Soner Ülgen
Yeminli Mali Müşavir
Eski Baş Hesap Uzmanı
sonerankara@yahoo.com

Tevsi Yatırımlarda Yeniden Değerleme Uygulaması İndirimli Kurumlar Vergisi Açısından Dezavantaja Dönüşebilir

Bilindiği üzere, indirimli kurumlar vergisi uygulamasında tevsi yatırımlardan elde edilen kazancın işletme bütünlüğü çerçevesinde ayrı hesaplarda izlenmek suretiyle tespit edilebilmesi halinde, bu kazanca indirimli vergi oranı uygulanacak, kazancın ayrı bir şekilde tespit edilememesi halinde ise tevsi yatırım dolayısıyla indirimli vergi oranı uygulanacak kazanç, yapılan tevsi yatırım tutarının, dönem sonunda kurumun aktifine kayıtlı bulunan toplam sabit kıymet tutarına (devam eden yatırımlara ait tutarlar da dahil) oranlanması suretiyle belirlenmektedir.

Dönem sonunda kurumun aktifine kayıtlı bulunan toplam sabit kıymet ifadesi Vergi Usul Kanununun 313’üncü maddesi uyarınca amortisman mevzuunu oluşturan iktisadi kıymetlere karşılık gelir. Boş arazi-arsa ve amortismana tabi olmayan diğer kıymetle bu hesaplamada dikkate alınmaz. Sabit kıymet tutarının hesabında ise bu kıymetlerin birikmiş amortismanları düşülmeden önceki brüt tutarlarının dikkate alınması gerekmektedir.

Öte yandan bu hesaplama sırasında işletme aktifinde yer alan sabit kıymetlerin kayıtlı değeri olarak, gerekli şartların oluşması halinde yapılan enflasyon düzeltmesi sonucu oluşan değerleri dikkate alınacaktır. Tebliğ düzenlemesinde yer alan bu ifadenin Vergi Usul Kanununun geçici 31’nci madde hükümleri dahilinde yapılan yeniden değerleme uygulamasını kapsayıp kapsamadığı konusu belirsizdir.

Buna göre tevsi yatırımlardan elde edilen kazancın ayrı hesaplarda izlenmek suretiyle tespit edilememesi durumunda indirimli kurumlar vergisine konu edilecek kazanç, tevsi yatırım tutarının toplam sabit kıymet tutarına bölünmesi suretiyle bulunacak oranın kurumun ticari bilanço kârı ile çarpılması suretiyle hesaplanacaktır.

213 sayılı Vergi Usul Kanununa 16.5.2018 tarihli ve 7144 sayılı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun 5’inci maddesi ile eklenen geçici 31’ inci madde ile bilanço esasına göre defter tutan tam mükellef gelir veya kurumlar vergisi mükelleflerinin aktiflerinde yer alan taşınmazlarının değerlerinin Yİ-ÜFE değerindeki artış oranı dikkate alınmak suretiyle yeniden değerleme imkanı getirilmiş, konuya ilişkin ayrıntılı açıklamalara 530 Seri Numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinde yer verilmiştir.

Aşağıda tevsi yatırım yapan ve indirimli kurumlar vergisi uygulamasından yararlanan bir şirketin yeniden değerleme öncesi ve sonrası indirimli kurumlar vergisi matrahında meydana gelen değişime dikkat çeken bir örneğe yer verilmiştir.

Örnek: (A) A.Ş. 2019 hesap döneminde yatırım teşvik belgesi kapsamında 10.000.000 TL tutarında tevsi yatırım harcaması yapmış olup söz konusu yatırım 2021 yılı Şubat ayında tamamlanmıştır.  Yatırım döneminde yatırıma katkı tutarının 1.500.000,00 TL’lik kısmından yararlanılmış olup, işletme döneminde yararlanılabilecek yatırıma katkı tutarı 2.500.000,00 TL’dir. (Yatırıma katkı oranı: %40, vergi indirim oranı: %70 )

Şirketin 2021 hesap dönemi III. Geçici Vergi Döneminde ticari bilanço kârı 20.000.000,00 TL, kurumlar vergisi matrahı ise 21.500.000,00 TL'dir. Tevsi yatırımdan doğan kazanç ayrı bir şekilde tespit edilememiştir. (A) A.Ş.'nin dönem sonunda aktifine kayıtlı bulunan sabit kıymetlerin tutarları aşağıdaki gibidir:

Yeniden Değerleme Yapılmadığı Durumda III. Geçici Vergi Dönemi:

Sabit kıymetler	Amortisman düşülmeden önceki brüt tutar
250-Arazi ve Arsalar	750.000,00
253-Tesis, Makine ve Cihazlar	25.000.000,00
255-Demirbaşlar	5.000.000,00
258-Yapılmakta Olan Yatırımlar	15.000.000,00
TOPLAM	45.750.000,00

 

Toplam Tevsi Yatırım Tutarı	10.000.000,00
Toplam Sabit Kıymet Tutarı	45.000.000,00
TİCARİ KAR	20.000.000,00
İndirimli Kurumlar Vergisi Matrahı	4.444.444,44

İndirimli Kurumlar Vergisi Matrahı:

(Toplam Tevsi Yatırım Tutarı/Toplam Sabit Kıymet tutarı)x Ticari Kar

(10.000.000,00/45.000.000,00)x 20.000.000,00 =4.444.444,44 TL

Yeniden Değerleme Yapıldığı Durumda III. Geçici Vergi Dönemi:

Şirket tarafından amortismana tabi iktisadi kıymetler yeniden değerlemeye tabi tutmuştur. Buna göre yeniden değerlenmiş kıymetler dahil sabit kıymetlerin tutarları aşağıdaki gibidir; (Yapılan tevsi yatırım yeniden değerlenmiş tutarı 10.750.000,00 TL’dir.)

Sabit kıymetler	Amortisman düşülmeden önceki brüt tutar
250-Arazi ve Arsalar	3.750.000,00
253-Tesis, Makine ve Cihazlar	45.000.000,00
255-Demirbaşlar	19.000.000,00
258-Yapılmakta Olan Yatırımlar	15.000.000,00
TOPLAM	82.750.000,00

 

Toplam Tevsi Yatırım Tutarı	10.750.000,00
Toplam Sabit Kıymet Tutarı	79.000.000,00
TİCARİ KAR	20.000.000,00
İndirimli Kurumlar Vergisi Matrahı	2.721.518,99

İndirimli Kurumlar Vergisi Matrahı:

(Toplam Tevsi Yatırım Tutarı/Toplam Sabit Kıymet tutarı)x Ticari Kar

(10.750.000,00/79.000.000,00) x 20.000.000,00 =2.721.518,99 TL

Görüleceği üzere yeniden değerleme uygulaması sonrasında indirimli kurumlar vergisi matrahı azalmış ve şirketin anılan dönemde ödeyeceği kurumlar vergisi matrahı artmıştır. Bunun temel nedeni payda da yer alan sabit kıymet tutarının tevsi yatırım tutarından daha fazla değer artışına sahip olmasıdır.

Her ne kadar tebliğ düzenlemesinde işletme aktifinde yer alan sabit kıymetlerin kayıtlı değeri olarak, gerekli şartların oluşması halinde yapılan enflasyon düzeltmesi sonucu oluşan değerlerin dikkate alınacağı açıklanmış olsa da bu açıklamanın yeniden değerleme uygulamasını kapsadığı düşünebilir. Kapsadığı takdirde ödenecek kurumlar vergisi tutarı artış gösterecektir.

Kaynak:
Teşvikli Tevsi Yatırım Yapan Şirketler Taşınmaz ve İktisadi Kıymetlerinde Yeniden Değerleme Yapmalı Mı?https://www.muhasebetr.com/yazarlarimiz/ismail/081/

14.10.2021

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.