Soner Ülgen
Yeminli Mali Müşavir
Eski Baş Hesap Uzmanı
sonerankara@yahoo.com

İkmalen, Re’sen veya İdarece Tarhiyat Yapılması Hangi Durumda Vergi İndirim Hakkını Ortadan Kaldırır

6824 sayılı Kanunun 4’üncü maddesi ile 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun yeniden düzenlenen mülga mükerrer 121’inci maddesinde “vergiye uyumlu mükelleflere vergi indirimine” ilişkin hükümlere ilk defa yer verilmiş, 301 Seri Numaralı Gelir Vergisi Genel Tebliği ile ise konuyla ilgili usul ve esaslara ilişkin açıklamalara yer verilmiştir. 

Sonrasında 7194 sayılı Kanun ile 193 sayılı Kanunun Vergiye Uyumlu Mükelleflere İndirim başlıklı mükerrer 121 inci maddesinin ikinci fıkrasının (1) ve (3) numaralı bentleri ile beşinci fıkrasında değişikler yapılmış, söz konusu değişik hükümleri 1.1.2020 tarihinden itibaren verilmesi gereken yıllık gelir ve kurumlar vergisi beyannamelerinde uygulanmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girmişti.

En son 7338 sayılı Kanun ile 193 sayılı Kanunun mükerrer 121’inci maddesinde yapılan değişikle; “vergi indiriminden yararlanma koşulu olan indirimin hesaplanacağı beyannamenin ait olduğu yıl ile önceki iki yılda tarhiyat yapılmamış olması koşulu, yapılan tarhiyatların kesinleşmesi olarak değiştirilerek uygulama mükellef lehine yumuşatılmıştır. Öte yandan, indirimin hesaplanacağı beyannamenin ait olduğu yıl ile önceki iki yılda kesinleşen tarhiyatların, indirimin hesaplanacağı beyannamenin ait olduğu yıl için geçerli olan, indirim tutar sınırının %1’ini aşmaması durumunda bu şartın ihlal edilmiş sayılmayacağı hüküm de kanundaki yerini almıştır.

Yeni düzenleme 1.1.2022 tarihinden itibaren verilmesi gereken yıllık gelir ve kurumlar vergisi beyannamelerinde uygulanmak üzere Kanunun yayımı tarihinde yürürlüğe girmiştir.

İlk defa 2018 takvim yılına ilişkin olarak 2019 Nisan ayında verilen kurumlar vergisi beyannamesinde uygulama imkânı bulan “vergiye uyumlu mükelleflere vergi indirim hakkı” mükelleflerin;

• 2018 ve 2019 takvim yıllarına ilişkin olarak 2019 ve 2020 yılları Nisan ayında verdikleri kurumlar vergisi beyannameleri üzerinde vergiye uyumlu mükelleflere tanınan vergi indiriminden yararlanabilmeleri için gerekli şartlar,
• 2020 takvim yılına ilişkin olarak 2021 yılı Nisan ayında verdikleri kurumlar vergisi beyannamesi üzerinde vergiye uyumlu mükelleflere vergi indiriminden yararlanabilmeleri için gerekli şartlar,
• 2021 takvim yılına ilişkin olarak 2022 yılı Nisan ayında verecekleri kurumlar vergisi beyannamesi üzerinde vergi indiriminden yararlanabilmeleri için gerekli şartlar 7194 ve 7338 sayılı Kanunlarla yapılan düzenlemelerle birbirinden farklı hale gelmiş ve şartlar mükellefler lehine yumuşatılmıştır. 

7194 sayılı Kanun düzenlemesi ile beyannamelerin kanuni süresinde verilmiş olması şartı korunurken, “bu beyannameler üzerine tahakkuk eden vergilerin kanuni süresinde ödenmiş olması” şartı yürürlükten kaldırıldığından ve bu düzenleme 1.1.2020 tarihinden itibaren yürürlüğe girdiğinden,  mükelleflerce 2018 ve 2019 takvim yıllarına ilişkin olarak 2019 ve 2020 yılları Nisan ayında verilen kurumlar vergisi beyannameleri üzerinde vergilerin kanunu süresinde ödeme şartı aranmıştır.

Öte yandan, Kanunun ilk düzenlemesinde; indirimin hesaplanacağı beyannamenin ait olduğu yıl ile bu yıldan önceki son iki yılda herhangi bir vergiye ilişkin beyanın gerçek durumu yansıtmadığının, indirimden yararlanıldıktan sonra tespit edilmesi üzerine, yapılan tarhiyatların kesinleşmesi halinde indirim uygulaması dolayısıyla ödenmeyen vergiler vergi ziyaı cezası uygulanmaksızın mükellef adına tarh edilmekteydi.  Bu durum sadece vergi indiriminden yararlandıktan sonra ortaya çıkan durumlar için geçerliydi.

Ancak burada kafa karıştırmamak adına bir hususun altını çizmekte yarar var diye düşünüyorum. Buna göre vergi indiriminden yararlanılan beyannamenin verildiği dönemde, indiriminden yararlanılan beyannamenin ait olduğu yıl ile bu yıldan önceki son iki yılda vergi türleri itibarıyla ikmalen, resen veya idarece tarhiyat yapılmış olması durumunda tarhiyatların kesinleşip kesinleşmediğine bakılmaksızın vergi indiriminden yararlanılamıyordu. Ancak vergi indiriminden yararlanıldıktan sonra vergi indiriminden yararlanılan beyannamenin ait olduğu yıl ile bu yıldan önceki son iki yılda vergi türleri itibarıyla ikmalen, resen veya idarece yapılan tarhiyatların kesinleşmesi durumunda, indirim nedeniyle ödenmeyen vergiler vergi ziyaı uygulanmaksızın tarh edilmekteydi.

Yukarıda açıklanan durum 2021 Nisan ve öncesinde verilen kurumlar vergisi beyannameleri açısından geçerliydi.  Anılan tarih sonrası verilecek kurumlar vergisi beyannameleri açısından 7338 sayılı Kanun hükümleri geçerli olacaktır.  7338 sayılı Kanunla yapılan düzenleme sonrası vergi indiriminden yararlanılacak beyannamenin verildiği dönemde, indirimin hesaplanacağı beyannamenin ait olduğu yıl ile önceki iki yılda ikmalen, resen veya idarece tarhiyat yapılmış olması vergi indirim şartını ihlal açısından tek başına yeterli olmayacak, yapılan tarhiyatların kesinleşmiş olması koşulunun gerçekleşmesi halinde mükelleflerce indirim hakkı kullanılamayacaktır. Söz konusu Kanun düzenlemesi 1.1.2022 tarihinden itibaren yürürlüğe girdiğinden 2022 takvim yılı Nisan ayında verilecek kurumlar vergisi beyannamesinde vergi indirim yararlanmak için  mükellef adına 2019, 2020 ve 2021 yıllarında yapılmış tarhiyatlar varsa bu tarhiyatlar kesinleşmemişse veya yapılan tarhiyatlar 7326 sayılı Kanun hükümlerinden yararlanmak suretiyle bertaraf edilmişse “kesinleşmiş olmak koşuluyla vergi türleri itibarıyla ikmalen, re'sen veya idarece yapılmış bir tarhiyat bulunmaması ” şartı ihlal edilmiş sayılmayacağından bu durumda olan mükellefler vergi indiriminden yararlanabileceklerdir. 

“ Bilgiyi paylaşarak, insanların başarıya bizden daha kolay ulaşmalarını sağladığımız için mutluluk duyabilmeliyiz. “

Saygılarımızla

14.12.2021

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.