Sibel Karoğlu
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
sibel.karoglu@ismmmo.org.tr

2018 Yılı İçin Basit Usule Tabi Mükellefler İçin Uygulanacak İndirim ve İstisnalar

Bilindiği üzere 2019 Şubat dönemi Basit Usule Tabi Mükelleflerin Yıllık Beyannamelerinin beyan dönemi geldi çattı. Basit Usul Mükelleflerinin uygulanabilecek indirim ve istisnaları hakkındaki yazının faydalı olması dileğiyle keyifli okumalar..

Basit Usulde Ticari Kazancın Tespiti Basit usulde ticari kazanç, bir hesap dönemi içinde elde edilen hasılat ile giderler ve satılan malların alış bedelleri arasındaki müspet farktır. Bu fark, faaliyetle ilgili olarak alınması ve verilmesi mecburi olan alış ve giderler ve hâsılatlara ilişkin belgelerde yazılı tutarlara göre hesaplanır.

 Kazancın bu şekilde tespiti sırasında emtia ticareti ile uğraşanlarca;

• Hesap dönemi sonundaki emtia mevcudunun değeri hâsılata,
• Hesap dönemi başındaki emtia mevcudunun değeri giderlere ilave edilir. Ancak, kullanılan sabit kıymetler gider yazılmaz ve üzerlerinden amortisman hesaplanmaz.

Ticari kazancı basit usulde vergilendirilen mükellefler, yıllık beyanname ile bildirilecek gelirlerine ilişkin olarak Gelir Vergisi Kanununun 89 uncu maddesinde belirtilen unsurlara ait tutarları şahıs sigorta primleri, eğitim ve sağlık harcamaları, bağış ve yardımlar, engellilik indirimi ve kazanç indirimi vb.) indirim konusu yapabileceklerdir.

Söz konusu indirimlerin yapılabilmesi için, yıllık beyanname ile bildirilecek bir gelirin bulunması ve yapılacak indirimlerin ilgili mevzuatta belirtilen şartları taşıması gerekmektedir.

*** Kazanç İndirimi

MADDE 7 – (1) 193 sayılı Kanunun 89 uncu maddesinin birinci fıkrasına 29/1/2016 tarihli ve 6663 sayılı Kanunun 2 nci maddesiyle aşağıdaki (15) numaralı bent eklenmiştir.  "15. Basit usulde tespit edilen ticari kazançların yıllık 8.000 Türk lirasına kadar olan kısmı (Bu Kanunun mükerrer 20 nci maddesinde yer alan kazanç istisnasından faydalananlar ( Genç Girişimcilerde Kazanç İstisnası ) bu bent hükmünden yararlanamaz. Bu bendin uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye Maliye Bakanlığı yetkilidir.)."

5 Mayıs 2016 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan 292 Seri Nolu Gelir Vergisi Genel Tebliği'nde de anılan hükmün uygulamasıyla ilgili açıklamalar yapılmıştır. 

Basit Usul  kazanç istisnası  1 Ocak 2016 tarihinden itibaren elde edilecek gelirlere uygulanmaya başlanmıştır.

2018 yılı için İstisna tutarı 9.000 TL olarak belirlenmiştir.

Ticari kazancı basit usulde tespit edilen mükelleflerin 2018 yılına ait olup 2019 yılında beyan edecekleri  ticari kazançlarına 9.000 TL’lik kazanç indirimi uygulanacaktır. Bu kapsamda;

• Ticari kazancı basit usulde tespit edilen mükelleflerin beyan ettikleri ticari kazançlara herhangi bir süre sınırı olmaksızın indirim uygulanır.
•  İndirim, basit usule tabi mükelleflerin sadece ticari kazançlarına uygulanacak olup beyana tabi diğer gelir unsurlarının da (kira geliri, menkul sermaye iradı vb.) bulunması halinde bu gelirlere indirim uygulanmayacaktır. Ayrıca, vergilendirme döneminde kazanç elde edilmemesi veya 9.000 TL’nin altında kazanç elde edilmesi nedeniyle yararlanılamayan indirim tutarı ertesi yıllara devredilmeyecektir
• Ticari kazancı basit usulde vergilendirilen mükellefler, genç girişimcilere ilişkin 75.000 TL’lik kazanç istisnası ile 9.000 TL’lik kazanç indiriminden birlikte yararlanamazlar
• Ticari kazancı basit usulde tespit edilen mükelleflerden genç girişimcilere ilişkin kazanç istisnası ile 9.000 TL’lik indirime ilişkin şartları birlikte taşıyanlar, söz konusu istisna veya indirimin hangisinden faydalanacaklarını kendileri belirler.
• Basit usule tabi mükelleflerin herhangi bir nedenle takvim yılı içerisinde gerçek usule geçmeleri durumunda, 9.000 TL’lik indirimden yararlanmaları mümkün değildir.

• Konu ile ilgili ayrıntılı açıklamalar 292 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinde yer almaktadır.

***  Engellilik İndirimi

Basit usulde vergilendirilen engellilerin beyan edilen gelirlerine, Gelir Vergisi Kanununun 31 inci maddesinde yer alan esaslara göre hesaplanan yıllık indirim uygulanacaktır.

Gelir Vergisi Kanununa göre çalışma gücünün asgari % 80’ini kaybetmiş bulunan hizmet erbabı birinci derece engelli, asgari % 60’ını kaybetmiş bulunan hizmet erbabı ikinci derece engelli, asgari % 40’ını kaybetmiş bulunan hizmet erbabı ise üçüncü derece engelli sayılır.

2018 yılında elde edilen basit usule tabi ticari kazancın yıllık beyanname ile beyanında dikkate alınacak engellilik indirimi yıllık tutarları şöyledir:

• Birinci derece engelliler için (1000 TL x 12) 12.000 TL

• İkinci derece engelliler için (530 TL x 12) 6.360  TL

• Üçüncü derece engelliler için (240 TL x 12) 2.800 TL

Engellilik indiriminin uygulamasına ilişkin ayrıntılı açıklamalar 222 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinde yer almaktadır.

*** Genç Girişimcilerde Kazanç İstisnası

Gelir Vergisi Kanununda 6663 sayılı Kanunla yapılan düzenleme ile ticari, zirai veya mesleki faaliyeti nedeniyle adlarına ilk defa gelir vergisi mükellefiyeti tesis olunan ve mükellefiyet başlangıç tarihi itibarıyla 29 (yirmi dokuz) yaşını doldurmamış tam mükellef gerçek kişilerin, faaliyete başladıkları takvim yılından itibaren üç vergilendirme dönemi boyunca elde ettikleri bu kazançlarının 75.000 TL’sine kadar olan kısmı maddede belirtilen şartlarla gelir vergisinden müstesna tutulmuştur.

• İstisnadan, 6663 sayılı Kanunun Resmî Gazete’de yayımlandığı 10/02/2016 tarihinden itibaren ticari, zirai veya mesleki faaliyet nedeniyle adlarına ilk defa gelir vergisi mükellefiyeti tesis olunanlardan Kanunda öngörülen şartları taşıyanlar yararlanır. Dolayısıyla bu tarihten önce işe başlayan mükelleflerin söz konusu istisnadan yararlanmalarına imkân bulunmamaktadır.
• İstisna, her vergilendirme döneminde yıllık 75.000 TL olarak uygulanacak olup, bir vergilendirme döneminde istisna tutarının altında kazanç elde edilmesi durumunda ise istisnadan yararlanılmayan tutar ertesi yıla devredilmez.
• Genç girişimcilerde kazanç istisnasından yararlanma şartları ve uygulamaya ilişkin ayrıntılı açıklamalar 292 seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinde yer almaktadır.

***  Vergiye Uyumlu Mükelleflere Vergi İndirimi

Ticari, zirai veya mesleki faaliyeti nedeniyle gelir vergisi mükellefi olan uyumlu mükelleflerin yıllık gelir vergisi beyannameleri üzerinden hesaplanan verginin %5’i, ödenmesi gereken gelir vergisinden indirilir.

Söz konusu indirimden faydalanmak için belirlenen şartlar, Gelir Vergisi Kanunu Mükerrer 121 inci maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre mükelleflerin;

•  İndirimin hesaplanacağı beyannamenin ait olduğu yıl ile bu yıldan önceki son iki yıla ait vergi beyannamelerinin kanuni süresinde verilmiş ve bu beyannameler üzerine tahakkuk eden vergilerin kanuni süresinde ödenmiş olması, (Kanuni süresinde verilen bir beyannameye ilişkin olarak kanuni süresinden sonra düzeltme amacıyla veya pişmanlıkla verilen beyannameler bu şartın ihlali sayılmaz.
• İndirimin hesaplanacağı beyannamenin ait olduğu yıl ile bu yıldan önceki son iki yıl içerisinde haklarında beyana tabi vergi türleri itibarıyla ikmalen, re’sen veya idarece yapılmış bir tarhiyat bulunmaması (Yapılan tarhiyatların kesinleşmiş yargı kararlarıyla veya Vergi Usul Kanununun uzlaşma ya da düzeltme hükümlerine göre tamamen ortadan kaldırılmış olması durumunda bu şart ihlal edilmiş sayılmaz.),

Gelir vergisi mükelleflerinin yararlanacağı indirim tutarı, ticari, zirai veya mesleki faaliyet nedeniyle beyan edilen kazançların toplam gelir vergisi matrahı içerisindeki oranı dikkate alınmak suretiyle hesaplanan gelir vergisi esas alınarak tespit edilir. 

Vergi indiriminden yararlanan mükelleflerin, öngörülen şartları taşımadığının sonradan tespiti hâlinde ilgili vergilendirme döneminde indirim uygulaması dolayısıyla ödenmeyen vergiler, vergi ziyaı cezası uygulanmaksızın tarh edilir.

 ÖRNEK  :  Mükellefin 2018 yılına ilişkin beyanı ise aşağıdaki gibi olacaktır;

*******2.Derece engelli olduğu varsayılmıştır.

Gayri Safi Ticari Kazanç	45.000,00 TL
Sosyal Güvenlik Primi	4.500,00 TL
Ticari kazanç	(45.000 – 4.500) 40.500,00 TL
İndirilecek Hayat Sigortası Prim	(3.300 x % 50) 1.650,00 TL
Engellilik İndirimi	(530 x 12) 6.360,00 TL
Kazanç İndirimi	9.000,00 TL
İndirimler Toplamı	(2.650 + 5.640 + 8.000) 17.010,00 TL
Kalan	(40.500 - 17.010) 23.490,00 TL
Vergiye Tabi Gelir (Matrah)	23.490,00 TL
Hesaplanan Gelir Vergisi	3.958,00 TL
Hesaplanan Vergi İndirimi Tutarı (3.958,00 TL x % 5)	197,90 TL
Ödenecek Gelir Vergisi	3.760,10 TL

11.02.2019

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.