Sibel Zaloğlu
İnsan Kaynakları Danışmanı
sibelzaloglu@gmail.com

İşveren ve Çalışan İş Akdi Feshi, Karşılıklı İş Kanunları Gereklerine Göre İşlem Yapılmalı.

İşci - İşveren fesihlerinde sürekli uyuşmazlıklarla karşı karşıya geliyoruz. Fesih sonucu, tatsız diyaloglara varan sonuçlar sonrası iş mahkemeleri devreye girmiş oluyor.

Her şey karşılıklı düzgün bir şekilde yürütülürken, nasıl iş akdi fesihleri olumsuzluklara yol açıyor birlikte onlara bakalım.

İşverenler işlerini yürütmek ve para kazanmak için çalışanlara, işinde uzman kişilere ihtiyaç duyarlar. Aynı şekilde çalışanlarda yapabilecekleri, hem maddi hem manevi kendilerini mutlu edecek ve para kazandıracak, vasıflarına uygun ve yapabilecekleri işlere ihtiyaçları vardır.

Klasik olarak; İşletmeler işe göre çalışan talebi açar,  emekçi ararlar. Vasıfları uygun olanlar kendi istekleri veya çeşitli aracılar ile bu işletmelere başvuru yaparlar. Başvuranlar arasından da işletmeler görüşmeler sonucu karşılıklı anlaşarak İş yeri şartlarını sunarak, ücret ve diğer haklar konuşularak, olumlu, olumsuz her şey masaya yatırılarak, deneme süresi var ise hatırlatılarak ve genelde iş sözleşmesine bağlanarak, karşılıklı imzalar atılarak anlaşmaya varılır. Çalışanın özel şartları var ise çalışanda bu şartları sunup, işi isterse kabül edip, hatta özel şartlar konuşulmuş ise onlarda yazılı hale getirilip, anlaşılan tarihte işe başlanır. Böylece çalışan yeni bir işe, işverende ihtiyacı olan işi yapacak kişiye kavuşmuş olup, mutlu başlangıç başlamış olur.

Ne oluyor da sonra iş akdi fesih olunca bu mutlu başlangıç sonrası uyuşmazlıklar ortaya çıkabiliyor?

Bence burada çalışan ve işveren de karşılıklı empati kurmalı. Ciddi süreçlerden geçilerek başlatılış olan mutlu başlangıç kötü sonuçlara getirilmemeli.

İş ve çalışma şartları karşılıklı uygun değil ise, deneme süresi içinde olabileceği gibi deneme süresi sonrası da işveren de, işçi de karşılıklı, konuşup, iş kanunları uygulanarak, ayrılabilirler.

 Bu durumda, karşılıklı olarak olumsuzluk yaşanacak bir durum olmaması gerekir.

Burada önemli olan sadece ve sadece iş hukukuna uygun fesih yapmak gereklidir.

Eğer, İşveren fesih yapıyorsa; ihbar önelini, varsa işçinin tüm haklarını hesaplayarak özellikle yazılı olarak işçiye fesih bildirimi yapmalıdır. İş kanunu neyi, nasıl gerektiriyorsa çıkış işlemi öyle devam ettirilip, sonlandırılmalıdır.

Eğer, çalışan fesih yapıyorsa;  aynı şekilde iş kanuna uygun şekilde şartları uygulayarak yazılı olarak işyerine bildirmelidir. Gerekirse burada iki taraf içinde,  noter gibi resmi dairelerden gönderilecek belgeler kullanılmalıdır.

Fesih öncesi bilinmesi gereken İş Kanunundaki başlıca önemli bazı maddelere kısaca değinelim.

1-İhbar Süresi,

İşçinin işyerinde çalıştığı süre ile orantılı olarak işten ayrılması için hem işverenin hem de işçinin birbirine önceden işten ayrılacağını ya da işten çıkartılacağını söylemesi gereken süredir.

Belirsiz süreli iş sözleşmelerinin feshinden önce durumun ilgili diğer tarafa yazılı bildirilmesi gerekir.

İş sözleşmeleri;

 Çalışma Süresi                           İhbar Öneli                        İhbar Günü

6 Aya Kadar                                         2 Hafta                                   14 Gün

6 Ay    – 1,5 Yıl Arası                            4 Hafta                                    28 Gün

1,5 Yıl – 3 Yıl Arası                               6 Hafta                                     42 Gün

3 Yıldan Fazlası                                    8 Hafta                                    56 Gün

Sonra feshedilmiş sayılır. Bu süreler asgari olup sözleşmeler ile artırılabilir.

Unutulmaması gereken önemli konu, bildirim şartına uymayan taraf, bildirim süresine ilişkin ücret tutarında tazminat (ihbar tazminatı) ödemek zorundadır. Bu fesihi gerçekleştiren iki taraf içinde geçerlidir.

2- İş Arama İzni:

4857 Sayılı İş Kanunu’nun 27’nci maddesine göre, bildirim süreleri içinde işveren, işçiye yeni bir iş bulması için gerekli olan iş arama iznini iş saatleri içinde ve ücret kesintisi yapmadan vermeye mecburdur. İş arama izninin süresi günde iki saatten az olamaz. İşçi isterse iş arama izin saatlerini birleştirerek kullanabilir. Ancak, iş arama iznini toplu kullanmak isteyen işçi, bunu yazılı olarak fesih tarihinden önce, işverene bildirmekle yükümlüdür. İş arama izni ihbar süresi içinde kullandırılır.

3-İhbar Süresinde Sağlık Sorunu ile ilgili Rapor Alınırsa ;

İhbar süresinde rapor almak ihbar süresinden sayılmamaktadır. Bu nedenle,

İhbar süresi içinde istirahat raporu alınması durumunda, ihbar süresi istirahat süresi kadar uzar.

4-Yıllık İzin Hakları:

4857 sayılı İş Yasası’nın 53. Maddesine göre, işyerinde işe başladığı tarihten itibaren, , en az bir yıl çalışmış olan işçilere yıllık izin verilmesi şarttır. Deneme süresi de bir yılın içindedir.
Yıllık izne ait haktan vazgeçilmesi mümkün değildir.
İşçilere verilecek yıllık ücretli izin süreleri;

1. 1 yıldan 5 yıla kadar (beş yıl dâhil) olanlara 14 günden,
2. 5 yıldan fazla 15yıldan az olanlara 20 günden,
3. 15 yıl (dâhil) ve daha fazla olanlara 26 günden,
4. 18 ve daha küçük yaştaki işçilerle, 50 ve daha yukarı yaştaki işçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi 20 günden az olamaz.

NOT:

• Yer altı işlerinde çalışan işçilerin yıllık ücretli izin süreleri dörder gün arttırılarak uygulanır.
• Bir yıldan az süren mevsim veya kampanya işlerinde ise; nitelikleri gereği, çalışanlara yıllık izin hükümleri uygulanmayacaktır.
• Yıllık izin süreleri iş sözleşmeleri ve toplu iş sözleşmeleri ile artırılabilir.
• Aynı işverenin bir veya çeşitli işyerlerinde çalıştıkları süreler birleştirilerek, işleme alınır.
• Yıllık izin kaç gün olursa olsun, çalışan tarafından kullanılmamış ve/veya evrağa dayanan belge yok, gösterilemiyor ise, çıkış ücreti hesaplanırken,  işçiye yıllık izin ücreti olarak kullanılmayan yıllık izin günleri hesaplanarak, işçi adı/soyadı gerçek hesabına, maaş banka hesap numarasına yatırılmak zorundadır.

18.12.2018

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.