Sibel Zaloğlu
İnsan Kaynakları Danışmanı
sibelzaloglu@gmail.com

İşveren, Çalışanına Zam Vermek Zorunda Mıdır?

Soru: İşveren zam yapmak zorunda mı ? Zam çalışanın en doğal hakkı ve zam yapılmalı diye biliyorum. Zam yapılmaz veya az olursa  işverene karşı haklarım nelerdir?

Son zamanlarda yeni yılla birlikte çalışanlar zam beklemekte. Emeğinin karşılığını almak çalışanın en doğal hakkı. Her işyeri her yıl belirledikleri dönemlerde çalışanlarına ücret zammı yapmaktadır.Genelde bir çok şirkette,son yıllarda bu ücret zammı sadece yeni yılda ocak ayı içinde yapılmaktadır.Yukarıdaki soruya maalesef, işverenler çalışana her yıl ücret zammı yapmak zorundadır diyemeyeceğim.

Çalışanlara ücret zammı yapılması uygulamaya dayalı ve yasal olarak zorunlu  değildir.

Yargıtay’ında konu  ile ilgili vermiş olduğu emsal kararlar mevcuttur.

Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin  E. 2011/11084 K. 2013/19249 T. 24.6.2013  tarihli kararı da ücret zammı ile ilgili emsal nitelikteki bir karardır.

İlgili davada “ davacı vekili, davacı işçiye sözleşmede düzenlenen ücret zammının uygulanmadığını, bu sebeple ücretinin eksik ödendiğini belirterek, fark ücret alacağının davalı işverenden tahsiline karar verilmesini istemiştir. Mahkeme, davanın kabulüne karar vermiş, Karar Davalı Vekili tarafından temyiz edilmiştir.

Yargıtay ise; “ Dava işçinin fark ücreti alacağına ilişkindir. Ücret ve zamlarına dair bireysel veya toplu iş sözleşmesi hükümlerinin zorunluluk taşıması, mutlak, kesin ve uygulanır olması gerekir. Bu hükümlerin belirtilen unsurları taşımaması, örneğin belirli olguların gerçekleşmesi ve işverenin yönetim hakkına bırakılması halinde uygulanması olanağı yoktur. Somut olayda, İş sözleşmesinin 7/3 maddesi ve davalı genelgesi ücretlere zam yapılmasının zorunlu olduğuna dair emredici bir hüküm taşımamaktadır. Davalının 1. Tip sözleşme imzalayanların bir kısmına zam yapıp, bir kısmına zam yapmadığı da iddia ve ispat edilmiş değildir, böyle olunca eşit işlem borcuna aykırılık ta söz konusu değildir. Tis üyesi işçilere zam yapılması davacı için emsal olamaz, davacı ancak, kendi iş sözleşmesi ve tabi bulunduğu yönetmelik ya da skalada öngörülen zamları talep edebilir. Davacının talebi ise sadece hizmet akdi ve genelgeye göre, enflasyon ve şirketin karlılık oranına dayanan zam istemine dair olduğu gibi mahkemenin kabulü de aynı doğrultudadır. Ancak sözleşmedeki ve genelgedeki hüküm zorunluluk taşımadığı gibi emredici, mutlak, kesin ve uygulanır nitelikte değildir”  gerekçesi ve açıklaması ile red  kararı  vermiştir.

Fakat;

İşçilerin tamamına zam yapılmışsa ve bir veya birkaç çalışana zam yapılmaması halinde;

 İşçinin haklı nedenle fesih hakkı vardır. Yargıtay içtihatlarında da istikrarlı bir şekilde vurgulandığı üzere işveren bu noktada eşit işlem ilkesine uygun davranmalıdır.

Böyle bir süreçte  işçinin haklı fesih imkanından bahsetmek gündeme gelecektir.

Burda dikkat edilmesi gereken konu, İş sözleşmesinde işveren işçiye  yazılı olarak, zam taahhüdünde bulunmuş ise, işçinin ücretine zam yapılmaması işçi açısından haklı nedenle fesih sebebi olacaktır. İş Kanunu madde 24 gereği işçiye derhal fesih hakkı tanıyan bir durum yaratmaktadır.

İşveren işçilerin ücretlerine zam yaparken asla keyfi bir şekilde hareket edemez. Fakat; işyerindeki farklı departmanlarda ,farklı işleri yapanlar arasında ,farklı zam uygulaması yapabilir. Ancak bu hususun da muhtemel bir yargı denetimine tabi olacağı kuşkusuzdur.

Kısaca; çalışanın içinde bulunduğu koşullara ve sözleşme şartlarına göre zam konusu değişiklik göstermektedir. Zam yapılmaması nedeniyle haklı olduğundan bahisle iş akdini feshederek mağdur olan işçi sayısı bir hayli fazladır. Bu nedenle işçinin konunun uzmanı bir hukukçudan yardım alması önemlidir.

Ama yine de uzlaşmacı yanımla da işverenle doğrudan konuşarak, hak edilen zammın karşılıklı iyi niyetlerle anlaşılarak alınabileceği kanısındayım.

Sevgiyle kalın.

07.02.2019

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> YIL SONU KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV
     Ayrıntılar için tıklayın.

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.