.2022	Faiz Tutarı (TL)
Temmuz Gün Sayısı	9 günlük	264.159,89
Ağustos Gün Sayısı	31 günlük	909.884,05
Eylül Gün Sayısı	30 günlük	880.532,95
Toplam	70 günlük	2.054.576,89
Ekim	24 günlük	704.426,36
TOPLAM		2.759.003,26

30.06.2022 tarihli bilançoda yer alan 3.550.000 Amerikan dolarının kur korumalı hesaba aktarılmasına ilişkin 22.07.2022-24.10.2022 tarihleri arası döneme isabet eden faiz geliri 2.759.003,26 TL olup, kurumlar vergisi beyannamesinde “384- KVK Geçici 14/4 kapsamında vade sonunda oluşan kar payı ve faiz istisnası” bölümüne yazmak suretiyle yazılarak istisnaya konu edilecektir.

Vade sonunda döviz kurundaki artışa bağlı olarak doğan kazanç tutarı 322.041,74 TL olup, beyannamede “385-KVK Geçici Mad. 14/2 kapsamında vade sonunda doğan diğer kazançlardan istisna” bölümüne yazılarak istisnaya konu edilecektir.

a- 22.07.2022 tarihinde Kur Korumalı Mevduat Hesabına Yatırılan 3.550.000 Amerikan Dolarının Vade Sonunda Yenilenmesi

Ana Para	66.099.580,00
Yüzde 13,5 Yıllık Faiz	2.249.196,67
Günlük Faiz	24.447,79
24.10-31.12.2022 Tarihi Faiz Tahakkuku	1.662.449,71
01.01-24.01.2023 Tarihi Faiz Tahakkuku	586.746,96
Toplam Faiz Geliri	2.249.196,67

 

Vade Başlangıç Tarihi	24.10.2022
Vade Sonu Tarihi	24.01.2023	Faiz Tutarı (TL)
Ekim Gün Sayısı	7 günlük	171.134,53
Kasım Gün Sayısı	30 günlük	733.433,70
Aralık Gün Sayısı	31 günlük	757.881,49
Toplam	77 günlük	1.662.449,72
Oca.23	24 günlük	586.746,96
TOPLAM		2.249.196,68

24.10.2022 tarihinde yenilenen hesaba ilişkin 24.10.2022-31.12.2022 tarihleri arası döneme isabet eden faiz tahakkuku 1.662.449,71 TL olup, Kurumlar Vergisi Beyannamesinde “383- KVK Geçici 14/1-b kapsamında dönem sonu değerlemesinden doğan kar payı ve faiz istisnası” bölümüne yazmak suretiyle yazılarak istisnaya konu edilecektir.

3- 30.06.2022 Tarihli Bilançoda Yer Alan 1.002.454,80 Euro Tutarının Kur Korumalı Mevduata Yatırılması

Şirket 30.06.2022 tarihli bilançoda yer alan 1.002.454,80 Euroyu 02.08.2022 tarihinde Kurumlar Vergisi Kanununun geçici 14’üncü maddesi kapsamında 3 ay vadeli ve %17 faiz ödemeli Türk Lirası mevduat hesabına dönüştürmüştür.

Şirket 30.06.2022 tarihli bilançoda yer alan 1.002.454,80 Euroyu 02.08.2022 tarihinde Kurumlar Vergisi Kanununun geçici 14’üncü maddesi kapsamında 3 ay vadeli ve %17 faiz ödemeli Türk Lirası mevduat hesabına dönüştürmüştür.

30.06-22.07.2022 tarihleri arasında hesaplanan kur farkı geliri istisna kapsamı dışındadır.

Ana Para	18.417.500,57
Yüzde 17 Yıllık Faiz (18.417.500,57*0,17=)	3.130.975,10
Günlük Faiz (3.130.975,10/365=)	8.578,01
02.08-30.09.2022 Tarihi Faiz Tahakkuku	506.102,82
(8.578,01*59=)
01.10-24.10.2022 Tarihi Faiz Tahakkuku	283.074,46
(8.578,01*33=)
	789.177,28

 

Vade Başlangıç Tarihi	2.08.2022
Vade Sonu Tarihi	2.11.2022	Faiz Tutarı (TL)
Ağustos Gün Sayısı	29 günlük	248.762,40
Eylül Gün Sayısı	30 günlük	257.340,42
Toplam	59 günlük	506.102,82
Ekim	31 günlük	265.918,43
Kasım	2 günlük	17.156,03
Toplam	33 günlük	283.074,46
GENEL TOPLAM		789.177,28

30.06.2022 tarihli bilançoda yer alan 1.002.454,80 Euronun kur korumalı hesaba aktarılmasına ilişkin 02.08.2022-31.12.2022 tarihleri arası döneme isabet eden faiz tahakkuku 789.177,28 TL olup, Kurumlar Vergisi Beyannamesinde “384- KVK Geçici 14/4 kapsamında vade sonunda oluşan kar payı ve faiz istisnası” bölümüne yazmak suretiyle yazılarak istisnaya konu edilecektir. Vade sonunda kur farkı geliri oluşmamış ve hesap yenilenmemiştir.

E-Beyannamede “Zarar Olsa Dahi İndirilecek İstisnalar” bölümü aşağıdaki gibi olacaktır.

371	“ KVK Geçici Mad. 14/1-b kapsamında kur farkı kazanç istisnası”	3.750.706,40
372	“ KVK Geçici Mad. 14/1-b kapsamında dönem sonu değerlemesinden doğan kar payı ve faiz istisnası”	3.410.774,44
373	“ KVK Geçici Mad. 14/1-b kapsamında vade sonunda oluşan kar payı ve faiz istisnası”	11.475.810,67
374	“KVK Geçici Mad. 14/1-b kapsamında vade sonunda doğan diğer kazançlardan istisna”	16.536.730,66
383	“KVK Geçici Mad. 14/4 kapsamında dönem sonu değerlemesinden doğan kar payı ve faiz istisnası”	1.662.449,71
384	“KVK Geçici Mad. 14/4 kapsamında vade sonunda oluşan kar payı ve faiz istisnası”	3.548.180,54
385	“KVK Geçici Mad. 14/4 kapsamında vade sonunda doğan diğer kazançlardan istisna”	322.041,74
	TOPLAM	40.706.694,16

 “Bilgiyi paylaşarak, insanların başarıya bizden daha kolay ulaşmalarını sağladığımız için mutluluk duyabilmeliyiz. “

Saygılarımızla

17.01.2023

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.