Sinan Soytürk
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
s.soyturk@pkfistanbul.com

Yeni Düzenlenmeler ile İktisadi Kıymetin Maliyet Bedeline Dahil Olan Unsurlar

Şirketler tarafından ticari faaliyetleri kapsamında yeni iktisadi ürünler iktisap edebilmekte veya var olan iktisadi kıymetlerin bünyesinde revize işlemleri yapılabilmektedir. Söz konusu iktisadi kıymetlerin ilk iktisap edildiklerinde veya iktisadi ürünün bünyesinde yapılan tamir-bakım çalışmalarının maliyet bedeline dâhil olan unsurlar bu makalede ele alınmaya çalışılmıştır.

Bilindiği üzere maliyet bedeli tanım olarak 262 inci madde de geçmektedir. Buna göre ; “Maliyet bedeli, iktisadi bir kıymetin iktisap edilmesi veyahut değerinin artırılması münasebetiyle yapılan ödemelerle bunlara müteferri bilumum giderlerin toplamını ifade eder. hükmü yer almaktaydı.

Hal böyle olmakla birlikte VUK ta hangi iktisadi kıymetin değerlemesinde “maliyet bedeli” kullanacağı ise toplu olarak sıralanmamaktaydı.

7338 Sayılı “Vergi Usul Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” 26.10.2021 tarihli ve 31639 sayılı Resmi Gazete’de yayımlandı.

Yukarıda yer alan Vergi Usul Kanunu 262. Maddesinde bir kısım eklemeler olmuş olup mezkur kanunun 270. Maddesi ise yürürlükten kaldırılmıştır.

Yapılan düzenlemeler ile mükellefler açısında özellikle tereddüt oluşturan maliyet bedeline dahil edilecek ihtiyari-zorunlu unsurlar kavramına açıklık getirilmiştir. Resim ve harçlar, noter, tapu, mahkeme, değer tespiti, danışmanlık, komisyon ve ilan giderleri ile İktisadi kıymetin finansmanında kullanılan kredilere ait faiz giderleri ve bunlara ilişkin kur farklarının; emtiada emtianın stoklara girdiği tarihe kadar, diğer iktisadi kıymetlerde ise iktisadi kıymetin envantere alındığı hesap döneminin sonuna kadar olan kısmı ile söz konusu kredilere ilişkin giderler, maliyet bedeline dahil olacağı açıkça belirtilmiştir.

26.10.2021 tarihinde yürürlüğe girecek olan 262 inci madde aşağıdaki şekilde oluşmuştur;

Maliyet bedeli, iktisadi bir kıymetin iktisap edilmesi veyahut değerinin artırılması münasebetiyle yapılan ödemelerle bunlara müteferri bilumum giderlerin toplamını ifade eder.

Aşağıda sayılan giderler de maliyet bedeline dâhil edilir:

a) İktisadi kıymetin iktisap edilmesi veya değerinin artırılması ile doğrudan ilgili; gümrük vergileri, gümrük komisyonları, yükleme, boşaltma, nakliye ve montaj giderleri,

b) İktisadi kıymetin iktisap edilmesi veya değerinin artırılması ile doğrudan ilgili; resim ve harçlar, noter, tapu, mahkeme, değer tespiti, danışmanlık, komisyon ve ilan giderleri,

c) İktisadi kıymetin finansmanında kullanılan kredilere ait faiz giderleri ve bunlara ilişkin kur farklarının; emtiada emtianın stoklara girdiği tarihe kadar, diğer iktisadi kıymetlerde ise iktisadi kıymetin envantere alındığı hesap döneminin sonuna kadar olan kısmı ile söz konusu kredilere ilişkin giderler (Faiz giderleri ile kur farklarının diğer kısımlarını maliyet bedeline ithal etmekte veya genel giderler arasında göstermekte mükellefler serbesttirler.),

ç) İktisadi kıymetin stoklara veya envantere alındığı tarihe kadarki depolama ve sigorta giderleri,

d) Gayrimenkullerde mevcut bir binanın satın alınarak yıkılmasından ve arsasının tesviyesinden mütevellit giderler.

Gayrimenkullerle doğrudan ilgili olması şartıyla, bunların envantere alındığı hesap dönemi sonuna kadar alınan hibeler maliyet bedelinden indirilir.

İktisadi kıymetin (emtia hariç) iktisap edilmesi veya değerinin artırılması ile ilgili olan özel tüketim vergisi, indirilemeyecek katma değer vergisi, banka ve sigorta muameleleri vergisi ile kaynak kullanımını destekleme fonunu maliyet bedeline ithal etmekte veya genel giderler arasında göstermekte mükellefler serbesttirler.

Bu maddenin uygulamasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye Hazine ve Maliye Bakanlığı yetkilidir.

Örnek Uygulama;

ABC firması 28.10.2021 tarihinde kesin ithalatı yapılan 1.500.000,00 Dolar değerindeki tesis makinası için aşağıdaki harcamaları yapmıştır;

Makinanın bedeli; 14.100.000,00 TL (1.500.000,00*9,40 TL)

Gümrük Masrafı; 5.000,00 TL

Gümrük Firması Danışmanlık Bedeli; 2.000,00 TL

Kullanılan Kredinin 2021 yılı faiz tutarı; 80.000,00

Ödemeye İlişkin Kur Farkı Gideri; 20.000,00 TL (KKDF İhmal edilmiştir.)

Makinanın Gümrükten Ödemesinin Yapılması
---------------------------------------------------------------------/-----------------------------------------------------------------
259 Verilen Sipariş avansları Hesabı	14.100.000,00 TL
320 Satıcılar Hesabı		14.100.000,00 TL
-------------------------------------------------------------------/------------------------------------------------------------------
Gümrük Masrafı ve Danışmanlık Bedeli
-------------------------------------------------------------------/------------------------------------------------------------------
259 Verilen Sipariş avansları Hesabı	7.000,00 TL
	320 Satıcılar Hesabı	7.000,00 TL
-------------------------------------------------------------------/------------------------------------------------------------------
Virman Kaydı
-------------------------------------------------------------------/------------------------------------------------------------------
253 Tesis Makine Ve Cihazlar	14.107.000,00 TL
	259 Verilen Sipariş avansları Hesabı	14.107.000,00 TL
-------------------------------------------------------------------/------------------------------------------------------------------
Faiz ve Kur Farkı Kaydı
-------------------------------------------------------------------/------------------------------------------------------------------
253 Tesis Makine Ve Cihazlar	100.000,00 TL
	102 Bankalar (Faiz Gideri )	80.000,00 TL
	320 Satıcılar	20.000,00 TL
-------------------------------------------------------------------/------------------------------------------------------------------

04.11.2021

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.