Soner Ülgen
Yeminli Mali Müşavir
Eski Baş Hesap Uzmanı
sonerankara@yahoo.com

Kur Korumalı Kazançlara Sağlanan İstisnaları Geçici Vergi Beyannamelerinde Doğru Yere Yazmayı Unutmayın! Örnek Çalışma

Örnek çalışmada;

• 31.12.2021 tarihli bilançoda yer alan dövizin kur korumalı hesaba aktarılması sonucu oluşan faiz ve kur farklarının beyanname üzerinde hangi hesaplarda istisna olarak dikkate alınacağı
• Aynı şekilde vade sonunda yenilenen aynı paranın faiz ve kur farkı gelirlerinin beyanname üzerinde hangi hesaplarda istisna olarak dikkate alınacağı,
• 30.06.2021 tarihli bilançoda yer alan dövizin kur korumalı hesaba aktarılması sonucu oluşan faiz ve kur farklarının beyanname üzerinde hangi hesaplarda istisna olarak dikkate alınacağı sorularının cevabına yer verilmiştir.

Örnek:

1- 31.12.2021 Tarihli Bilançoda Yer Alan 5.647.803,65 Dövizin Kur Korumalı Mevduat Yatırılması:

 (A) A.Ş. 31.12.2021 tarihli bilançosunda "Bankalar Hesabında'' yer alan 5.647.803,65 ABD Dolarını 13.01.2022 tarihinde Kurumlar Vergisi Kanununun geçici 14’üncü maddesi kapsamında 6 ay vadeli ve %19 faiz ödemeli Türk Lirası mevduat hesabına dönüştürmüştür. (1 ABD Dolan 30.9.2021 tarihinde 8,8433 TL, 31.12.2021 tarihinde 12,9775 TL)

2- 31.12.2022 tarihli Bilançoda yer alan ve kur korumalı mevduata yatırılan 3.550.000 Amerikan doları vadesi dolduğunda yüzde 17 faiz oranı ile vade sonunda 3 vadeli olarak yenilenmiştir.

3- 30.06.2022 tarihli Bilançoda Yer Alan Dövizlerin Kur Korumalı Hesaba Yatırılması

a. 3.550.000 Amerikan Doları Tutarının Kur Korumalı Mevduata Yatırılması

Şirket 30.06.2022 tarihli bilançoda yer alan 3.550.000 Amerikan dolarını 22.07.2022 tarihinde Kurumlar Vergisi Kanununun geçici 14’üncü maddesi kapsamında 3 ay vadeli ve %17 faiz ödemeli Türk Lirası mevduat hesabına dönüştürmüştür.

b. 1.002.454,80 Euro Tutarının Kur Korumalı Mevduata Yatırılması

Şirket 30.06.2022 tarihli bilançoda yer alan 1.002.454,80 Euroyu 02.08.2022 tarihinde Kurumlar Vergisi Kanununun geçici 14’üncü maddesi kapsamında 3 ay vadeli ve %17 faiz ödemeli Türk Lirası mevduat hesabına dönüştürmüştür.

31.12.2021 Tarihli Bilançoda yer alan dövizin kur korumalı mevduat hesabına yatırılması geçici vergi dönemleri itibariyle üç türlü sonuç vermektedir:

Birincisi: Kur farkı kazanç istisnası

İkincisi: Dönem sonu değerlemesinden doğan faiz ve kar payı istisnası

Üçüncüsü: Vade sonunda doğan diğer kazanç istisnası

31.12.2021 tarihli bilançosunda yer alan 5.647.803,65 ABD Dolarının dördüncü geçici vergilendirme (1.10.2021-31.12.2021) dönemine ilişkin dönem sonu değerlemesinden kaynaklanan kur farkı kazancı 9.870.000,00 TL olup, 2021 takvim yılı kurumlar vergisi beyannamesinde istisna olarak dikkate alınmıştır.

Kur korumalı mevduata aktarılan (5.647.803,65$*13.6416=) 77.045.078,27 TL’nin %19 faiz oranı ile 6 aylık faizinin geçici vergi dönemleri itibariyle hesabı aşağıdaki gibidir.

Ana Para	77.045.078,27
Yüzde 19 Yıllık Faiz (77.045.078,27*0,19=)	14.638.564,87
Günlük Faiz (14.638.564,87/365=)	40.105,66
13.01-31.03.2022 Tarihi Faiz Tahakkuku (40.105,66*77=)	3.088.135,60
01.04-30.06.2022 Tarihi Faiz Tahakkuku (40.105,66*91=)	3.649.614,80
01.07-13.07.2022 Tarihi Faiz Tahakkuku (40.105,66*13=)	521.373,54
	7.259.123,95

• 13.01.2022-31.03.2022 tarihleri arası faiz tahakkuku: 3.088.135,60 TL
• 01.04.2022-30.06.2022 tarihleri arası faiz tahakkuku: 3.649.614,81 TL
• 01.07.2022-13.07.2022 tarihleri arası faiz tahakkuku: 521.373,54 TL

Vade Başlangıç Tarihi	13.01.2022
Vade Sonu Tarihi	13.07.2022	Faiz Tutarı (TL)
Ocak Gün Sayısı	18 günlük	721.901,83
Şubat Gün Sayısı	28 günlük	1.122.958,40
Mart Gün Sayısı	31 günlük	1.243.275,37
Toplam	77 günlük
Nisan Gün Sayısı	30 günlük	1.203.169,72
Mayıs Gün Sayısı	31 günlük	1.243.275,37
Haziran Gün Sayısı	30 günlük	1.203.169,72
Toplam	91 günlük
Temmuz Gün Sayısı	13 günlük	521.373,54
Toplam Faiz Geliri		7.259.123,95

Vade Sonu Dönüşüm Kuru: 17,424

Vade Sonu TL Karşılığı: 17,424*5.647.803,65=98.407.330,80 TL

Vade Başı TL Karşılığı: 13,6416*5.647.803,65=77.045.078,27 TL

Toplam Gelir: 21.362.252,53 TL (Faiz Geliri: 7.259.123,95 TL + Kur Farkı Geliri: 14.103.128,58 TL)

31.12.2021 Tarihli Bilançosunda Yer Alan Yabancı Parasını Kur Korumalı Mevduat ve Katılım Hesaplarına Yatıran Şirketin 2022 Yılı Geçici Vergi Beyannamelerinde Sağlayacağı Vergisel Avantajlar Şu Şekilde Olacaktır;

I. Geçici Vergi Dönemi:

01.01.2022-13.01.2022 tarihleri arasında hesaplanan kur farkı geliri [(13,6416-12.9775) =0,6641*5.647.803,65$=] 3.750.706,40 TL’dir. Anılan tutar “371- KVK Geçici 14/1-b kapsamında kur farkı kazanç istisnası” bölümüne yazılarak istisnaya konu edilecektir.

Yine aynı beyannamede dönüştürülen yabancı parayla ilgili dönüşüm tarihinden, içinde bulunulan geçici vergi dönemlerinin sonuna kadar hesaplanan faiz ve kar payı tahakkukları (13.01.2022-31.03.2022 tarihleri arası faiz tahakkuku: 3.088.135,60 TL) beyannamede “372- KVK Geçici 14/1-b kapsamında dönem sonu değerlemesinden doğan kar payı ve faiz istisnası” bölümüne yazılarak istisnaya konu edilecektir.

Faiz ve kar payı tahakkukları her bir geçici vergi dönemlerinin son günü itibariyle hesaplanıp, istisna kazancın tespitinde kümülatif olarak dikkate alınacaktır.

II. Geçici Vergi Dönemi:

01.01.2022 tarihi ile 13.01.2022 tarihleri arasında ortaya çıkan kur farkı tutarı olan 3.750.706,40 TL, aynı şekilde II. Geçici vergi beyannamesinde de “371- KVK Geçici 14/1-b kapsamında kur farkı kazanç istisnası” bölümüne yazılmak suretiyle yazılarak istisnaya konu edilecektir.

Mükellefçe birinci ve ikinci geçici vergi dönemlerinin sonuna kadar hesaplanan faiz ve kar payı tahakkukları toplamı [(13.01.2022-31.03.2022 tarihleri arası faiz tahakkuku 3.088.135,60 TL) +( 01.04.2022-30.06.2022 tarihleri arası faiz tahakkuku 3.649.614,81 TL) =] 6.737.750,41TL’yi II. Geçici vergi beyannamesinde “372- KVK Geçici 14/1-b kapsamında dönem sonu değerlemesinden doğan kar payı ve faiz istisnası” bölümüne yazmak suretiyle istisnaya konu edilecektir.

III. Geçici Vergi Dönemi:

01.01.2022 tarihi ile dönüşüm tarihi arasında ortaya çıkan kur farkı tutarı olan 3.750.706,40 TL, aynı şekilde III. Geçici vergi beyannamesinde de “371- KVK Geçici 14/1-b kapsamında kur farkı kazanç istisnası” bölümüne yazılmak suretiyle yazılarak istisnaya konu edilecektir.

Birinci ve ikinci geçici vergi döneminde tahakkuk ettirilen faiz tutarlarının III. Geçici vergi döneminde vadesi dolup tahsil edildiğinden, vade sonundaki elde edilen toplam 7.259.123,95 TL’lik faiz tutarının tamamı bu sefer “373- KVK Geçici 14/1-b kapsamında vade sonunda oluşan kar payı ve faiz istisnası” bölümüne yazılmak suretiyle istisnaya konu edilecektir.

Vade sonunda döviz kurundaki artışa bağlı olarak doğan kazanç tutarı 14.103.128,58 TL olup, beyannamede “374-KVK Geçici Mad. 14/2 kapsamında vade sonunda doğan diğer kazançlardan istisna” bölümüne yazılarak istisnaya konu edilecektir.

31.12.2021 Tarihli Bilançoda yer alan dövizin kur korumalı mevduatın yenilenmesi durumunda geçici vergi dönemleri itibariyle iki türlü sonuç vermektedir:

Birincisi: Dönem sonu değerlemesinden doğan faiz ve kar payı istisnası

İkincisi: Vade sonunda doğan diğer kazanç istisnası

Kur Korumalı Mevduatın Yenileme İşleminden Kaynaklı Faiz Tahakkukları:

Ana Para	98.407.330,80
Yüzde 17 Yıllık Faiz	16.729.246,24
Günlük Faiz	45.833,55
13.07-30.09.2022 Tarihi Faiz Tahakkuku	3.620.850,56
01.10-13.10.2022 Tarihi Faiz Tahakkuku	595.836,17
Toplam Faiz Geliri	4.216.686,72

 

Vade Başlangıç Tarihi	13.07.2022
Vade Sonu Tarihi	13.10.2022	Faiz Tutarı (TL)
Temmuz Gün Sayısı	18 günlük	825.003,92
Ağustos Gün Sayısı	31 günlük	1.420.840,09
Eylül Gün Sayısı	30 günlük	1.375.006,54
Toplam	79 günlük	3.620.850,56
Ekim	13 günlük	595.836,17
		4.216.686,72

13.07.2022 tarihinde yenilenen hesaba ilişkin 13.07.2022-30.09.2022 tarihleri arası döneme isabet eden faiz tahakkuku 3.620.850,56TL olup, III. Geçici vergi döneminde “372- KVK Geçici 14/1-b kapsamında dönem sonu değerlemesinden doğan kar payı ve faiz istisnası” bölümüne yazmak suretiyle yazılarak istisnaya konu edilecektir.

30.06.2022 Tarihli Bilançoda yer alan dövizin kur korumalı mevduatın yenilenmesi durumunda geçici vergi dönemleri itibariyle iki türlü sonuç vermektedir:

Birincisi: Dönem sonu değerlemesinden doğan faiz ve kar payı istisnası

İkincisi: Vade sonunda doğan diğer kazanç istisnası

 30.06.2022 tarihli Bilançoda Yer Alan Dövizlerin Kur Korumalı Hesaba Aktarılmasında Kaynaklı Vergisel Avantajlar  

31.12.2021 tarihli bilançolarda yer alan yabancı paralardan farklı olarak, 31.03.2022 ve 30.6.2022 tarihli bilançolarında yer alan yabancı paralarının mükelleflerce Türk Lirası mevduat ve katılım hesaplarına aktarılan kısmı, aktarıldıkları tarihi içerin geçici vergilendirme dönemi başından, hesabın açılış tarihine kadar oluşan kur farkı kazancı istisna kapsamı dışında bırakılmıştır.

i. 3.550.000 Amerikan Doları

Şirket 30.06.2022 tarihli bilançoda yer alan 3.550.000 Amerikan dolarını 22.07.2022 tarihinde Kurumlar Vergisi Kanununun geçici 14’üncü maddesi kapsamında 3 ay vadeli ve %17 faiz ödemeli Türk Lirası mevduat hesabına dönüştürmüştür.

30.06-22.07.2022 tarihleri arasında hesaplanan kur farkı kazancı istisna kapsamı dışındadır.

Ana Para	63.018.535,00
Yüzde 17 Yıllık Faiz (63.018.535,00*0,17=)	10.713.150,95
Günlük Faiz (10.713.150,95/365=)	29.351,10
22.07-30.09.2022 Tarihi Faiz Tahakkuku	2.054.576,89
(29.351,10*70=)
01.10-24.10.2022 Tarihi Faiz Tahakkuku	704.426,36
(29.351,10*24=)
	2.759.003,26

• 22.07-30.09.2022 tarihleri arası faiz tahakkuku: 2.054.576,89 TL
• 01.10-24.10.2022 tarihleri arası faiz tahakkuku: 704.426,36 TL

Vade Başlangıç Tarihi	22.07.2022
Vade Sonu Tarihi	24.10.2022	Faiz Tutarı (TL)
Temmuz Gün Sayısı	9 günlük	264.159,89
Ağustos Gün Sayısı	31 günlük	909.884,05
Eylül Gün Sayısı	30 günlük	880.532,95
Toplam	70 günlük	2.054.576,89
Ekim	24 günlük	704.426,36
TOPLAM		2.759.003,26

30.06.2022 tarihli bilançoda yer alan 3.550.000 Amerikan dolarının kur korumalı hesaba aktarılmasına ilişkin 22.07.2022-30.09.2022 tarihleri arası döneme isabet eden faiz tahakkuku 2.054.576,89 TL olup, III. Geçici vergi döneminde “383- KVK Geçici 14/4 kapsamında dönem sonu değerlemesinden doğan kar payı ve faiz istisnası” bölümüne yazmak suretiyle yazılarak istisnaya konu edilecektir.

ii. 1.002.454,80 Euro

Şirket 30.06.2022 tarihli bilançoda yer alan 1.002.454,80 Euroyu 02.08.2022 tarihinde Kurumlar Vergisi Kanununun geçici 14’üncü maddesi kapsamında 3 ay vadeli ve %17 faiz ödemeli Türk Lirası mevduat hesabına dönüştürmüştür.

30.06-22.07.2022 tarihleri arasında hesaplanan kur farkı geliri istisna kapsamı dışındadır.

Ana Para	18.417.500,57
Yüzde 17 Yıllık Faiz (18.417.500,57*0,17=)	3.130.975,10
Günlük Faiz (3.130.975,10/365=)	8.578,01
02.08-30.09.2022 Tarihi Faiz Tahakkuku	506.102,82
(8.578,01*59=)
01.10-24.10.2022 Tarihi Faiz Tahakkuku	283.074,46
(8.578,01*33=)
	789.177,28

• 02.08-30.09.2022 tarihleri arası faiz tahakkuku: 506.102,82TL
• 01.10-02.11.2022 tarihleri arası faiz tahakkuku: 283.074,46 TL

Vade Başlangıç Tarihi	2.08.2022
Vade Sonu Tarihi	2.11.2022	Faiz Tutarı (TL)
Ağustos Gün Sayısı	29 günlük	248.762,40
Eylül Gün Sayısı	30 günlük	257.340,42
Toplam	59 günlük	506.102,82
Ekim	31 günlük	265.918,43
Kasım	2 günlük	17.156,03
Toplam	33 günlük	283.074,46

30.06.2022 tarihli bilançoda yer alan 1.002.454,80 Euronun kur korumalı hesaba aktarılmasına ilişkin 02.08.2022-30.09.2022 tarihleri arası döneme isabet eden faiz tahakkuku 506.102,82 TL olup, III. Geçici vergi döneminde “383- KVK Geçici 14/4 kapsamında dönem sonu değerlemesinden doğan kar payı ve faiz istisnası” bölümüne yazmak suretiyle yazılarak istisnaya konu edilecektir.

2022 Kurumlar Vergisi Beyannamesi:

31.12.2021 Tarihli Bilançoda Yer Alan Döviz:

İlk kur korumalı mevduat işleminden kaynaklı 01.01.2022 tarihi ile dönüşüm tarihi arasında ortaya çıkan kur farkı tutarı olan 3.750.706,40 TL, aynı şekilde kurumlar vergisi beyannamesinde de “371- KVK Geçici 14/1-b kapsamında kur farkı kazanç istisnası” bölümüne yazılmak suretiyle yazılarak istisnaya konu edilecektir.

İkinci kur korumalı işlemin vadesi Ekim ayında dolduğundan yıllık kurumlar vergisi beyannamesinde elde edilen faiz tutarının tamamı kurumlar vergisi beyannamesinde istisna olarak dikkate alınacaktır.

İlk kur korumalı mevduat işleminden kaynaklı vade sonunda elde edilen 7.259.123,95 TL’lik faiz tutarı ile ikinci kur korumalı mevduat işleminden kaynaklı vade sonunda elde edilen 4.216.686,72 TL’lik faiz tutarının toplamı olan 11.475.810,67 TL “373- KVK Geçici 14/1-b kapsamında vade sonunda oluşan kar payı ve faiz istisnası” bölümünü yazılarak istisnaya konu edilecektir.

İlk kur korumalı mevduat işleminden kaynaklı vade sonunda döviz kurundaki artışa bağlı olarak doğan kazanç tutarı 14.103.128,58 TL olup, beyannamede “374-KVK Geçici Mad. 14/2 kapsamında vade sonunda doğan diğer kazançlardan istisna” bölümüne yazılarak istisnaya konu edilecektir. Ayrıca 13.10.2022 tarihinde vadesi dolacak ikinci kur korumalı mevduat işleminden kaynaklı vade sonunda doğan bir kazanç olursa anılan tutarda bu bölüme yazılacaktır.

i. 3.550.000 Amerikan Doları

Anılan dönem itibariyle vadesi dolan 30.06.2022 tarihli bilançoda yer alan 3.550.000 Amerikan dolarının kur korumalı hesaba aktarılmasına ilişkin 22.07.2022-24.10.2022 tarihleri arası döneme isabet eden faiz tutarı 2.759.003,26 TL olup, yıllık kurumlar vergisi beyannamesinde “384- KVK Geçici 14/4 kapsamında vade sonunda oluşan kar payı ve faiz istisnası” bölümüne yazmak suretiyle yazılarak istisnaya konu edilecektir. Vade sonunda döviz kurundaki artışa bağlı olarak doğacak kazanç tutarı (….TL ) beyannamede “385-KVK Geçici Mad. 14/4 kapsamında vade sonunda doğan diğer kazançlardan istisna” bölümüne yazılarak istisnaya konu edilecektir.  

ii. 1.002.454,80 Euro

Anılan dönem itibariyle vadesi dolan 30.06.2022 tarihli bilançoda yer alan 1.002.454,80 Euronun kur korumalı hesaba aktarılmasına ilişkin 02.08.2022-02.11.2022 tarihleri arası döneme isabet eden faiz tutarı 789.177,28 TL olup, III. Geçici vergi döneminde “384- KVK Geçici 14/4 kapsamında vade sonunda oluşan kar payı ve faiz istisnası” bölümüne yazmak suretiyle yazılarak istisnaya konu edilecektir. Vade sonunda döviz kurundaki artışa bağlı olarak doğacak kazanç tutarı (….TL ) beyannamede “385-KVK Geçici Mad. 14/4 kapsamında vade sonunda doğan diğer kazançlardan istisna” bölümüne yazılarak istisnaya konu edilecektir.  

 “Bilgiyi paylaşarak, insanların başarıya bizden daha kolay ulaşmalarını sağladığımız için mutluluk duyabilmeliyiz. “

Saygılarımızl

24.10.2022

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.