Soner Ülgen
Yeminli Mali Müşavir
Eski Baş Hesap Uzmanı
sonerankara@yahoo.com

30.06.2021 Tarihi Sonrası Teknokentlerde Kazanç İstisnasından Yararlanmak İçin Gerekli Şartlara Dikkat

1- ÖNCELİKLE TEKNOKENT KAZANÇ İSTİSNA SÜRESİ 31.12.2028 TARİHİNE KADAR UZATILMIŞTIR.

4691 sayılı Kanunun geçici 2’nci maddesinde yer alan düzenleme uyarınca; yönetici şirketlerin bu Kanun uygulaması kapsamında elde ettikleri kazançlar ile Bölgede faaliyet gösteren gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin, münhasıran bu Bölgedeki yazılım, tasarım ve AR-GE faaliyetlerinden elde ettikleri kazançları 31.12.2023 tarihine kadar gelir ve kurumlar vergisinden istisnaydı.  Anılan madde de 7263 sayılı Kanunla yapılan değişiklikle söz konusu istisna süresi 31.12.2028 tarihine kadar uzatılmıştır.

2- 30.6.2021 TARİHİNDEN SONRA İSTİSNADAN YARARLANMAK İÇİN PATENT VEYA PATENTE EŞDEĞER BELGE ALMAK ŞARTTIR.

4691 sayılı Kanunun geçici 2’nci maddesine 7033 sayılı Kanunla eklenen bent ile Bölgede faaliyet gösteren gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin bu kazançlarının gayri maddi hakların satılması, devri veya kiralanmasından elde edilmesi halinde, istisnadan yararlanılmasının şartlarını belirleme konusunda Bakanlar Kurulu, uygulamaya ilişkin usul ve esasları belirlemeye Maliye Bakanlığı ile Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı yetkili kılınmıştır.

7033 sayılı Kanun ile Bakanlar Kuruluna verilen yetki, 19.10.2017 tarih ve 30215 sayılı Resmi Gazete’ de yayımlanan 11.9.2017 tarihli ve 2017/10821 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile kullanılmıştır.

Anılan Karara göre; 19.10.2017 tarihinden sonra bölgede başlatılacak projelerden elde edilen kazançlar ile bu tarihten önce başlatılmış projelerden 30.6.2021 tarihinden sonra elde edilen kazançlara ilişkin istisna uygulamasında söz konusu Bakanlar Kurulu Kararında yer alan açıklamaların dikkate alınacağı hüküm altına alınmıştır.

i- İstisnadan Yararlanmak İçin Patent veya Patente Eşdeğer Belge Zorunluluğu Olmakla Birlikte İstisnai Durumlarda Söz konusu.

Teknoloji geliştirme bölgelerinde faaliyet gösteren ve 4691 sayılı Kanunun geçici 2’nci maddesinde yer alan istisna hükmü kapsamına giren kazanç elde eden gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin bu kazançlarının gayrimaddi hakların satışı, devri veya kiralanmasından elde edilmesi halinde, söz konusu gayrimaddi haklardan kaynaklanan kazançlar dolayısıyla istisnadan yararlanılabilmesi için bu hakların niteliğine göre ilgili mevzuat çerçevesinde tescile veya kayda yetkili kuruma başvurularak patent veya fonksiyonel olarak patente eşdeğer belgelere bağlanması gerekmektedir.

19/10/2017 tarihinden sonra bölgede başlatılacak projelerden elde edilen kazançlar ile bu tarihten önce başlatılmış projelerden 30/6/2021 tarihinden sonra elde edilen kazançlarla ilgili olarak istisnadan yararlanılabilmesi için, gayrimaddi haklara yönelik olarak 551 sayılı KHK veya 12/12/2016 tarihli ve 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu kapsamında patent alınması veya bu hakların, fonksiyonel olarak patente eşdeğer belge olduğu kabul edilen faydalı model belgesi, tasarım tescil belgesi, telif hakkı tescil belgesi, entegre devre topografyası tescil belgesi, yeni bitki çeşitlerine ait ıslahçı hakkı tescil belgesi ve benzeri belgelere bağlanması gerekmektedir.

5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu çerçevesinde telif hakkı tescil belgesine bağlanan yazılım faaliyetlerinden elde edilen kazançlar için başkaca bir belge aranılmaksızın istisnadan yararlanılması mümkündür.

ii- İstisnadan Yararlanmak İçin Patent ve Eşdeğer Belge Alınmasının Zorunlu Olmadığı Durumlar

Gayrimaddi haklardan elde edilen yıllık brüt gelirleri son 5 hesap döneminin ortalaması dikkate alınmak suretiyle 52 milyon Türk lirasını (2020 yılı için) ve kendisinin veya dahil olduğu şirketler grubunun yıllık net satış hasılatı toplamı 346 milyon Türk lirasını (2020 yıl için)  aşmayan mükelleflerin, Ar-Ge faaliyetlerine yönelik patentlenebilirlik kriterlerini (yenilik, buluş basamağı, sanayiye uygulanabilirlik gibi) taşıyan gayrimaddi haklardan ve ilgili mevzuat kapsamında aranan şartları haiz tasarım faaliyetlerinden doğan gayrimaddi haklardan elde ettikleri kazançları, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığından alınan proje bitirme belgesine dayanılarak istisnadan yararlandırılacak, patent veya fonksiyonel olarak patente eşdeğer bir başka belge aranmayacaktır.

Yukarıdaki açıklamaları özetleyecek olursak, istisnadan yararlanmak için patent veya patente eşdeğer belge alma zorunluğu var. Ancak bazı durumlarda telif hakkı tescil belgesi veya proje bitirme belgesi istisnadan yararlanmak için yeterli.

3- 30.6.2021 TARİHİNDEN SONRA İSTİSNADAN YARARLANILACAK KAZANCIN TESPİTİ ÖZELLİK ARZEDER

i- İstisnadan Yararlanmak İçin Muhasebe Kayıtlarının Proje Bazında Maliyetlerinin Tesbitine Elverişli Şekilde Tutulması Gerekir

Patent veya fonksiyonel olarak patente eşdeğer belgelere bağlanan gayrimaddi haklardan kaynaklanan kazançların istisnadan yararlanacak kısmı, kazancı doğuran faaliyet kapsamında gerçekleştirilen nitelikli harcamaların bu faaliyetle ilgili toplam harcamalara oranı kullanılarak hesaplanacaktır.

Buna göre; gayrimaddi hakların satışı, devri veya kiralanmasından kaynaklanan kazançların istisnadan yararlanacak kısmın tespitinde , bölgede yürütülen her bir projeden elde edilen kazanca, ilgili projeye ilişkin nitelikli harcamaların toplam harcamaya oranı uygulanmak suretiyle hesaplanacaktır.

Buna göre muhasebe kayıtlarında her projenin maliyet kalemlerinin ayrı ayrı takip edilmesi ve proje bazında nitelikli harcama ve nitelikli olmayan harcama kalemlerinin muhasebe kayıtlarında ayrıştırılması istisna kazancı tespitinde kolaylık sağlayacaktır.

ii- Nitelikli Harcama Kapsamına Dahil Olanlar

Her bir projeyle ilgili yapılacak bu hesaplamada dikkate alınacak nitelikli harcamalar, gayrimaddi hakkın elde edilebilmesi için mükellefin kendisi tarafından yapılan ve gayrimaddi hak ile doğrudan bağlantılı harcamalar ile ilişkisiz kişilerden sağlanan ve aynı mahiyeti taşıyan fayda ve hizmet bedellerinin toplamıdır. Bu harcamalardan aktifleştirilerek amortismana tabi tutulması gerekenler de gerçekleştirildikleri dönemde amortisman öncesi tutarlarıyla bu hesaplamada dikkate alınacaktır.

Gayrimaddi hak satın alma bedelleri (lisans ve benzeri bedeller dahil) ve ilişkili kişilerden sağlanan fayda ve hizmet bedelleri toplam harcama tutarına dahil edilecek, ancak nitelikli harcamalar tutarına dahil edilmeyecektir. Yurt içinde yerleşik ilişkili kişilerden sağlanan fayda ve hizmet bedelleri nitelikli harcamalar tutarına dahil edilebilecektir.

iii- Nitelikli Harcama Kapsamına Dahil Olmayanlar

Mükellef tarafından yapılsa dahi faiz giderleri ve bina maliyetleri gibi yürütülen yazılım, tasarım ve Ar-Ge faaliyeti ile doğrudan ilişkili olmayan her türlü maliyet unsuru hem toplam harcamalar hem de nitelikli harcama olarak dikkate alınamayacaktır. Dolayısıyla, faiz gibi finansman giderleri ve binalara ilişkin amortismanlar, kiralar, ısıtma, aydınlatma, su, temizlik, güvenlik, bakım, onarım, vergi, resim ve harçlar ile genel yönetim giderlerinden verilen paylar gibi yürütülen yazılım, tasarım ve Ar-Ge faaliyetleriyle doğrudan ilişkili olmayan harcamalar hesaplamada dikkate alınmayacaktır.

iv- Gayrimaddi Hakların Birden Fazla Projede Kullanılması

Satın alınan gayrimaddi hakların mükellefin birden fazla projesinde kullanılması durumunda, her bir projeyle ilgili toplam harcama tutarının tespitinde, bu gayrimaddi hakka ilişkin hesaplanan amortismanların her bir projeye dağıtım oranı nispetinde gayrimaddi hakkın maliyet bedelinden pay verilecektir.

v- Dışarıdan Sağlanan Fayda ve Hizmetlerin Birden Fazla Projede Kullanılması

Dışarıdan sağlanan fayda ve hizmetlerin birden fazla projede kullanılması durumunda, her bir projeyle ilgili toplam harcama tutarının tespitinde, bu fayda ve hizmet tutarlarından her bir projeye verilen pay nispetinde bu fayda ve hizmetlerin bedelinden pay verilecektir.

vi- Nitelikli Harcama Tutarı % 30 Artırımlı Uygulanabilecektir.

Mükellefler nitelikli harcama tutarını yüzde 30’una kadar artırabilecekler, ancak bu şekilde artırılan nitelikli harcama tutarı toplam harcama tutarını aşamayacaktır.

Örnek: (A) Ltd. Şti. 29.01.2017 tarihinde teknoloji geliştirme bölgesinde başlattığı Ar-Ge projesi çerçevesinde, kendisi tarafından yapılan ve gayrimaddi hak ile doğrudan bağlantılı 10.000.000,00 TL harcama gerçekleştirmiştir. Ayrıca, projeyle doğrudan bağlantılı olmayan, 2.000.000,00 TL bina kirası ve 1.000.000,00 TL kredi faizine yönelik gidere katlanmış, tek bir projede kullanacağı bir gayrimaddi hakkı 2.500.000,00 TL bedelle satın almış ve ayrıca yurt dışı ilişkili kişiden 1.500.000,00 TL tutarında mühendislik hizmeti sağlamıştır.

Şirket bu projesini tamamlayarak ilgili mevzuat çerçevesinde patent aldıktan sonra projeye ilişkin gayrimaddi hakkını satmış ve bu satıştan 25.000.000,00 TL kazanç elde etmiştir.

Bu durumda, projeyle doğrudan bağlantılı olmayan 2.000.000.- TL kira ve 1.000.000.- TL faiz gideri, gayrimaddi hakkın satışından doğan kazancın istisna uygulanacak kısmına ilişkin hesaplamada nitelikli harcamalar ile toplam harcamalara dahil edilmeyecektir.

Ayrıca bu hesaplamada, şirketin satın aldığı gayrimaddi hakkın maliyet bedeli ile yurt dışı ilişkili kişiden sağlanan fayda ve hizmet tutarı toplam harcamaya dahil edilecek; nitelikli harcama tutarına ise dahil edilmeyecektir.

Harcama Türü	Nitelikli Harcama	Toplam Harcama
Proje İle Doğrudan Bağlantılı Harcama  (10.000.000,00 TL)	Dahil	Dahil
Faiz Gideri (2.000.000,00 TL)	Dahil Değil	Dahil Değil
Kira Gideri (1.000.000,00 TL)	Dahil Değil	Dahil Değil
Gayrimaddi Hak Satın Alma Bedeli (2.500.000,00 TL)	Dahil Değil	Dahil
Yurtdışı İlişkili Kişi Hizmet Alımı(1.500.000,00 TL)	Dahil Değil	Dahil

 

Nitelikli Harcama Toplamı	10.000.000,00 TL
Toplam Harcama (10.000.000,00+2.500.000,00+1.500.000,00=)	14.000.000,00 TL
İstisna Kazanç Oranı (10.000.000,00/14.000.000,00=)	% 71,42
İstisna Kazanç (25.000.000,00*0,7142=)	17.855.000,00 TL

Mükellefler nitelikli harcama tutarını yüzde 30’una kadar artırabilecekler, ancak bu şekilde artırılan nitelikli harcama tutarı toplam harcama tutarını aşamayacaktır.

Nitelikli Harcama Artırım Sınırı	14.000.000,00 TL
Artırılmış Nitelikli Harcama (10.000.000,00*1,30=)	13.000.000,00 TL
İstisna Kazanç Oranı (13.000.000,00/14.000.000,00=)	% 92,85
İstisna Kazanç (25.000.000,00*0,9285=)	23.212.500,00 TL

 “ Bilgiyi paylaşarak, insanların başarıya bizden daha kolay ulaşmalarını sağladığımız için mutluluk duyabilmeliyiz. 

02.09.2021

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.